Reklama

Królowa Nieba i Ziemi oraz św. bp Józef Sebastian Pelczar w Jaśliskach

Niedziela przemyska 8/2004

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Kilkanaście kilometrów na południe od Rymanowa, powyżej trasy drogowej: Dukla-Tylawa-Komańcza, wśród malowniczego pasma Beskidu Niskiego, nad brzegami rzeki Jasiołki i potoku Bełcza ulokowane są Jaśliska. Okalające osadę wzgórza pokryte są bogatymi jeszcze resztkami wspaniałych lasów karpackich, pełnych zwierzyny, ptactwa i leśnego runa.
W 1366 r. król Kazimierz Wielki wydał niejakiemu Janowi Henselinowi dokument lokacyjny, według prawa magdeburskiego, aby tu założył miasto zwane Wysokim Miastem, które z czasem przyjęło obecną nazwę od rzeki Jasiołki. W tym czasie, kiedy biskupem przemyskim był Janusz z Lubienia (1420-1435), król Władysław Jagiełło przekazał Jaśliska biskupom przemyskim jako tzw. dobra stołowe. Status ten utrzymywał się również i wtedy, gdy Jaśliska po linii administracji kościelnej należały do diecezji krakowskiej. Dopiero papież Klemens VIII w 1763 r. przyłączył Jaśliska do diecezji przemyskiej. Położenie miasta wiązało się z bardzo ożywionym traktem węgierskim, dzięki temu Jaśliska stały się poważnym ośrodkiem handlowym. Dla jego bezpieczeństwa od XV w. miasto zostało otoczone murami obronnymi. Była tu komora celna, składy win węgierskich, działały liczne cechy rzemieślnicze. Mieszkali tutaj Polacy, Węgrzy i Rusini. Miasto narażone było na rabunki karpackich zbójników oraz napady zbrojne ze strony węgierskiej. Do lokalnej historii przeszedł rok 1657, kiedy to Jaśliska, dzięki swoim murom obronnym, odparły szturm wojsk siedmiogrodzkiego księcia Jerzego Rakoczego. W XVII w. miasto nawiedzane przez swoje i obce wojska przeżyło całkowity swój upadek. Ludnościowo i gospodarczo podniosło się w drugiej połowie XIX w., stając się ośrodkiem handlu i rzemiosła dla okolicznej ludności wiejskiej. W tym czasie osiedliła się tu rodzina Bogdańskich, z której wywodziły się trzy pokolenia artystów malarzy. Ich obrazy i polichromie w wielu kościołach i cerkwiach zachowały się do dzisiaj po obu stronach Karpat. Po naszej stronie swoje malarskie dzieła pozostawili Jan i Paweł Bogdańscy, między innymi w kościele parafialnym Wszystkich Świętych w Iwoniczu. I wojna światowa znów przetoczyła się przez Jaśliska walcem pożogi i zniszczenia, miasteczko podupadło i w 1934 r. straciło prawa miejskie, którymi cieszyło się 568 lat.
W przewodnikach historyczno-turystycznych jako zabytki historii wymieniane są: pozostałości po murach obronnych, stary ratusz z zajazdem (XVI-XVII w.), karczma i zabytkowe domy drewniane z podcieniami (XIX w.), a przede wszystkim barokowy kościół parafialny, wybudowany dzięki staraniom biskupa przemyskiego Aleksandra Fredry, konsekrowany w 1756 r. pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej, rozbudowany znacznie w latach 1908-1912. Świątynia jednonawowa, z dwoma kaplicami, posiada główny ołtarz z drugiej połowy XVIII w. ze słynącym łaskami, koronowanym papieskimi koronami, obrazem Matki Bożej Jaśliskiej. Wizerunek ten powstał prawdopodobnie w drugiej połowie XVI w., a do Jaślisk przywędrował z Węgier. Matka Boża przedstawiona po królewsku, trzyma na ręku małego Jezusa-Króla. Napis, jaki malarz umieścił na dole obrazu, głosi: „Oto Jezus spoczywa, w objęciach Matki Dziewicy, dla której tronem jest niebo, a podnóżkiem tronu swojego uczyniła ziemię”. Stąd Najświętsza Maryja Panna czczona jest w Jaśliskach od 1634 r. jako Królowa Nieba i Ziemi. Liczne wota i zapiski potwierdzają pielgrzymki Polaków, Słowaków, Cyganów, Węgrów i Rusinów. Czcicielami Matki Bożej Jaśliskiej byli też biskupi przemyscy, a szczególnie Wacław Hieronim Sierakowski - przyozdabiał obraz sukienkami i koronami oraz Józef Sebastian Pelczar, który wprowadził do Jaślisk założone przez siebie bractwo Najświętszej Maryi Panny Królowej Korony Polskiej (w 1911 r. liczyło ono w Jaśliskach 574 członków). Po II wojnie światowej, a zwłaszcza po 1956 r. nastąpiło ożywienie kultu maryjnego, co doprowadziło do papieskiej koronacji obrazu w Krośnie, 10 czerwca 1997 r., przez Papieża Polaka - Jana Pawła II.
