W sercu
Nowego Kramska ma swoje miejsce zbiornik wodny zwany Kaliskiem. Legenda głosi, że to właśnie w tym miejscu powstały pierwsze zabudowania nowokramskiej osady. Stara kronika kościelna podaje, że data założenia
wsi, rozsiadłej po obu stronach historycznego traktu handlowego, przypada na XIV w. Tradycja dorzuca szczegóły: według niej Nowe Kramsko powstało w okresie epidemii, wskutek której wymarła niemal zupełnie
ludność Starego Kramska. Kilka rodzin wyprowadziło się wówczas do lasu i osiadło nad jeziorem zwanym Kaliskiem. Pierwsze domy stanęły w miejscu, gdzie dziś znajdują się zabudowania Ireny i Eugeniusza
Jągowskich i Joanny i Jana Kaczmarków. Następne otoczyły w krąg jezioro. Kiedy przybywali nowi mieszkańcy, osada zaczęła się rozbudowywać w kierunku Podmokoli, Kolesina i Wojnowa, aż przybrała dzisiejszy
kształt podwójnego, skośnego krzyża.
W 1440 r. Nowe Kramsko istniało już jako wieś należąca do Cystersów obrzańskich. Musiała to być niewielka wieś, skoro nie posiadała jeszcze kościoła. Należała do parafii przyklasztornej w Klępsku.
W 1796 r. nastąpiła sekularyzacja zakonu i wieś została darowana Unruhom.
Inna legenda podaje, że dawniej żyli tu dwaj bracia trudniący się handlem, który odbywał się w kramach. W jednym kramie handlował stary brat, a w drugim młody. Wiek życia handlarzy wykorzystano w
nazwach miejscowości: Stare i Nowe Kramsko.
„Prawo do ziemi”
Wprowadzone przez Niemców w latach 1886-1895 r. rozpoczęło nowy etap walki ludności pogranicza z germanizacją. Osłabiano potencjał ekonomiczny Polaków mieszkających w Nowym Kramsku, zabierając im
ich ziemię. Nie zamierzali się jednak poddawać polityce germanizacyjnej Niemiec. Opór mieszkańców był jednoznaczny; walczono o mowę polską w szkole, w domu, w rodzinie. Organizowano Polskie Towarzystwa:
przemysłowe, rolnicze, banki, stowarzyszenia, grupy sportowe („Sokół” - 1917 r.), śpiewacze. Dzieci kramskie uczestniczyły w strajku szkolnym (1901-1906 r.).
Po wybuchu powstania wielkopolskiego wielu mieszkańców Nowego Kramska wstąpiło w szeregi powstańcze. W nocy z 2 na 3 lutego 1919 r. opanowały one Nowe Kramsko, rozbijając zgrupowania niemieckie.
Jednakże w wyniku postanowień wersalskich Nowe Kramsko pozostało w granicach Rzeszy.
W latach 1918-20 na terenie naszej wsi istniał wzmożony ruch narodowy: powstawały kolejne organizacje: Klub Sportowy „Polonia”, Towarzystwo Młodzieży, chór, Bank Ludowy, Związek Robotników
Polskich, Kółko Rolnicze, Oddział Związku Polskich Towarzystw Szkolnych. 11 czerwca 1929 r. otwarto polską szkolę z około 100 uczniami (w tym roku obchodzono uroczyście jej 75-lecie). Po wybuchu
II wojny światowej organizacje polskie zostały rozwiązane, a działacze aresztowani.
W ostatnich dniach stycznia, dokładnie 28 tego miesiąca 1945 r., Nowe Kramsko powróciło do macierzy.
Po II wojnie światowej ustały działania związane z utrzymywaniem tradycji. Ludzie zachłyśnięci powrotem do macierzy, zajęci nowymi trendami społecznymi i politycznymi, mniej wagi przywiązywali do
tego, co wyróżniało ich wśród innych regionów. To, co niedawno było środkiem do utrzymania polskości, odeszło w cień.
Dzisiaj obserwujemy powrót do korzeni, na Mszach św. pojawiają się regionalne stroje ludowe. Nigdy nowokramszczanie nie ustawali w żarliwej modlitwie, wyrazem czego jest liczny udział we Mszach św.,
nabożeństwach i przynależność do licznych grup parafialnych: róże różańcowe, Koło Przyjaciół Misji Oblackich, Akcja Katolicka, Straż Honorowa Serca Pana Jezusa, Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży, Parafialny
Zespół Caritas.
Pomóż w rozwoju naszego portalu