Reklama

Unikatowe freski w działoszyckim prezbiterium

Niedziela kielecka 7/2003

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Pierwszą wzmiankę o Działoszycach spotkać można już w 1220 r. Przez długie wieki była to niewielka osada. W dokumentach XIV wieku opisywana jest jako wieś zabudowana chatami należącymi do straży leśnej, która utrzymywana była przez króla dla celów związanych z częstymi łowami w tym rejonie oraz dla nadzoru nad lasami królewskimi.
6 sierpnia 1409 r. w Malborku wypowiedziano wojnę Królestwu Polskiemu. Król Władysław Jagiełło przebywał wówczas w Nowym Korczynie. Dzięki usilnym staraniom właściciela osady Działoszyce - Michała Bogumiłłowa, który był Litwinem przybyłym z drużyną Władysława Jagiełły z Czyżowa herbu Półkozic, król Władysław Jagiełło aktem z 23 sierpnia 1409 r. wydanym w Nowym Korczynie, osadę Działoszyce podniósł do rangi miasta na prawie magdeburskim.
W krótkim czasie Działoszyce zaczęły szybko się rozwijać. Poważny wpływ na wzrost liczby mieszkańców, jak też i rozwój miasta mieli przede wszystkim Żydzi, którzy licznie do Działoszyc przybyli już w XV wieku. Tak więc mieszkańcy Działoszyc pod względem wyznaniowym nie byli jednolitą grupą. Znaczną przewagę wśród mieszkańców mieli Żydzi, których wyłącznym źródłem utrzymania był handel, katolików zaś rolnictwo i rzemiosło.
Z latami, w coraz ludniejszej i obszerniejszej miejscowości Działoszyce staraniem i z fundacji biskupa krakowskiego Iwo Odrowąża wystawiono kościół pod wezwaniem św. Floriana. Kościół został zbudowany na wzgórzu z kamienia ciosowego w kształcie prostokąta, bez zakrystii i przedsionka z jednym tylko wejściem od strony zachodniej. Sklepienie stanowił sufit z desek. Taki stan kościoła utrzymał się aż do 1413 r. Wówczas to mury kościoła obniżono, zakładając nowe sklepienie. Od strony północnej zaś dobudowano zakrystię. Jednonawowy kościół był wielokrotnie przebudowany (1618, 1637 i 1663). Dobudowano wówczas do kościoła dwie kaplice. Pierwsza z nich - kwadratowa, od północy, pod wezwaniem św. Anny została wzniesiona w 1637 r., druga zaś na kształt ośmiokąta została zbudowana w 1663 r. W 1864 r. kościół przedłużono i dostawiono wieżę zachodnią z fundacji ks. Winczakiewicza (1897). Sklepienie prezbiterium przybrało wówczas charakter krzyżowy i było ozdobione licznymi freskami w stylu barokowym.
W 1980 r. pod przemalowaniem na ścianach prezbiterium odnaleziono cenne malowidła barokowe i renesansowe, a pod nimi gotyckie. Na stronie północnej prezbiterium piękne malowidła renesansowe przedstawiają dużą kompozycję Pokłon Trzech Króli. Niestety, malowidła na ścianie północnej prezbiterium nie zachowały się w całości. W górnej części zostały zniszczone przez obniżenie sklepienia i dostawienie pilastrów. Warto zauważyć, że całość akcji wspomnianych fresków dzieje się we wnętrzach budynków. Przez ten zabieg malarz usiłował stworzyć kompozycję przez przedstawienie żeber sklepieniowych, zworników, mensy ołtarzowej z pacyfikałem. W celu urozmaicenia kolorystyki fresku malarz różnicował kolorystycznie stroje i twarze poszczególnych postaci. Widoczne okna pomieszczenia, pogrubione z jednej strony czernią konturu podkreślają głębię i plastykę obrazu.
Na ścianie północnej prezbiterium znajduje się również malowidło gotyckie. Stanowi ilustrację Credo. Dwunastokwaterowa kompozycja została utworzona z prostokątnych pól ujętych w proste ramy i podzielona na trzy poziomy, po cztery pola w każdym poziomie. Otaczająca je wstęga zwiera tekst Credo, który przedstawiony jest w obrazach we wspomnianych dwunastu kwaterach. Dominuje tu wielofigurowa kompozycja z postaciami dużych rozmiarów. Pojawiają się próby przestrzennego ujęcia wydarzeń biblijnych z Credo przy umieszczeniu ich we wnętrzach kwatery, np. Zesłanie Ducha Świętego, Grzechów Odpuszczenie.
Twórca działoszyckich fresków wzorując się na Symbolum Apostolorum monachijskim w lewym i prawym dolnym rogu usytuował postacie proroków i apostołów pod arkadami. Natomiast z wiedeńskiego wydania przejął typ architektury sakralnej oraz kolistej kompozycji Ciała Zmartwychwstanie. W centrum kompozycji - kościół. Poniżej cmentarz kościelny. Po prawej stronie - postać unoszona w kierunku nieba.
Kompozycja ostatniej kwatery Żywot wieczny zbliżona jest do pierwowzoru graficznego z Heidelbergu w Niemczech. Kompozycja jest ujęta w niewspółcentryczne okręgi, symbole nieba. Chrystus jest usytuowany po prawej stronie Matki Bożej. Ma podniesioną ku górze dłoń, jakby w geście błogosławieństwa.
Sposób malowania twarzy, ich deformacja, skrócenie postaci, posługiwanie się ornamentem wykazują również analogię z freskami w Łanach Wielkich, które są datowane na lata 1470-1480. Malowane elementy fresków w prezbiterium kościoła w Działoszycach są jednak bardziej rozbudowane. Twórca tych malowideł dokładnie skopiował ich graficzny pierwowzór, powtarzając kompozycję. Postaciom nadał jednak inny wyraz. Ich specyficzna prostota wskazuje, że pochodzą one z drugiej połowy XV wieku.
Malowidła, mimo uszkodzeń mechanicznych, są czytelne. Do czasu odkrycia renesansowego i gotyckiego malowidła w Działoszycach, ta forma prezentacji Credo w Polsce nie była znana. Malarskie przedstawienie Credo jest rzadkością, a w Polsce nie było znane. Celem tych malowideł było przybliżanie wiernym prawd wiary (credo). Bardzo oszczędna kompozycja ograniczająca liczbę postaci i motywów, z akcentem malarskim położonym na najważniejszych osobach i wydarzeniach, przekazywała prawdy wiary w sposób zrozumiały i przystępny. Są przykładem posługiwania się księgami obrazowymi, jako skutecznym wzorem i sposobem nauczania wiernych prawd wiary.
W dziedzinie artyzmu i wartości historycznej mamy do czynienia z wyjątkowo cennymi freskami gotyckimi w Polsce. Wypada się cieszyć, że na terenie naszej diecezji są tak cenne dzieła sztuki malarskiej. Dzięki tym wyjątkowym historycznie freskom prezbiterium kościoła w Działoszycach nie tylko jest piękne i podziwiane przez znawców sztuki. Głębia i piękno obrazu przedstawiającego prawdy wiary, przez wieki pomagały ludziom modlić się do Boga. One pomagają i dzisiaj, czyniąc naszą religijność bardziej żywą i dynamiczną.
Przy tej okazji warto uświadomić sobie to, że "cudze chwalicie, swego nie znacie". Wizyta w kościele parafialnym w Działoszycach może nie tylko służyć dla zwiedzania i podziwiania piękna wspomnianych fresków, ale może doprowadzić do wiary w Boga, który objawia swe piękno w świecie, w człowieku i dziełach jego rąk.