Osobliwością religijno-kościelną w Jaśliskach było stowarzyszenie młodzieży męskiej, tzw. krzyżaków, działające pod opieką biskupów i kapituły przemyskiej od XVI w. Jego celem było szerzenie kultu Chrystusa Ukrzyżowanego. Członkowie bractwa mieli swój strój - czerwone płaszcze z białym krzyżem - i własny sztandar o podobnej wymowie. Jaśliscy krzyżacy uczestniczyli we wszystkich procesjach, zwłaszcza w Boże Ciało i Wielki Tydzień. Czynili parady przy zaręczynach i ślubach. Na Wielkanoc objeżdżali pola z figurą Pana Zmartwychwstałego, z modlitwą za rolników i o dobre plony. Stowarzyszenie zostało rozwiązane w 1905 r. Niektórzy dopatrują się w jaśliskich krzyżakach zalążków ochotniczej straży pożarnej. Być może, iż zorganizowana spora grupa młodzieńców przy różnych okazjach troszczyła się o bezpieczeństwo przeciwpożarowe (miasto miało zabudowę drewnianą), ale należy podkreślić, że stowarzyszenie miało ściśle określony podstawowy cel religijny.
Z przedstawionych wyżej względów, z Jaśliskami byli bezpośrednio związani kolejni biskupi przemyscy, w szczególności zaś dzisiejszy św. bp Józef Sebastian Pelczar, który w 1902 r. ufundował w Jaśliskach kolejny dom zakonny dla założonego przez siebie Zgromadzenia Sióstr Sercanek. Pomijając obecność sercanek w krośnieńskim szpitalu od 1901 r., jaśliski klasztorek był pierwszym ich własnym domem na Podkarpaciu. Siostry od tego czasu podjęły pracę z dziećmi w ochronce, a także opiekę nad miejscowymi chorymi. W kolejnych latach placówka ta stała się miejscem formacyjnym zgromadzenia, a także ośrodkiem wypoczynkowo-zdrowotnym. Siostry sercanki wrośnięte we współczesną rzeczywistość Jaślisk, w dalszym ciągu prowadzą działalność odpowiednio dostosowaną do zachodzących przemian na ojczystej ziemi. Swoją troskliwą posługą są blisko Królowej Nieba i Ziemi, a świadectwem zakonnego życia przybliżają innym swojego świętego Założyciela i Patrona, podobnie jak to czyni szczególne miejsce położone na zachód od samych Jaślisk, przy drodze do Tylawy. Otóż na tzw. „spalonym” miejscu, gdzie kiedyś znajdowała się letnia willa biskupów przemyskich, stoi niedawno wzniesiona kaplica ku czci św. Józefa Sebastiana Pelczara, a także pomnik oraz odpowiednio ustawione stacje drogi krzyżowej. Idąc śladami swoich poprzedników, bp Pelczar wypoczywał w tym uroczym zakątku, modlił się, zapewne pracował naukowo, a jak zachodziła potrzeba to i podejmował interesantów w pilnych sprawach diecezjalnych. Przykładem tego jest wizyta sługi Bożego ks. Bronisława Markiewicza z Miejsca Piastowego, który w 1902 r. przybył do Jaślisk z prośbą o kościelne zatwierdzenie swoich zgromadzeń. „Pojedynek” słowny między mężami świętymi uczy nas i dzisiaj, jak różnymi drogami zmierzają sprawy Kościoła Chrystusowego w kierunku Boskich wartości i świętości.
Przeżywamy nowy rok liturgiczny, a z nim związane plany duszpasterskie nadające mu charakter „Roku Pelczarowskiego”. Jaśliska w tych planach stanowią swoistą „stację” do pątniczego nawiedzenia, modlitwy i refleksji. Najlepszymi duchowymi przewodnikami po tym sanktuarium są: Matka Boża Jaśliska - Królowa Nieba i Ziemi oraz Jej wierny czciciel - św. Józef Sebastian Pelczar biskup.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2004-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Dziś Wielki Czwartek – początek Triduum Paschalnego

