Mało który samochód mknący ruchliwą szosą Kłodzko-Kudowa Zdrój zatrzymuje się w Szalejowie Górnym, a szkoda, bo zachował się tutaj wielki skarb kulturowy - gotycka drewniana Pieta
z około 1420 r., przechowywana w kościele pw. św. Jerzego.
Jest to typowa świątynia obronna, z zachowanym potężnym murem i strzelnicami. W jej pobliżu stoi wysoka kolumna, na której umieszczono stylizowaną na barok kamienną
kopię tutejszej Piety, czyli figury Matki Bożej Bolejącej z ciałem zmarłego Syna na kolanach.
Skoro kolumna ta powstała na początku XVIII wieku, to znaczy, że kult Maryjny musiał być tutaj silny. Jeśli przyjrzymy się kolumnie bliżej, zobaczymy na kapitelu symbole dzbana, gwoździ, młotka i bicza,
czyli narzędzia Męki Pańskiej. Na cokole umieszczono łaciński napis mówiący, że ta "kolumna należy do Łaskawej, Boleściwej Matki i została przez wierzących czcicieli Maryi z powodu
ślubowania wzniesiona, którzy uciekają się do Niej i szukają u Niej pomocy". Mamy więc do czynienia z typową kolumną wotywną. Jest to jeden z dowodów na to,
że kościół w Szalejowie Górnym był kiedyś znanym miejscem pielgrzymkowym. Kultem cieszyła się właśnie gotycka Pieta, będąca jedną z najstarszych rzeźb gotyckich w drewnie
na świecie.
Kościół w Szalejowie Górnym powstawał w kilku etapach. Pierwszą, drewnianą świątynię z 1269 r. zastąpiono gotycką w drugiej połowie XIV wieku. Nadano
jej styl barokowy w latach 1682-83. Charakter obronny przybrała w XV wieku. Była to konieczność, choćby z powodu najazdów husyckich. Mur obronny zachował się w dobrym
stanie prawie w całości. W jego południowej części widnieją nawet ślady ganku straży oraz strzelnice szczelinowe, przez które można było oddawać strzały. W tej samej części,
w murze, wznosi się gotycki, piętrowy budynek bramny z ostrołukowym przejściem. Druga brama z 1682 r. (służąca też jako dzwonnica), z gotyckim dzwonem
z 1354 r., wznosi się od strony zachodniej. W jej mur wmurowano od strony dziedzińca kościelnego, nad przejściem, fragment gotyckiej wimpergi z głową Chrystusa. Do
dzwonnicy przylega dawna kaplica nagrobna z zespołem ciekawych epitafiów dawnych panów tych ziem.
Widoczny z daleka kościół był zawsze swoistym punktem orientacyjnym. Zatrzymywali się tutaj na popas podróżni, udający się w kierunku znanych miejsc uzdrowiskowych ziemi kłodzkiej
(bardzo blisko stąd do Polanicy Zdroju). Jedno ze źródeł naturalnej wody mineralnej (szczawa wodoro-węglanowo-wapniowo-sodowa), zwane dawniej "Victoria", znajduje się zresztą na terenie Szalejowa
Górnego, ale nie jest eksploatowane. Turyści zatrzymywali się tutaj najpierw w starej karczmie, a potem w dwóch zajazdach. Skoro zaś były postoje, musiała być i kuźnia,
której budynek zachował się do dzisiaj.
Pomóż w rozwoju naszego portalu