(Strona internetowa: www.dzialoszyce.prv.pl)

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2003-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Obchody Triduum Paschalnego w diecezji

2024-03-27 17:00

[ TEMATY ]

Zielona Góra

Gorzów Wielkopolski

Głogów

sulechów

Nowa Sól

Karolina Krasowska

bp Tadeusz Lityński

bp Tadeusz Lityński

Najważniejsze dni w ciągu roku liturgicznego są poświęcone obchodom męki, śmierci i zmartwychwstania Pańskiego. W wybranych parafiach diecezji posługę będą sprawowali biskupi.

Triduum Paschalne rozpoczyna się w Wielki Czwartek wieczorem od celebracji Mszy Wieczerzy Pańskiej, kończy się zaś wieczorem w uroczystość Zmartwychwstania Pańskiego. Uroczyste celebracje Triduum Paschalnego odbędą się we wszystkich kościołach parafialnych.

CZYTAJ DALEJ

Projekt zmian kodeksu karnego: zakazana dyskryminacja m.in. ze względu na tożsamość płciową i orientację seksualną

2024-03-27 20:19

[ TEMATY ]

prawo

Adobe Stock

Na stronach RCL opublikowano projekt ministerstwa sprawiedliwości nowelizacji Kodeksu karnego, który zakłada rozszerzenia katalogu przesłanek zakazanej dyskryminacji o kwestie płci, tożsamości płciowej, wieku, niepełnosprawności oraz orientacji seksualnej.

Na stronach rządowego Centrum Legislacji opublikowany został projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny, który - jak zapowiada ministerstwo sprawiedliwości - ma wzmocnić ochronę przed przestępczymi zachowaniami motywowanymi przesłankami dyskryminacyjnymi ze względu na niepełnosprawność, wiek, płeć, orientację seksualną i tożsamość płciową.

CZYTAJ DALEJ

Lublin. Światu potrzeba ludzi takich jak św. Józef

2024-03-28 11:02

Katarzyna Artymiak

W sanktuarium św. Józefa u ojców Karmelitów w Lublinie tradycyjnie odbył się odpust z racji uroczystości św. Józefa. Poprzedziła go nowenna, którą w tym roku poprowadził o. Paweł Baraniecki z lubelskiej wspólnoty. W dniu uroczystości miał miejsce akt poświęcenia się św. Józefowi, który złożyło w ciągu dnia co najmniej 600 osób oraz poświęcenie lilii, symbolu św. Józefa. Mszy św. odpustowej przewodniczył i okolicznościową homilię wygłosił ks. Emil Mazur, duszpasterz młodzieży i dyrektor Spotkań Młodzieży Archidiecezji Lubelskiej.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję