W spektaklu-koncercie upamiętniającym 60. rocznicę likwidacji Litzmannstadt Getto wystąpiło tylko dwóch żywych bohaterów: dyrygent Łukasz Borowicz oraz Joseph Malovany, słynny kantor z Synagogi przy 5
Alei w Nowym Jorku. Miejsce chóru zajęły płonące kolumny. Tam, gdzie powinna zasiadać orkiestra, znalazły się jedynie instrumenty. Przestrzeń rynku rozświetliło tysiące zniczy.
Prezentacja tego widowiska, zatytułowanego „Niewidzialni”, odbyła się wieczorem 30 sierpnia na Starym Rynku w Łodzi. Z tego miejsca mieszkańcy łódzkiego getta wyruszali w ostatnią drogę
swego życia. Ten szczególny koncert, poświęcony tragicznej przeszłości, został przygotowany przez Jerzego Kalinę, artystę znanego z tworzenia niezwykłych widowisk plenerowych i happeningów.
Uroczystość rozpoczął Joseph Malovany. Ubrany w rytualny strój wykonał a’capella Kaddisz - hebrajską modlitwę za zmarłych. Jego przejmujące wołanie do Najwyższego poruszyło niebiosa. Nad
ogromną rzeszą widzów-słuchaczy przetoczył się potężny grzmot, po czym, przez kilka chwil, żałobnej skardze wtórował szum deszczu.
Następnie zabrzmiało Sh’ma Israel, oratorium Anatolijusa Šenderovasa, jednego z najwybitniejszych współczesnych kompozytorów litewskich. Dzieło, oparte na motywach żydowskich modlitw, muzyki
klezmerskiej i śpiewu synagogalnego, doskonale wpisało się w pełną powagi atmosferę koncertu.
W finale oratorium pojawił się ponownie Joseph Malovany. Ku niebiosom wzniósł się śpiew „Sz’ma Israel, Adonaj Elohejnu, Adonaj Echad” (Słuchaj Izraelu! Pan jest Bogiem naszym, Pan
jedynie). Szczególna siła ekspresji, mistyczna głębia, oryginalność koloratury wreszcie sprawiły, iż w tych najważniejszych dla każdego Żyda słowach dało się wyczuć żywą obecność sacrum. „El Male
Rachamim” (Boże pełen miłosierdzia) była kolejną modlitwą zaśpiewaną przez Josepha Malovanego. To przejmujące wołanie o wieczny w Bogu spoczynek dla ofiar Holocaustu zakończyło uroczysty spektakl
na Starym Rynku.
Tego wieczoru muzyka i obraz złożyły się na wstrząsający hołd, przypominający cierpienie i śmierć tysięcy naszych żydowskich współbraci, którzy swą pracą i talentami współtworzyli historię zarówno
naszej łódzkiej, jak i polskiej ziemi.
Pomóż w rozwoju naszego portalu