Msza św., tak jak każda celebracja liturgiczna, nie jest teatrem, a zatem nie przewiduje biernego uczestnictwa, bycia widzem. Każdy, kto jest obecny na Eucharystii, powinien brać w niej czynny udział choćby poprzez włączenie się do wspólnego śpiewu i wspólnej recytacji modlitw. Są jednak pewne szczególne funkcje przypisane odpowiednio poszczególnym uczestnikom Mszy św. Liturgia Słowa nie stanowi wyjątku. Przyjrzyjmy się zatem temu, jak powinny być rozdzielone poszczególne posługi tej części Mszy św.
1. Czytania
„Na podstawie tradycji wykonywanie czytań nie jest funkcją przewodniczącego, ale usługujących. Czytania więc wykonuje lektor, Ewangelię zaś diakon lub w razie jego nieobecności inny kapłan. Jeśli jednak nie ma diakona ani innego kapłana, Ewangelię winien odczytać sam kapłan celebrujący; jeśli brak odpowiedniego lektora, kapłan celebrans powinien wykonać także inne czytania” (Ogólne Wprowadzenie do Mszału Rzymskiego, 59).
Jak widać, wykonywanie czytań i Ewangelii przez głównego celebransa jest ostatecznością, dopuszczaną w przypadku, gdy nie ma nikogo innego, kto mógłby je wykonać. Jak przekonamy się dalej, główny celebrans ma inne, sobie właściwe zadania w czasie Liturgii Słowa.
Pomóż w rozwoju naszego portalu
2. Psalm responsoryjny i aklamacja przed Ewangelią
Wersety psalmu responsoryjnego wykonuje psałterzysta, czyli kantor (z reguły powinna być to jedna osoba), refren natomiast wykonują wszyscy. Jeżeli chodzi o śpiew przed Ewangelią, to „wszyscy, stojąc, wykonują tę aklamację pod przewodnictwem scholi albo kantora oraz ją powtarzają; werset zaś śpiewa schola albo kantor” (Ogólne Wprowadzenie do Mszału Rzymskiego, 62).
3. Homilia
„Homilię winien z zasady głosić kapłan celebrujący. Może on ją zlecić kapłanowi koncelebrującemu lub niekiedy, zależnie od okoliczności, także diakonowi, nigdy zaś osobie świeckiej. W szczególnych przypadkach i ze słusznej przyczyny homilię może wygłosić także biskup lub prezbiter, który uczestniczy w celebracji, choć nie może koncelebrować” (Ogólne Wprowadzenie do Mszału Rzymskiego, 66).
Oto pierwsze właściwe zadanie głównego celebransa w czasie Liturgii Słowa. Sytuacjami wyjątkowymi mogą tu być np. rekolekcje parafialne, kiedy to prowadzący je musiałby odprawiać po kilka Mszy św. każdego dnia. Ale nawet w takich sytuacjach powinien on być obecny na całej Mszy św.
Reklama
4. Credo
„Symbol winien być śpiewany lub recytowany przez kapłana i lud” (Ogólne Wprowadzenie do Mszału Rzymskiego, 68).
Credo jest zatem momentem wspólnej modlitwy. Wszyscy obecni w Kościele wyznajemy tę samą wiarą, bez względu na to, czy jesteśmy duchownymi, czy świeckimi. Wyznanie wiary jest tym, co nas jednoczy. Można je recytować lub śpiewać, wspólnie lub na przemian (np. z chórem).
5. Modlitwa powszechna
„Kapłan celebrujący kieruje modlitwą. Rozpoczyna ją krótką zachętą, w której wzywa wiernych do modlitwy oraz wypowiada modlitwę na zakończenie. […] Wezwania wygłasza diakon lub kantor albo lektor lub inny wierny świecki, stojący przy ambonie lub w innym odpowiednim miejscu” (Ogólne Wprowadzenie do Mszału Rzymskiego, 71).
Modlitwę powszechną rozpoczyna i kończy główny celebrans (nie inny ksiądz czy diakon, który będzie czytał poszczególne jej wezwania), bo to on jest przewodniczącym liturgii i ta funkcja należy tylko do niego. Poszczególne wezwania natomiast powinien odczytać inny uczestnik liturgii.
* * *
Bogactwo liturgii widoczne jest wtedy, gdy angażuje się w nią więcej osób. Ale to zależy nie tylko od księdza, który powinien być głównym inspiratorem i motorem zaangażowania świeckich we Mszy św. (nie ograniczając się jedynie do organisty, kościelnego i ministrantów), ale także od naszej otwartości i gotowości do pomocy. Uczestnicząc w Eucharystii, pomyślmy więc, w jaki sposób moglibyśmy się w nią pełniej i czynniej zaangażować, tak aby przestała być dla nas teatrem czy „sprawą księdza”, a stała się prawdziwie częścią naszego życia.
