Reklama

O kapliczkach przydrożnych raz jeszcze

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Powracam do tematu kapliczek i krzyży przydrożnych. W Hurczu, pod Lubaczowem, gdzie mieszkałem, zbieraliśmy się w majowe wieczory przy drewnianej kapliczce, której już nie ma, choć nie zginęła zupełnie z krajobrazu wsi. Trafiła do Muzeum Kresów w Lubaczowie i stanie w „Przygródku”, czyli skansenie, w parku pałacowym. Nim ją mieszkańcy oddali, wybudowali w tym miejscu nową, murowaną. W tej drewnianej był obraz Matki Bożej. Koleżanki przystrajały go żywymi kwiatami. Na kolanach śpiewaliśmy Litanię Loretańską, na stojąco pieśni maryjne. A potem znów na kolanach „Pod Twoją obronę”. Tak było w każdy dzień i w każdej wsi. Tam, gdzie było więcej kapliczek, pierwszeństwo miała kapliczka poświęcona Najświętszej Maryi Pannie. Szkoda, że ta tradycja w wielu miejscowościach zanika.
Przed 40 laty ożeniłem się i zamieszkałem w Oleszycach. Na końcu mojej ulicy gen. Józefa Kustronia, w cieniu starych drzew stoi murowana kapliczka. Tam też była majówka. W Galicji w 1948 r. rozgrywała się batalia o wpływy wśród chłopów między administracją zaborczą a Komitetem Narodowym w Krakowie i Radą Narodową we Lwowie. Ostatecznie gubernator Galicji hrabia Franciszek Stadion, nie oglądając się na Wiedeń, ogłosił 22 kwietnia 1948 r. tj. w Wielką Sobotę, zniesienie pańszczyzny i uwłaszczenie chłopów. Wdzięczni Panu Bogu i Matce Najświętszej chłopi, z tej okazji stawiali kamienne krzyże i kapliczki, a artyści malowali obrazy poświęcone tej tematyce. Kapliczka, stojąca przy ulicy Kustronia w Oleszycach, została postawiona również z tej okazji.
Ludzie, którzy znali historię kapliczek, najczęściej już odeszli. Z pokoleniowych przekazów wiemy dzisiaj, że często wzniesione były z powodu jakiegoś wydarzenia religijnego czy historycznego. Były też przyczyny osobiste. Czasem niezwykle ciekawe. Przytoczę trzy zasłyszane przykłady.
Przy krzyżu gromadzkim w Baszni Dolnej oraz w Borowej Górze stoją piękne kapliczki, które miały odpędzać demony. Ufundowała je bogata rodzina Dupirów. Swe bogactwo zawdzięczała diabłu, trzymanemu na strychu, karmionemu jadłem bez soli. Konszachty w diabłem nie wyszły jej na dobre. Dlatego Teodor Dupir stawiał te kapliczki, by przebłagać Pana Boga.
W Szczutkowie, przy drodze do Nowej Grobli, stoi kapliczka fundowana przez Andrzeja Janczurę. Na jego polach ukazywały się tajemnicze ognie. Bojąc się, by nie spłonęła zagroda, ufundował kaplicę w 1879 r. Zamówił obraz Chrystusa Miłosiernego z napisem: „O mój cudowny Milatyński Boże, Niech mi Twa łaska w potrzebie pomoże”.
Zasłużoną postacią dla Narola jest hrabia Feliks Antoni Łoś, który w tym mieście wzniósł okazały pałac. Pewnego dnia wracając do domu woźnica zauważył, że wody w Tanwi wezbrały. Zatrzymał się nad brzegiem rzeki. - Co tam? - zapytał hrabia. - Jaśnie Panie, rzeka wylała, woda głęboka na chłopa, kareta spłynie. - odpowiedział woźnica. - Jedź durniu! Jeśli woda na chłopa, to senatorowi będzie po kolana. - rzekł hrabia. Stangret ruszył. Konie z karetą spłynęły. Pan odmawiał paciorki, by nie utonąć. Jeśli się uratuje to obiecał postawić kapliczkę lub figurę. Stangret chwytając go za włosy, wyciągnął na brzeg. Za to, że odważył się hrabiego ciągnąc za włosy, Pan kazał go wychłostać. Słowa dotrzymał. Przy drodze z Narola do pałacu postawił figurę, a na niej napis: „Jaką przysługę na rzece Tanwi Pan Panu oddał - Pan wie. A że Pan Pana z nieszczęścia wybawił, za to Pan Panu figurkę wystawił”.
Żadnej kapliczki, figury czy krzyża nie postawiono przypadkowo. Każdy do czegoś nawołuje, przypomina o jakimś wydarzeniu. Warto je poznać, spisać. Takie ma plany wójt gminy Lubaczów Wiesław Kapel. Chce wydać publikację - album z zdjęciami i opisem historii kapliczek, figur i krzyży przydrożnych w swojej gminie. Warto, by za tym przykładem, poszli inni. To pamiątki po naszych przodkach i zdarzeniach, w którym mieli swój udział. Nie zniknęły w czasie okupacji niemieckiej i w okresie stalinizmu. Nie pozwólmy, by znikły teraz, na naszych oczach. Spełniają ważną rolę w krajobrazie kulturowym naszych wsi i miast. Są symbolem religijnej tradycji i stałym elementem naszego wczoraj i dziś.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2008-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Postawiono zarzuty ks. Michałowi O.

2024-03-27 18:21

Adobe Stock

Prokuratura postawiła w środę zarzuty pięciu osobom w związku ze sprawą wykorzystania pieniędzy z Funduszu Sprawiedliwości. Wśród nich jest czterech urzędników resortu sprawiedliwości i „beneficjent funduszu” ks. Michał O. W ramach Funduszu ośrodkowi „Archipelag” miała zostać przyznana dotacja na kwotę blisko 100 milionów złotych.

- Ks. Michał O. działając wspólnie w porozumieniu z tymi urzędnikami, doprowadził do wypłaty tych środków. Tutaj istotną kwestią jest to, że działali wspólnie i w porozumieniu - poinformował dziś podczas konferencji rzecznik prasowy prok. Przemysław Nowak. Zapowiedział, że będą kierowane wnioski o tymczasowy areszt wobec trzech osób, a zebrany materiał dowodowy będzie analizowany pod kątem uchylenia immunitetu politykom. Powstające na warszawskim Wilanowie centrum terapeutyczne ma na celu pomoc ofiarom przemocy.

CZYTAJ DALEJ

Projekt zmian kodeksu karnego: zakazana dyskryminacja m.in. ze względu na tożsamość płciową i orientację seksualną

2024-03-27 20:19

[ TEMATY ]

prawo

Adobe Stock

Na stronach RCL opublikowano projekt ministerstwa sprawiedliwości nowelizacji Kodeksu karnego, który zakłada rozszerzenia katalogu przesłanek zakazanej dyskryminacji o kwestie płci, tożsamości płciowej, wieku, niepełnosprawności oraz orientacji seksualnej.

Na stronach rządowego Centrum Legislacji opublikowany został projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny, który - jak zapowiada ministerstwo sprawiedliwości - ma wzmocnić ochronę przed przestępczymi zachowaniami motywowanymi przesłankami dyskryminacyjnymi ze względu na niepełnosprawność, wiek, płeć, orientację seksualną i tożsamość płciową.

CZYTAJ DALEJ

Rozważania na Niedzielę Zmartwychwstania Pańskiego: szatan połknął haczyk

2024-03-28 23:26

[ TEMATY ]

rozważania

ks. Marek Studenski

Materiał prasowy

Jak wygląda walka dobra ze złem na zupełnie innym, nieuchwytnym poziomie? Jak to możliwe, że szatan, będący ucieleśnieniem zła, może zostać oszukany i pokonany przez dobro?

Zagłębimy się w niezwykłą historię i symbolikę Hortus deliciarum (grodu rozkoszy) Herrady z Landsbergu (ok. 1180). Ten odcinek to nie tylko opowieść o starciu duchowych sił, ale także głębokie przemyślenia na temat tego, jak każdy z nas może stawić czoła pokusom i trudnościom, wykorzystując mądrość przekazywaną przez wieki.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję