Polska po odzyskaniu niepodległości w 1918 r. znalazła się w gronie suwerennych państw europejskich i jako podmiot prawa międzynarodowego mogła swobodnie zawierać międzynarodowe umowy. W 1925 r. zawarła konkordat, który był przywróceniem normalnych odniesień ze Stolicą Apostolską, utraconych w wyniku zaborów. W 80. rocznicę tego wydarzenia w Wyższym Seminarium Duchownym w Łowiczu, pod patronatem bp. Andrzeja F. Dziuby, 10 maja br. odbyło się sympozjum naukowe pt: Od nuncjatury Achillesa Rattiego do konkordatu Piusa XI. Sympozjum rozpoczęło się o godz. 10.30 w auli WSD. Referaty dotyczyły historii stosunków dyplomatycznych Polski i Stolicy Apostolskiej od 1918 r., a także zawarcia samego konkordatu, porównania konkordatów z 1925 i 1993 r. oraz pobytu Achillesa Rattiego w miejscach należących dzisiaj do diecezji łowickiej. Prowadzącym sympozjum był prof. dr hab. Janusz Odziemkowski z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Uczestniczyli w nim biskupi łowiccy, tj. bp Andrzej F. Dziuba, bp Józef Zawitkowski, biskup senior Alojzy Orszulik, pracownicy naukowi i studenci z różnych środowisk akademickich Łowicza, Skierniewic i Warszawy (studenci UKSW), księża diecezji łowickiej oraz przedstawiciele władz samorządowych powiatu łowickiego.
Witając uczestników, bp Andrzej F. Dziuba powiedział: „W dniu dzisiejszym często przewijać się będą terminy: nuncius oraz concordare. Wokół tych dwóch terminów będziemy próbować pochylić się nad dziełem nuncjusza apostolskiego Achillesa Rattiego. Doskonale zapewne wiemy, że Kościół już od X wieku, od czasu papieża Jana XII pielęgnuje próby unormowania relacji między Stolicą Apostolską a państwami - czy wówczas bardziej między monarchami. I jakimś szczególnym znakiem unormowania tych relacji w wymiarze umowy międzynarodowej jest konkordat. Trudno wyobrazić sobie istnienie konkordatu czy innych umów międzynarodowych o podobnym typie, ale inaczej nazywanych, bez przedstawiciela Stolicy Apostolskiej. I na najwyższym stopniu przedstawicieli Stolicy Apostolskiej w realizacji, wypełnianiu tej umowy, jest w państwie Nuncjusz Apostolski. Polska ma ten przywilej, że posiada najstarszą nuncjaturę w Europie, założoną w 1555 r., kiedy to przybył do Polski jako pierwszy nuncjusz apostolski abp L. Lippomano. Kościół w Polsce cieszył się nieprzerwaną obecnością nuncjusza aż do roku 1796. Utrata niepodległości spowodowała, iż relacje między Stolicą Apostolską a państwem polskim przestały istnieć. Dopiero po 122 latach, w 1918 r. do Polski przybył - najpierw w charakterze wizytatora, a potem już regularnego nuncjusza - abp Achilles Ratti. I to za jego posługi jako nuncjusza Kościół w Polsce wraz z Państwem Odrodzonym podjął starania, aby ponownie wrócić do świetlanej tradycji - tej, którą przerwały zabory. Owocem tych zabiegów był konkordat z 1925 r., podpisany już wówczas, gdy Nuncjuszem Apostolskim w Polsce był abp Lorenzo Lauri. (…) Życzę owocnej refleksji wokół concordare i nuncius; owocnej refleksji ku głębszemu zrozumieniu miejsca i posługi Kościoła w Polsce, posługi spełnianej ku większej Bożej chwale i ku pożytkowi ludzi” - zakończył bp Dziuba.
W sesji przedpołudniowej wygłoszone zostały dwa referaty. Pierwszym prelegentem był abp dr Józef Kowalczyk, nuncjusz apostolski w Polsce, który wygłosił referat na temat: Nuncjatura Achillesa Rattiego w odbudowie stosunków dyplomatycznych Polski ze Stolicą Apostolską. W swoim wystąpieniu przypomniał biografię Achillesa Rattiego oraz jego działalność jako nuncjusza apostolskiego w odrodzonej Polsce, ze szczególnym zwróceniem uwagi na wkład w reorganizację struktur polskiego Kościoła.
Z kolei ks. Arkadiusz Smagasz OCD odczytał referat autorstwa nieobecnego ks. prof. dra hab. Stanisława Wilka SDB, rektora KUL, na temat: Konkordat Polski z 1925 r. Oczekiwania stron i stan realizacji. Autor w swoim referacie ukazał, jak wyglądał proces przygotowawczy do zawarcia konkordatu, oczekiwania obu stron: kościelnej i rządowej z faktu zawarcia tejże umowy oraz w jaki sposób starano się w następnych latach wykonać ustalenia konkordatowe.
Sesję popołudniową rozpoczął ks. prof. dr hab. Wojciech Góralski z UKSW, wygłaszając referat na temat: Konkordat z 1925 r. i konkordat z 1993 r. Cechy wspólne i różnice. W sposób bardzo rzeczowy dokonał on analizy porównawczej obu konkordatów, ze szczególnym zwróceniem uwagi na różnice w ujęciu niektórych aspektów życia kościelnego i społecznego.
Ostatnim prelegentem był miejscowy kapłan ks. dr Stanisław Poniatowski, który zaprezentował referat na temat: Achillesa Rattiego peregrynacje po obszarze dzisiejszej diecezji łowickiej. Było to najdłuższe wystąpienie, ale i wzbudzające najwięcej emocji, a to z dwóch powodów: formy prelekcji oraz treści, jakie zostały przekazane. Ks. Poniatowski mówił bowiem o tym, co najbardziej było bliskie łowiczanom, czyli o związek Achillesa Ratti z ziemią łowicką, który przejawił się w odwiedzinach duszpasterskich Nuncjusza w Łowiczu i sąsiednich parafiach. Prelegent zaprezentował powyższe zagadnienie w sposób bardzo oryginalny, z dużą, właściwą sobie, dozą akcentów humorystycznych.
Ukoronowaniem obchodów rocznicy zawarcia pierwszego konkordatu przez Polskę po wiekowej niewoli była Msza św. o godz. 18.00 w bazylice katedralnej łowickiej, koncelebrowana pod przewodnictwem nuncjusza apostolskiego w Polsce abp. Józefa Kowalczyka, który także wygłosił okolicznościową homilię.