"Duc in altum!" (Wypłyń na głębię). Dzisiaj te słowa skierowane zostają do nas i wzywają nas, byśmy z wdzięcznością wspominali przeszłość, całym sercem przeżywali teraźniejszość i ufnie otwierali się na przyszłość: "Jezus Chrystus wczoraj i dziś, ten sam także i na wieki".
Jan Paweł II (NMI 1)

Z błogosławieństwem Jego Świątobliwości Jana Pawła II zawartym w piśmie Sekretariatu Stanu z 20 marca 2001 r. dekretem z 25 marca 2001 r. ordynariusz rzeszowski bp Kazimierz Górny powołał Pierwszy Synod Diecezji Rzeszowskiej. Synod diecezjalny jest "zebraniem wybranych kapłanów oraz innych wiernych Kościoła partykularnego, którzy dla dobra całej wspólnoty diecezjalnej świadczą pomoc biskupowi diecezjalnemu". W dekrecie powołującym I Synod Diecezji Rzeszowskiej zawarte zostały cele:
1. Wprowadzenie w życie naszej diecezji uchwał II Polskiego Synodu Plenarnego (1991-99) a także uchwał zawartych w Kodeksie Prawa Kanonicznego z 1983 r.
2. Ujednolicenie prawa diecezjalnego, ponieważ diecezja nasza została utworzona z terytorium dwóch diecezji - przemyskiej i tarnowskiej, Bullą Papieską Totus Tuus Poloniae Populus z 25 marca1992 r.
3. Podjęcie programu nowej ewangelizacji po błogosławionych doświadczeniach Roku Jubileuszowego 2000 i określenie istotnych kierunków duszpasterstwa, według listu apostolskiego Novo millennio ineunte Jana Pawła II.
Do realizacji tych zadań przez I Synod Diecezji Rzeszowskiej Biskup rzeszowski powołał pięć Komisji do spraw: Ludu Bożego, Nauczycielskiego zadania Kościoła, Uświęcającego zadania Kościoła, Duszpasterstwa oraz ds. Administracyjno-Prawnych.
Owocem teoretycznych studiów dokumentów soborowych, aktów normatywnych prawa kanonicznego oraz prac w komisjach i parafialnych grupach są biuletyny synodalne dotyczące poszczególnych tematów. Biuletyny rozsyłane do wszystkich parafii zawierają szereg propozycji do dyskusji w ramach spotkań parafialnych. Przedyskutowane problemy przesyłane do Sekretariatu Synodu przez dekanalnych relatorów są bardzo ważnym elementem formułowania statutów, które są zatwierdzane przez głosowanie na sesjach plenarnych Synodu.22 marca 2003 r. uroczystą Mszą św. z odśpiewaniem hymnu O Stworzycielu, Duchu przyjdź rozpoczęła się w katedrze rzeszowskiej I Sesja Plenarna Pierwszego Synodu Diecezji Rzeszowskiej. Jej celem było przegłosowanie pierwszych statutów synodalnych, a tym samym podsumowanie prac Komisji ds. Ludu Bożego. Komisja, której przewodniczył ks. Józef Kula, pracowała w czterech zespołach tematycznych: ds. kapłanów, ds. powołań i seminarium, ds. osób życia konsekrowanego oraz ds. świeckich. W prace te włączyły się osoby duchowne i świeckie - znawcy poszczególnych zagadnień. W wyniku ich pracy powstał projekt statutu synodalnego "Lud Boży" obejmujący obowiązki i prawa wszystkich wiernych: świeckich i duchownych. Projekt ten został przedłożony do zatwierdzenia przez głosowanie.
Nad przebiegiem uroczystej sesji czuwał bp Edward Białogłowski oraz członkowie Sekretariatu Synodu. Uprawnieni do głosowania duchowni i świeccy złożyli wyznanie wiary. Wielka nawa katedry rzeszowskiej ożywiła się. Pojawili się alumni i rozdali uprawnionym do głosowania koperty, w których były trzy karty: białe, czerwone i żółte. Głosujący mogli podjąć jedną z następujących decyzji: Tak - przyjmuję bez poprawek (kartka biała); Nie - odrzucam w całości (kartka czerwona); Tak - przyjmuję z poprawkami (kartka żółta). Po przeliczeniu głosów bp Edward Białogłowski - przewodniczący Sekretariatu podał wyniki. W głosowaniu brało udział 140 uprawnionych, oddano 137 ważnych głosów, 15 głosujących zgłosiło poprawki. Projekt statutu zyskał aprobatę uprawnionych. Ostateczne zatwierdzenie statutu należeć będzie do Biskupa Ordynariusza, jedynego prawodawcy w diecezji.