Reklama

Cicha noc, święta noc

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Wśród nocnej ciszy...
Anioł pasterzom mówił...

Boże Narodzenie nieodłącznie kojarzy się z rodziną zasiadającą do Wigilii, obdarowującą się nie tylko materialnymi prezentami, ale przede wszystkim największym darem, jakim jest miłość. Nastrój radosnego oczekiwania na przyjście Boga - Człowieka, Wielka Tajemnica, która staje się na naszych oczach, łączą się z wesołą krzątaniną, rozświetloną choinką, zapachami z kuchni, poszukiwaniem sianka, które koniecznie musi znaleźć się pod obrusem, dziećmi wypatrującymi z niecierpliwością pierwszej gwiazdki… Jakże dobrze znamy i mocno kochamy te wszystkie wzruszające symbole, wyrośliśmy z nich i stanowią one najgłębszą cząstkę nas samych. Opłatek, przepiękne kolędy i dodatkowy talerz na wigilijnym stole... Śnieg skrzący się w blasku księżyca, gdy podążamy o północy na Pasterkę.

Wesołą nowinę, bracia, słuchajcie...
W żłobie leży...
Jezus malusieńki...

Tradycja przenoszona przez niezliczone pokolenia tworzy niezwykłą aurę namacalnej nieomal bliskości ze Świętą Rodziną: z Dzieciątkiem, Maryją i św. Józefem. Może dlatego w tym czasie w sposób szczególny czujemy silną więź z naszymi bliskimi. Wierzymy, że z Bożą pomocą możemy być lepsi, mądrzej kierować naszym życiem, bardziej rozumieć potrzeby drugiego człowieka.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Nie było miejsca dla Ciebie...
tylko Mizerna cicha stajenka licha...

Tradycja wieczerzy wigilijnej zrodziła się w dawnych wiekach z wielogodzinnych widowisk kościelnych, na które wierni przynosili jedzenie i napoje. Dzielenie się opłatkiem pochodzi od prastarego zwyczaju, jaki zachował się z pierwszych wieków chrześcijaństwa. Eulogia (obdarowywanie się chlebem nieofiarnym) była powszechna w pierwszych wiekach w południowej Europie i stamtąd zwyczaj ten przedostał się do Polski.
Od niepamiętnych czasów polska kolacja wigilijna składała się z postnych potraw, co znalazło wyraz w staropolskiej nazwie - „postnik”, „pośnik”. Na Litwie wieczerza nosiła nazwę „kutia” lub „kucja” - od nazwy potrawy, będącej podstawą dawnej zaduszkowej uczty Słowian. Inne stare nazwy to: „kolęda” i „wieczerza Pańska”. W miarę upływu czasu przyjmować się zaczęła nazwa „wigilia” pochodząca od łacińskiego słowa „vigilia” - czuwanie.

Reklama

Gore gwiazda Jezusowi...
Do szopy, hej, pasterze...

Z nocą wigilijną związane były wierzenia ludowe i obrzędy. To noc niesamowitych zjawisk. W blasku świateł płynących z kolorowej choinki dzieci z zapartym tchem słuchały cudownych i zarazem przerażających opowieści o śmiałkach, którzy bezskutecznie próbowali przeniknąć tajemnice tej niezwykłej nocy, gdy otwiera się wnętrze ziemi i ukazują się ukryte skarby, a woda zamienia się na chwilę w wino i miód. Pod śniegiem rozkwitają kwiaty, zaś zwierzęta, szczególnie te domowe, przemawiają ludzkim głosem.

W dzień Bożego Narodzenia...
Śliczna Panienka Jezusa zrodziła...

Dlaczego świętujemy Boże Narodzenie właśnie 25 grudnia? Bo wtedy przypada noc przesilenia zimowego? Jedna z hipotez wiąże wybór tej daty na czczenie narodzin Jezusa - „Światłości prawdziwej” (J, 1,9), jako przeciwstawienie Bożego Narodzenia pogańskiemu świętu „Narodzin Niezwyciężonego Słońca”, które było obchodzone w Rzymie w najkrótszym dniu roku. Zgodnie z drugą hipotezą, obchody Bożego Narodzenia 25 grudnia przyjęto po obliczeniu daty narodzin Chrystusa, dokonanym przez mnicha Dionizego Exiguusa w VI wieku po Chrystusie. Dowody w Piśmie Świętym (Łk 1,26) wskazują, że poczęcie Jezusa dokonało się w 6 miesięcy po poczęciu Jana Chrzciciela, który urodził się w przesileniu letnim. W konsekwencji narodziny Jezusa przypadają w dniu przesilenia zimowego.

Pasterze mili...
Pójdźmy wszyscy do stajenki...