[ TEMATY ]

Wielki Czwartek

Pio Si/pl.fotolia.com

Od Wielkiego Czwartku Kościół rozpoczyna uroczyste obchody Triduum Paschalnego, w czasie którego będzie wspominać mękę, śmierć i zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa. W Wielki Czwartek liturgia uobecnia Ostatnią Wieczerzę, ustanowienie przez Jezusa Eucharystii oraz kapłaństwa służebnego.

Wielki Czwartek jest szczególnym świętem kapłanów. Rankiem, jeszcze przed wieczornym rozpoczęciem Triduum Paschalnego, ma miejsce szczególna Msza św. Co roku we wszystkich kościołach katedralnych biskup diecezjalny wraz z kapłanami (nierzadko z całej diecezji) odprawia Mszę św. Krzyżma. Poświęca się wówczas krzyżmo oraz oleje chorych i katechumenów. Przez cały rok służą one przy udzielaniu sakramentów chrztu, święceń kapłańskich, namaszczenia chorych, oraz konsekracji kościołów i ołtarzy. Namaszczenie krzyżem świętym oznacza przyjęcie daru Ducha Świętego.. Krzyżmo (inaczej chryzma, od gr. chrio, czyli namaszczać, chrisis, czyli namaszczenie) to jasny olej z oliwek, który jest zmieszany z ciemnym balsamem.

CZYTAJ DALEJ

W świetle Eucharystii, w ciszy konfesjonału - paulini i Jasna Góra

2024-03-28 10:33

[ TEMATY ]

Jasna Góra

Karol Porwich/Niedziela

Patriarcha Zakonu Paulinów św. Paweł z Teb przez wielu skazany na śmierć głodową na pustyni, doświadczył Bożej troski i był z Bożej Opatrzności karmiony chlebem. Dziś prawie pół tysiąca paulinów każdego dnia Chlebem Eucharystycznym karmi ludzi na 4 kontynentach. W sercu Zakonu na Jasnej Górze żyje ponad 70 kapłanów. Misję tego miejsca i posługujących tu paulinów, wciąż określają słowa św. Jana Pawła II, że „Jasna Góra to konfesjonał i ołtarz narodu”. Sprawowanie Eucharystii jako centrum życia całej wspólnoty i pracy apostolskiej paulinów wpisane jest w ich zakonne konstytucje.

Na Mszę św…po cud

CZYTAJ DALEJ

Świdnica. Znakomite wieści dla świdnickiej katedry

2024-03-28 22:00

[ TEMATY ]

Świdnica

Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego

dotacje na zabytki

Beata Moskal-Słaniewska Prezydent Świdnicy

Proboszcz katedry podczas oprowadzania gości po katedrze

Proboszcz katedry podczas oprowadzania gości po katedrze

Stolicę diecezji odwiedziła Joanna Scheuring-Wielgus, wiceminister Kultury i Dziedzictwa Narodowego, przywożąc ze sobą znakomite wieści dla miasta i jego dziedzictwa kulturowego.

Podczas spotkania w czwartek 28 marca ogłoszono, że katedra świdnicka, jeden z najcenniejszych zabytków Dolnego Śląska otrzyma wsparcie finansowe z corocznego programu ministerstwa. Informację przekazała w mediach społecznościowych Prezydent Świdnicy. - Z corocznego programu prowadzonego przez ministerstwo, wśród projektów zakwalifikowanych do dofinansowania, jest świdnicka katedra! Moja ulubiona figura św. Floriana, patrona strażaków, nareszcie zostanie odnowiona – napisała Beata Moskal-Słaniewska.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

iv>

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję