Reklama

Niedziela Sosnowiecka

W służbie Ewangelii

Niedziela sosnowiecka 10/2018, str. VI

[ TEMATY ]

Droga Krzyżowa

G. Kowalski, S. Wywioł

Grupa Ukrzyżowania z parafii pw. św. Mateusza Apostoła w Czeladzi. XIII stacja Drogi Krzyżowej z Bazyliki NMP Anielskiej w Dąbrowie Górniczej

Grupa Ukrzyżowania z parafii pw. św. Mateusza Apostoła w Czeladzi. XIII stacja Drogi Krzyżowej z Bazyliki NMP Anielskiej w Dąbrowie Górniczej

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Choć chrześcijaństwo jest religią „Słowa” Bożego: Słowa nie spisanego, lecz Słowa Wcielonego i żywego, to jednak wielką rolę odgrywa obraz. Doskonale rozumieli to ludzie, którzy na przestrzeni wieków wykorzystali sztukę sakralną do głoszenia Ewangelii. Już papież św. Grzegorz Wielki (590-604), w liście do biskupa Marsylii Serenusa, pisał: „Obraz jest bowiem tym dla ludzi prostych, czym pismo dla umiejących czytać, ponieważ ci, którzy pisma nie znają, w obrazie widzą i odczytują wzór, jaki powinni naśladować. Toteż obrazy istnieją przede wszystkim dla pouczenia ludu. Obraz jest w tym celu wystawiony w kościele, aby ci, co nie umieją czytać, przynajmniej patrząc na ściany, czytali na nich to, czego nie mogą czytać w książkach”. Tak też jest i dziś. Szczególnie w okresie Wielkiego Postu sztuka pasyjna przemawia dogłębnie do naszych serc. Przedstawienia krzyża, śmierci Chrystusa, Drogi Krzyżowej możemy zobaczyć w każdej świątyni. Pełnią one nie tylko rolę dekoracyjną, ale są przekaźnikami wiedzy o tym, co się dokonało i wiary, by pobudzić nas do większej miłości Boga.

Śmierć Krzyżowa

W kulturze i powszechnej świadomości człowieka krzyż funkcjonuje jako coś zwyczajnego i naturalnego. Towarzyszy życiu człowieka od narodzin do śmierci. Spotykamy go przy ruchliwych ulicach, wiejskich drogach i miejskich osiedlach. Wieńczy wieże kościołów, upamiętnia miejsca uświęcone ważnym wydarzeniem lub męczeńską śmiercią. Jest najbardziej rozpoznawalnym na świecie znakiem, który wśród symboli chrześcijańskich zajmuje naczelne miejsce. Jednakże nie zawsze tak było. Krzyż jako przedmiot najokrutniejszej tortury był przede wszystkim symbolem grozy i najwyższej pogardy. Stosowano go jako metodę egzekucji – krzyżowania skazańców. Ukrzyżowanie było najbardziej okrutną i haniebną karą znaną w starożytnym Wschodzie, m. in. w Persji, Babilonie i Asyrii. Warte uwagi jest wydarzenie, które miało miejsce w 519 r. przed Chrystusem, kiedy Dariusz I, król Persji, rozkazał ukrzyżować w Babilonie trzy tysiące swoich politycznych oponentów. Z relacji Józefa Flawiusza dowiadujemy się natomiast, że w 88 r. przed Chrystusem Aleksander Janneusz, żydowski król i arcykapłan, polecił ukrzyżować ośmiuset faryzeuszy. Z tego wynika, że karę taką wymierzano tylko niewolnikom, buntownikom i przestępcom, a nigdy obywatelom rzymskim. Zgodnie z przepisem prawa Starego Testamentu (Wj 19,13; Pwt 13,10; Kpł 20, 1-2; Dz 7,59; 14,19) karą śmierci było kamienowanie, czego przykładem jest m.in. historia św. Szczepana. W imperium rzymskim karę tę zniósł Konstantyn Wielki.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Reklama

Męka i śmierć Chrystusa, dokonane na drzewie krzyża, przepowiadane były już przez proroków Starego Testamentu. Jak podają ewangeliści, Jezus został ukrzyżowany na Golgocie, zwanej „Miejscem Czaszki”. Przed śmiercią, która nastąpiła o godzinie trzeciej, dawano Mu pić wino zaprawione mirrą. Żołnierze rozdzielili między siebie Jego szaty, rzucając o nie losy. Do krzyża przywieszono napis w języku hebrajskim, łacińskim i greckim, który podawał Jego winy. Razem z Nim ukrzyżowano dwóch złoczyńców: jednego po prawej, drugiego po lewej stronie Jezusa.

Ikonografia krzyża i ukrzyżowania od pierwszych wieków chrześcijaństwa ulegała licznym zmianom. Z pierwszych wieków po Chrystusie nie zachowały się żadne przedstawienia. Przyczyną tego był po części fakt, że ukrzyżowanie na obszarze wpływów rzymskich uważane było za haniebny rodzaj śmierci. Innym powodem było to, że dla wczesnego chrześcijaństwa mniejsze znaczenie miała śmierć Jezusa, a o wiele większe Jego Zmartwychwstanie. Z wizji Konstantyna Wielkiego zaczerpnięte są słowa dotyczące krzyża: „Pod tym znakiem zwyciężysz” (In hoc signo vinces). Podanie mówi, że Konstantyn, prosząc o pomoc w zdobyciu tronu cesarstwa rzymskiego, zobaczył we śnie znak krzyża i tajemniczy napis. Choć nie był chrześcijaninem, prosił on Boga o pomoc w pokonaniu przeciwnika Maksencjusza. Zwycięska dla Konstantyna bitwa rozegrała się w 312 r. w północnej części Rzymu, przy Moście Mulwijskim. Źródła potwierdzają, że jego żołnierze ruszyli do walki, mając tarcze opatrzone „niebiańskim znakiem Bożym” (monogramem chi–rho). Tworzyły go dwie splecione greckie litery: chi (X) oraz rho (P). Od tego momentu Konstantyn stał się „poddanym krzyża”. Gdy został cesarzem rzymskim, krzyże pojawiły się na tarczach i sztandarach jego wojska. Czternaście lat później jego matka, św. Helena, odnalazła w Jerozolimie krzyż, na którym umarł Jezus Chrystus. Znalezisko podzielono i rozesłano jako relikwie na cały chrześcijański świat.

Reklama

Wizerunek krzyża widnieje w każdym kościele. W diecezji sosnowieckiej do najstarszych zaliczyć można m.in. krzyż gwarków olkuskich z XVII wieku z bazyliki św. Andrzeja Apostoła w Olkuszu. Także pełnoplastyczne figury Jezusa na krzyżu, Maryi i św. Jana umieszczano w kościołach na poziomej belce łuku tęczowego. Przykładem mogą być, m.in. kościół pw. Macierzyństwa NMP w Bolesławiu, kościół pw. św. Katarzyny w Będzinie-Grodźcu, kościół św. Marii Magdaleny w Gołaczewach, olkuska bazylika św. Andrzeja Apostoła, kościół kolegiacki św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty w Pilicy oraz kościół pw. św. Katarzyny w Wolbromiu. Ciekawą współczesną grupę ukrzyżowania zobaczyć można w kościele parafialnym pw. św. Mateusza Apostoła w Czeladzi, autorstwa Jacka Pilcha i Bogdana Czeska.

Droga Krzyża

Początek dziejów nabożeństwa Drogi Krzyżowej, w dzisiejszym znaczeniu, datować można od czasów, gdy do Palestyny dotarli krzyżowcy. Dzięki wyprawom krzyżowym, których celem było odzyskanie miejsc cennych dla chrześcijaństwa, powstały warunki, aby poznać i nawiedzić miejsca związane z życiem, męką i śmiercią Jezusa. Miejsca te były oznaczone znakami na kamieniach lub kolumnami z wyrytymi scenami z Męki Pańskiej. Na ten temat mówi przekaz historyczny z 1187 r., który wymienia 4 punkty: pretorium, odpoczynek Jezusa, spotkanie z Szymonem Cyrenejczykiem i bramę boleści. Trasę tę nazywano „drogą świętą” („via sacra”). Jej dopełnieniem były procesje ze świecami i pieśniami, połączone z rozważaniem najbardziej dramatycznych scen z męki Jezusa.

Reklama

Jako pierwszy o 14 miejscach pamiątkowych zwanych „stacjami” wspomniał angielski pisarz Wiliam Wey, który odbył dwie pielgrzymki do Jerozolimy, w 1458 i 1472 r. Obecną liczbę i porządek stacji badacze wiążą z osobą karmelity Jana Pascha, żyjącego w XVI wieku, który po nawiedzeniu Jerozolimy wprowadził nabożeństwo 14 stacji Drogi Krzyżowej w Lowanium. Szczególną rolę w upowszechnianiu tego nabożeństwa odegrał św. Leonard z Porto, żyjący w XVIII wieku, który nakłonił papieża Benedykta XIV do urządzenia Drogi Krzyżowej w rzymskim Koloseum (1750 r.), gdzie odtąd aż do 1870 r. odprawiana ona była w każdy piątek. Po likwidacji Państwa Kościelnego tradycja ta została przerwana i wznowiona w 1964 r. przez papieża Pawła VI.

W Polsce nabożeństwo Drogi Krzyżowej wyodrębniło się w XVI wieku. Początkowo przyjęło formę nabożeństwa do dróg Chrystusa, a ich liczba była sprawą otwartą, czego dowodem są zachowane modlitewniki. Początkowo 14 stacji pojawiło się w kościołach franciszkańskich, a po 1871 r., kiedy papież Pius IX zezwolił na ich erygowanie, nabożeństwo to zaczęło występować powszechnie. W 1741 r. papież Benedykt XIV w swym breve „Cum tanta” zalecał odprawianie Drogi Krzyżowej jako skutecznego nabożeństwa, które „nawraca grzeszników, rozbudza gorliwość u ludzi religijnie obojętnych i uświęca sprawiedliwych”.

Drogę Krzyżową spotykamy w każdym kościele, kaplicy, wokół świątyń i w plenerze. Do najciekawszych współczesnych realizacji zaliczyć można wykonaną przez Józefa Furdynę w parafii pw. św. Rafała Kalinowskiego w Sosnowcu, przez Czesława Dźwigaja w parafii pw. św. Rafała Kalinowskiego w Dąbrowie Górniczej oraz przez Zofię i Stanisława Wywiołów w parafii Dobrego Pasterza w Olkuszu i Bazylice NMP Anielskiej w Dąbrowie Górniczej.

2018-03-07 11:22

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Wrocław: Ekstremalna Droga Krzyżowa – po raz pierwszy z Góry do Głębowic

Po raz pierwszy w tym rejonie podjęto inicjatywę zorganizowania Ekstremalnej Drogi Krzyżowej. Trasa Góra - Głębowice lliczy 41 kilometrów.

CZYTAJ DALEJ

Kapłaństwo - dar Jezusa dla Kościoła

Niedziela legnicka 4/2004

[ TEMATY ]

kapłaństwo

Karol Porwich/Niedziela

Bóg dał światu wielki dar kapłaństwa. On sam wybiera tych, którzy stają się ministrami Jego nieskończonej miłości, którą przekazują wszystkim ludziom. Jezus Chrystus, zanim powrócił do Ojca, ustanowił sakrament kapłaństwa, aby na zawsze zapewnić obecność kapłanów na ziemi.

CZYTAJ DALEJ

Rozważania na Niedzielę Zmartwychwstania Pańskiego: szatan połknął haczyk

2024-03-28 23:26

[ TEMATY ]

rozważania

ks. Marek Studenski

Materiał prasowy

Jak wygląda walka dobra ze złem na zupełnie innym, nieuchwytnym poziomie? Jak to możliwe, że szatan, będący ucieleśnieniem zła, może zostać oszukany i pokonany przez dobro?

Zagłębimy się w niezwykłą historię i symbolikę Hortus deliciarum (grodu rozkoszy) Herrady z Landsbergu (ok. 1180). Ten odcinek to nie tylko opowieść o starciu duchowych sił, ale także głębokie przemyślenia na temat tego, jak każdy z nas może stawić czoła pokusom i trudnościom, wykorzystując mądrość przekazywaną przez wieki.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję