Kamil Krasowski: – 29 września z Ośna Lubuskiego wyruszy I Diecezjalna Piesza Pielgrzymka Pokutna do Górzycy. Pielgrzymki te odbywają się już od kilku, a nawet kilkunastu lat. Nawiązują do objawień Matki Bożej w Fatimie. Proszę powiedzieć, kiedy powstał pomysł na pielgrzymki pokutne i co było inspiracją, by do udziału w nich zaprosić całą diecezję.

Ks. Piotr Grabowski: – Myślę, że jest to wynik działania Ducha Świętego. Można zauważyć, że ostatnimi laty motyw pokutowania pojawia się coraz częściej i jest w różny sposób przeżywany. Mam tu na myśli chociażby Wielką Pokutę na Jasnej Górze czy wątki pokutne w różnych diecezjach, a ostatnio pielgrzymkę związaną z modlitwą pokutną do Gietrzwałdu. Na pokutę przeżywaną bardzo konkretnie wskazują również objawienia fatimskie. Chodzi o to, żeby odpowiedzi na wezwanie Maryi z Fatimy nie spłycić tylko do odmawiania Różańca, chociaż jest to oczywiście wola Matki Bożej, a właściwie wola Pana Boga podpowiadana nam przez Maryję.
Pielgrzymka Pokutna z Ośna do Górzycy od zawsze była naszym wydarzeniem parafialnym. Włączali się w nią chętni z parafii, a czasem i spoza niej. Niedawno ks. Robert Patro zaproponował, aby nadać jej charakter diecezjalny. Ucieszyłem się, bo wspólne przeżywanie, także pokutowania, będące szczególną relacją do Pana Boga, jest bardzo potrzebne człowiekowi żyjącemu w dzisiejszym, często zatomizowanym świecie, na co zwraca uwagę również papież Franciszek, przestrzegając przed zamknięciem się w egocentryzmie. A przecież Kościół jest wspólnotą, przeżycie więc pielgrzymki na poziomie diecezjalnym dociera do nas bardzo mocno jako sygnał, że Duch Święty działa tutaj, w tym miejscu, także w ludzkich sercach, w których życie religijne, sakramentalne wydaje owoce.

– Proszę powiedzieć, dlaczego pielgrzymka jest organizowana właśnie do Górzycy. Co to za szczególne miejsce?

– W niepamiętnych czasach, już na samym początku istnienia diecezji lubuskiej, obejmującej kiedyś tereny po obu stronach Odry i przynależącej do archidiecezji gnieźnieńskiej, prawdopodobnie w miejscowości Panięcin (dzisiaj Pamięcin), czyli jak można domniemywać: Miejsce Pani – Matki Bożej, było już prawdopodobnie jakieś sanktuarium. Potwierdzona o tym wzmianka jest związana z przeniesieniem wizerunku Matki Bożej z sanktuarium w Panięcinie do Górzycy, gdzie postanowiono wybudować siedzibę biskupstwa lubuskiego. To właśnie do tego miejsca, gdzie mięli rezydować biskupi, do sanktuarium przeniesiono figurki i obraz. I okazuje się, że to było szczęśliwe rozwiązanie, bo sanktuarium przetrwało nawet zniszczenie Górzycy i przeniesienie siedziby biskupiej do kolejnego miejsca.
Jeśli chodzi o samo sanktuarium, to było ono licznie nawiedzane przez pielgrzymów z okolicznych terenów, można wymienić tu cały obszar od Brandenburgii, przez Pomorze, Wielkopolskę, Śląsk. Są zapisy o wotach, które były składane jako dziękczynienie za doznane cuda, jak np. uzdrowienie. Znaleziono wiele kul, o których chodzili kalecy, taczek, na których ktoś był wieziony, a które tam zostawały, bo już nie były potrzebne, pamiątki po innych cudach, związane choćby z pragnieniem posiadania czy uzdrowienia dzieci. Takie funkcjonowanie sanktuarium trwało do czasu rozwoju na tych terenach reformacji. Wiąże się ono także ze smutną historią Jana z Kostrzyna, którego rodzina była bardzo pobożna. Gdy umierał jego ojciec, zażądał od swych synów przysięgi, że nigdy nie porzucą wiary katolickiej. Jeden z nich jeszcze tego samego roku, drugi rok później przeszli na protestantyzm, a Jan z Kostrzyna zrobił to w sposób tak mocny, że zaczął niszczyć wszelkie przejawy katolicyzmu, a zwłaszcza te związane z kultem maryjnym. Ostatecznie sanktuarium w Górzycy zostało zniszczone w 1551 r. wskutek napadu wójta torzymskiego. Zniszczenia dokonano bezpowrotnie. Kult już się tam nie odrodził aż do XIX wieku.
W 1936 r., kiedy w Berlinie odbyło się spotkanie dla duszpasterzy, zwłaszcza duszpasterzy młodzieży, jedną z propozycji, co robić wobec rozwijającego się nurtu faszystowskiego w Niemczech, było ożywienie kultu maryjnego i pielgrzymek. Wtedy odbyła się pielgrzymka młodzieży męskiej z Kostrzyna do Górzycy jako do miejsca, w którym kiedyś było sanktuarium.
W 1982 r. została poświęcona z trudem odbudowywana świątynia w Górzycy. Władze PRL-owskie udzieliły pozwolenia z myślą, że to jest kościół nawiązujący do sanktuarium, kiedyś tam istniejącego, noszącego ślady katolicyzmu, polskości, słowiańszczyzny. Wtedy też pojawił się tam XVII-wieczny obraz Matki Łaski Bożej. Od tamtego czasu kult jest wyraźnie przeżywany i możliwe, że już wtedy rozpoczynały się pielgrzymki czy wędrówki do tego miejsca. Kiedy trafiłem do Ośna, dowiedziałem się, że pielgrzymki pokutne odbywają się tu od lat. Są zadośćuczynieniem za zniszczenie tamtejszego pierwotnego sanktuarium. Do tego dochodzi myśl naszej współczesnej pokuty, którą teraz mamy przeżywać, a w związku z coraz lepszym przyswajaniem myśli fatimskiej, to wędrowanie w swojej treści się pogłębia, dlatego postanowiłem dzieło kontynuować.

– Jaką trasę będą mieli do pokonania pielgrzymi?

– Ponad 20 km. Trasa nie jest długa, ale nie wielkość umartwień jest ważna. Matka Boża zwraca uwagę, że nie chodzi o poszukiwanie jakichś szczególnych umartwień, chociaż niektórzy mają potrzebę, by dać z siebie więcej, bo proces nawracania się i pokutowania jest zawsze indywidualny. Pokutę największą i tę ostateczną wypełnił za nas Chrystus Pan. To ofiara zastępcza. Ale my mamy też ją do wypełnienia, a ta droga jest okazją do tego, by coś dokończyć albo dopiero rozpocząć.

– Kto jest zaproszony do udziału w pielgrzymce?

– Wszyscy. Każdy, kto jest otwartego serca. I ten, który czuje, że ma coś do odpokutowania, i ten, który za bardzo nie widzi, za co miałby osobiście pokutować. Oprócz tego jest kwestia pokuty za innych. Każdy jest więc wezwany do tego, by dać odpowiedź. Chodzi o przypominanie sobie, że jako diecezja stanowimy szczególną wspólnotę biskupa i w tym wymiarze diecezjalnym mamy pewien obowiązek przeżywania gestów, w których jako Kościół się łączymy.

– Co należy ze sobą zabrać i jak przygotować się do drogi?

– Przede wszystkim dobre chęci i gotowość do drogi, bo jest to pielgrzymka pokutna, więc nie ma jakichś specjalnych luksusów – mamy po prostu drogę do przejścia. Należy zadbać o odpowiednie buty i strój – najlepiej wersja na cebulkę, bo pogoda to zawsze niespodzianka. Należy oczywiście zabrać ze sobą różaniec. Nie gwarantujemy posiłku, więc jeżeli ktoś czegoś potrzebuje, to zabiera ze sobą.

– Gdzie i do kiedy można się jeszcze zapisywać na pielgrzymkę?

– Można przyjechać bez zapisów, ale dla lepszej organizacji mile widziane wcześniejsze zgłoszenia. Można to zrobić bezpośrednio u księży w Ośnie albo przez stronę internetową (www.swjakubapostol.pl), na której uruchomiony jest formularz zgłoszeniowy, bądź przez adres mailowy (parafia@swjakubapostol.pl), który również jest tam podany. Wypełniając formularz, prosimy, żeby zaznaczyć, czy chce ktoś wrócić autokarem z powrotem do Ośna.

– Jak zapowiada się program pielgrzymki?

– W sobotę 29 września o godz. 9 rozpoczynamy od nabożeństwa i konferencji wprowadzającej w kościele parafialnym św. Jakuba Apostoła w Ośnie Lubuskim, który znajduje się na Szlaku św. Jakuba Apostoła. Ok. godz. 10 wyjdziemy na trasę. Będziemy szli przez miejscowości takie jak: Sienno, Spudłów, wzgórze Targacz pod Górzycą, gdzie znajdowało się sanktuarium, a dziś są resztki odnajdowane przez archeologów, aż dojdziemy do samej Górzycy. Po drodze będzie możliwość skorzystania z sakramentu pokuty. Droga urozmaicona – trochę asfaltowa, trochę polna, między lasami. Planujemy dojść do Górzycy tak, żeby o godz. 17 odprawić Mszę św. na zakończenie. Po niej jest przewidziana wspólna agapa. O 18.30 wyruszy pierwszy autobus z osobami, które będą chciały wrócić do Ośna.

– Pielgrzymka wpisuje się w stulecie odzyskania przez Polskę niepodległości. Jakie zatem refleksje związane z tym jubileuszem jej towarzyszą?

– Na pierwszy rzut oka choćby z kolorem na plakatach informujących o pielgrzymce i z hasłem, które przeżywaliśmy na modlitwie w Gietrzwałdzie, wskazującym, że do wolności zewnętrznej idzie się przez wolność wewnętrzną. Nie sposób budować wolności wewnętrznej, jeżeli człowiek nie jest gotów podejmować pokutowania. Zdolność do niego jest oznaką, że odzyskałem wolność – tę w sobie, wewnątrz. Kto jest niewolnikiem, ten boi się podejmować jakiejkolwiek pokuty, bo to oznacza przyznanie się do tego, że jest coś nie w porządku ze mną. Dzisiejszy świat mówi, że jestem OK, że mam się realizować, że jestem czystą tablicą, którą cywilizacja niszczy. Wychodzenie więc ze stanu niewolnictwa jest trudne dla człowieka, bo to zmaganie się z sobą. Ale ten, kto odkrywa wymiar pokutowania, ten odkrywa korzenie wolności. Zdajemy sobie sprawę, że aby być ludźmi wolnymi, także jako naród, to tę wolność wewnętrzną musimy posiadać, tylko wtedy jesteśmy w stanie oprzeć się zniewoleniom, które przychodzą z zewnątrz.