Zwyczaj przygotowywania wieczerzy wigilijnej powszechnie praktykowano w Polsce od XVIII wieku. Przez stulecia zmieniały się pewne tradycje, ale do dziś zachowały się główne elementy tworzące szczególną, niezwykłą atmosferę. Obowiązuje post polegający na powstrzymywaniu się od potraw mięsnych. Pod białym obrusem stołu kładzie się kilka kłosów siana, które są symbolem stajenki betlejemskiej. Niegdyś ustawiano w czterech rogach pokoju niewymłócone snopy pszenicy, żyta, jęczmienia i owsa. Po odczytaniu z Ewangelii tekstu o narodzinach Chrystusa Pana (Łk 2, 1-20), przy domowej szopce członkowie rodziny dzielą się białym opłatkiem, składają sobie życzenia, wybaczając wzajemnie wszelkie urazy, ponieważ do Wigilii powinniśmy zasiadać z czystym sercem. Wolne nakrycie pozostawia się symbolicznie dla Chrystusa obecnego wśród rodziny lub „zbłąkanego wędrowca”, albowiem „Gość w dom, Bóg w dom” i „Ktokolwiek zajdzie w dom polski w święty wieczór wigilijny, zajmie wolne miejsce i będzie przyjęty jak brat”. Znana w Polsce tradycja nakazywała, aby liczba osób przy stole wigilijnym była parzysta, gdyż w przeciwnym razie ktoś z uczestników umrze w nadchodzącym roku. Najbardziej obawiano się liczby 13, uważanej za złowieszczą. Chrystus zasiadł bowiem z dwunastoma Apostołami do Ostatniej Wieczerzy. Przesąd „feralnej trzynastki” pochodzi właśnie stąd. Jeżeli w gronie rodziny liczba osób była nieparzysta, to zapraszano do szlacheckich stołów kogoś ze służby. Przy stole siadano zwykle według wieku, aby, jak mawiano, „tymże umierać porządkiem”.

Reklama

Gdy śliczna Panna Syna kołysała...
Przybieżeli do Betlejem pasterze...

Wieczerza zawsze miała uroczysty i poważny charakter. Dzielenie się opłatkiem rozpoczynał zawsze pan domu lub, w jego zastępstwie, najstarszy syn. Każdy z obecnych musiał ułamać u drugiego kawałek opłatka i zarazem podać mu swój do ułamania. Przysłowie ludowe głosi, że „kto opłatkiem przełamie się w Wigilię, ten przez cały rok będzie mógł się dzielić chlebem”. Zwyczaj jest również symbolicznym przeniesieniem gestu łamania się chlebem przez Apostołów w czasie Ostatniej Wieczerzy. Ponadto hebrajska nazwa Betlejem tłumaczy się „Dom Chleba”. Nazwa „opłatek” pochodzi od łacińskiego słowa „oblatum”, czyli dar ofiarny. Kolorowe opłatki zanoszono zwierzętom domowym, a domownicy dzielili się białym opłatkiem. Obecne opłatki są białe i ozdobnie wytłaczane. Pierwsze opłatki zaczęli wypiekać zakonnicy z klasztoru benedyktyńskiego we Francji. Stamtąd zwyczaj ten rozpowszechnił się na całą Europę.
Od wieczerzy nikomu, oprócz gospodyni, nie wolno było wstawać od stołu, ani nawet rozmawiać, „aby w roku nie było kłótni w domu”.
Kolejność i zestaw potraw też ma swoje uświęcone tradycją znaczenia. Najpierw podaje się zupę rybną lub migdałową, względnie barszczyk z uszkami. Następnie biesiadnikom podaje się grzyby z kapustą, potem ryby, wśród których króluje karp smażony, w szarym sosie lub na słodko, kluski z makiem (który jest symbolem powodzenia finansowego), groch z kapustą, kompot z suszonych owoców. We wschodnich regionach Polski do obowiązkowych potraw wigilijnych należy kutia, czyli gotowana pszenica lub jęczmień z dodatkiem miodu, orzechów i migdałów. W dawnej Polsce znane były zwyczaje podawania 5 lub 7 potraw u chłopów, 9 - u szlachty, 11 lub 13 - u arystokracji. Wierzono także, że potrawy wigilijne powinny składać się ze wszystkich płodów pola, sadu, ogrodu, lasu i wody. Należało koniecznie skosztować każdej z potraw, aby niczego nie zabrakło w następnym roku.
Po wieczerzy ciągnięto słomki spod obrusa. Długa i prosta wróżyła długie, spokojne życie. Resztki jedzenia dawano zwierzętom domowym. W wielu rejonach Polski w ten wieczór wyruszali kolędnicy, a wśród nich nie mogło zabraknąć bociana, kozy i niedźwiedzia. Bocian symbolizował nowy rok i nowe życie, koza - płodność, a niedźwiedź - wrogie siły przyrody, które należało obłaskawić.

Reklama

Lulajże Jezuniu...

Po posiłku następuje wzajemne obdarowywanie się prezentami oraz śpiewanie kolęd przy pięknie ustrojonej choince. Pierwsze w Polsce drzewka ubierano dla dzieci w Warszawie na przełomie XVIII-XIX wieku, przejmując ten obyczaj od Niemców. Choinki były przybrane orzechami, cukierkami, jabłuszkami i mnóstwem świeczek. Kościół nadał choince chrześcijańską symbolikę „biblijnego drzewa wiadomości dobrego i złego”. Choinka wyparła z domów wcześniejsze wigilijne przybrania w formie zawieszonego u sufitu wierzchołka sośniny, zwanego w zależności od regionu Polski - jutką, jeglijką, sadem, wiechą lub podłaźniczką. Choinkę wnoszono do domu dopiero 24 grudnia. Stała w domu do święta Trzech Królów.
Do najważniejszych ozdób choinkowych należały jabłka, które znajdowały się na drzewie rajskim i symbolizują zdrowie. Wśród iglastych gałązek wiją się łańcuchy przypominające o wężu - kusicielu z Raju. Gwiazda na szczycie drzewka symbolizuje gwiazdę betlejemską. W Stanach Zjednoczonych zwyczaj obchodzenia Bożego Narodzenia z choinką wprowadzili imigranci niemieccy. W Białym Domu choinka pojawiła się po raz pierwszy w 1856 r. za prezydentury F. Pierce’a.

Jakaż to gwiazda...

Zwyczaj obdarowywania się prezentami, tak oczekiwanymi przez dzieci, nazwano „Gwiazdką”, bowiem wręczano je, gdy na niebie zapłonęła pierwsza gwiazdka. Z czasem zaczęto ją utożsamiać z gwiazdą betlejemską, która wskazywała drogę Mędrcom spieszącym złożyć hołd i podarki Nowonarodzonemu.
Z prezentami nieodłącznie kojarzy się postać św. Mikołaja, którego w Polsce dzieci oczekują 6 oraz 24 grudnia, natomiast w Stanach Zjednoczonych Santa Claus, wchodząc do domów przez komin w noc wigilijną, pozostawia prezenty w skarpetkach zawieszonych przy kominku.
Natomiast zwyczaj wysyłania kartek świątecznych z życzeniami pochodzi z XIX wieku.

2003-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Agnieszka Romaszewska-Guzy została dyscyplinarnie zwolniona z TVP

2024-03-18 17:18

[ TEMATY ]

Biełsat TV

Karol Porwich/Niedziela

Była dyrektorka i założycielka Biełsat TV Agnieszka Romaszewska-Guzy poinformowała, że w poniedziałek wręczono jej zwolnienie dyscyplinarne. TVP S.A. w komunikacie podało, że do definitywnego zakończenia stosunku pracy doszło z inicjatywy TVP S.A. w likwidacji, z przyczyn dotyczących pracownika.

"No to TVP jednak jeszcze nieco poprawiła moje zwolnienie, a mianowicie dziś wręczono mi zwolnienie dyscyplinarne" - napisała w poniedziałek na plaformie X Agnieszka Romaszewska-Guzy. TVP S.A. w likwidacji w komunikacie poinformowała, że "z dniem 18 marca 2024 roku doszło do definitywnego zakończenia stosunku pracy między TVP S.A. a Panią Agnieszką Romaszewską-Guzy". "Nastąpiło to z inicjatywy TVP S.A. w likwidacji, z przyczyn dotyczących pracownika" - napisano.

CZYTAJ DALEJ

Świadectwo: Modlitwa macierzyńska ma moc

2024-03-15 21:36

[ TEMATY ]

#NiezbędnikWielkopostny2024

Karol Porwich/Niedziela

Świeca, Pismo Święte, krzyż i wiklinowy koszyk. Kobiety w ciszy wkładają do niego białe krążki z wypisanymi imionami. Niczym do wyciągniętych rąk Boga. Powierzają Mu swoje dzieci, wnuki, dzieci chrzestne.

W każdą sobotę Wielkiego Postu będziemy zachęcać Was do wielkiej modlitwy za rodziny.

CZYTAJ DALEJ

Lektorat i kandydatura do święceń

2024-03-19 09:12

Ks. Wojciech Kania/Niedziela

- Drodzy klerycy, nie dajcie się zwieść wizji doskonałości, jaką propaguje ten świat – mówił bp Krzysztof Nitkiewicz.

W kościele seminaryjnym pw. Michała Archanioła w Sandomierzu odbył się obrzęd ustanowienia nowych lektorów oraz przyjęcie kandydata do święceń diakonatu i prezbiteratu. Uroczystej Eucharystii przewodniczył biskup sandomierski Krzysztof Nitkiewicz. Wraz z nim Mszę św. sprawowali rektor seminarium oraz kapłani pracujący na uczelni. We wspólnej modlitwie uczestniczyli bliscy alumnów.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję