Reklama

20 lat katechezy w szkole

Jaka młodzież, taka katecheza

Dwadzieścia lat temu zapadła decyzja o powrocie katechezy do szkół i przedszkoli. Dziś w diecezji zielonogórsko-gorzowskiej pracuje ponad tysiąc katechetów świeckich, duchownych i zakonnych

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

W naszym zatroskaniu o jakość polskiej katechezy wypada mocno zaakcentować, że musi być to katecheza poważnie liczącą się z adresatem - z młodzieżą właśnie. Z jej mentalnością, z jej stylem życia. Licząca się to wcale nie znaczy: schlebiająca. Trzeba zatem bacznie przyglądać się młodzieży. By nie mówić do niej ponad jej głowami. Co zatem warto wiedzieć o naszej młodzieży i jak - stosownie do tej wiedzy - budować naszą katechezę?

Młodzież o mentalności rynkowej

Oto dzisiejszy człowiek postawiony jest na rynku, którego charakterystyką jest wolna gra ofert. Człowiek jest na targowisku - nie tylko dóbr materialnych, ale także kulturalnych, obyczajowych. Czy chcemy, czy nie - także religijnych i moralnych. Odbija się to na charakterystyce naszej religijności: zwłaszcza polską wiarę i moralność charakteryzują daleko posunięta wybiórczość, selektywizm. Coś się wybiera i akceptuje, coś odrzuca. Postawiona także na światopoglądowym rynku młodzież chce przyglądać się ofertom i sama dochodzić do rozstrzygnięć. Ją nie interesuje dyktat gotowych już norm.
Co na to katecheza? Wypada na niej pokazywać chrześcijaństwo jako jedną - choć oczywiście tę najbardziej atrakcyjną - spośród ofert. Przedkładać oferty w duchu Chrystusa: „Jeśli chcesz”. Może nieco słabiej akcentować normy, limitować język nakazów i zakazów, bardziej uwydatniać wartości. A jeśli już pokazywać normy, to jako wtórne wobec wartości. Wartości religijne i moralne przedstawiać w formie oferty do rozpoznania i do wybrania. Dać uczniowi argumenty, racje. Pokazać konsekwencje dokonania takich, a nie innych wyborów. Czyli pomagać w wyborach. Bardziej rozmawiać, niż pouczać. Oto jednocześnie model katechety pomocnego w rozpoznawaniu i wybieraniu wartości. A wszystko to - cała ta procedura dydaktyczna - w klimacie dyskusji. Młodzież oczekuje dyskusji i prosi o nią. Chce zostać przekonana.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Młodzież, która ceni wolność

Chętnie odwołuje się do niej i domaga się wolności dla siebie. W skrajnych przypadkach - a młode pokolenie lubi przecież skrajności - hasło wolności staje się mitem o nieograniczonej wolności, a ta „uwalnia” człowieka nawet od odpowiedzialności za samego siebie. Apoteoza wolności często wypływa z braku właściwego rozeznania świata wartości. Młodzi (i przecież nie tylko młodzi) ludzie nie umieją wskazać dobra obiektywnego, a tym bardziej uzasadnić swojego wskazania.
Co na to katecheza? O wolności trzeba mówić. Przypominać o wolności człowieka stworzonego przecież na obraz i podobieństwo Boga. Boga wolnego w swych decyzjach. Pokazywać chrześcijaństwo jako przestrzeń realizacji wolności. Jako szansę, by naprawdę stać się wolnym. To respektowanie ewangelicznych propozycji moralnych ma być gwarancją życia w autentycznej, a nie pozorowanej wolności. Otwiera się okazja na polemikę z karykaturalnym patrzeniem na Kościół jako ograniczający wolność człowieka.

Reklama

Młodzież, która kontestuje autorytety

Kontestuje także autorytet Kościoła. Autorytety nie są dziś w cenie. Jeśli jakieś się ceni, to profesjonalne. Wyraźnie słabsze notowania mają autorytety moralne. To wyraz autonomizacji sfery moralnej, wyraz dość powszechnego przekonania, że problemy moralne są problemami osobistymi każdego z nas; problemami rozstrzygalnymi we własnym sumieniu. Najsilniej kontestują autorytety ludzie młodzi. To zrozumiałe, bo tę kontestację widzieć można jako element przechodzenia od moralności pochodzącej z zewnątrz, przejmowanej od innych (zatem od autorytetów, choćby rodziców), do moralności własnej, osobistej. Kontestacja autorytetów dotyka także autorytetu Kościoła. Młodzież kontestuje zbytnią ceremonialność w Kościele, zwłaszcza tę ceremonialność pozaliturgiczną, ceremonialność obyczajów i etykiety. Kontestuje urzędy i hierarchię formalną.
Co na to katecheza? Jeśli młodzież ceni autorytety profesjonalne, to wypada zabiegać o podnoszenie przez katechetów własnej fachowości. Teologiczny dyletantyzm i pedagogiczna amatorszczyzna mogą tylko pogłębiać u młodzieży kontestowanie autorytetu Kościoła. Dziś argument „z autorytetu” nie przekonuje. Zwłaszcza młodzieży. W trosce o autorytet Kościoła pokazywać prawdziwy jego obraz. Demitologizować błędne, a lansowane zwłaszcza przez świeckie media mniemanie, że istotą Kościoła są jego struktury organizacyjne, biskupi i proboszczowie, fiolety i wielebności. Słabiej akcentować wymiar instytucjonalny Kościoła, silniej sakramentalny. Przede wszystkim jednak ukazywać Kościół jako Mistyczne Ciało Chrystusa, pomagać młodzieży odnaleźć w Kościele Słowo Chrystusa i znaki Jego łaski. Kościół musi być pokazany takim, by młodzież mogła czuć się w nim jak u siebie. Ona musi być na katechezie zapraszana do bycia w Kościele, do pracy w Kościele, do tworzenia Kościoła. Do bycia Kościołem.

Reklama

Młodzież kultury medialnej

Media, zwłaszcza elektroniczne, są dla młodzieży ważne. Budują jej obraz świata. Nie tylko dopełniają, ale często zastępują tradycyjny model szkoły. Bywa, że z nią konkurują; zabiegają o rynek zbytu bardziej wyraziście niż tradycyjny system edukacji. Chcą być atrakcyjne - niekiedy „za wszelką cenę”. W efekcie produkt-przekaz ma być nie tyle prawdziwy, ile podobający się konsumentowi. Mimo ogólnie małego szacunku dla autorytetów media bywają jednak autorytetem. To, co usłyszano czy zobaczono w mediach, lubi się uważać za prawdę.
Co na to katecheza? Tu dwie sprawy. Pierwsza to model samej katechezy. Musi uwzględniać oczekiwania dzieci i młodzieży co do języka katechezy. Dobra Nowina może być głoszona w różnych językach, ale zrozumiana będzie jedynie w tym, który odbiorcy uznali za własny. Stąd na katechezie tak ważny jest język obrazu, język elektroniczny. Ważne katechezy multimedialne, ważne korzystanie przez katechetę z Internetu. Druga sprawa to konieczność wyrobienia w dzieciach i młodzieży refleksyjności oraz umiejętności wyboru ofert programowych prasy, radia czy TV. Konieczne jest wyrobienie u odbiorcy własnych kryteriów wyboru i oceny, wyrobienie krytycyzmu i samodzielności myślenia uzdalniających do wykrycia przez odbiorcę adresowanych doń zabiegów manipulacyjnych oraz skutecznego im przeciwstawienia się. Musi się to wszak dokonać z pomocą stosownie przygotowanego katechety-doradcy. Same środki przekazu nie nauczą ani wyboru, ani oceny. Mają bowiem inne zadania. Potrzebny jest katecheta o wysokich kompetencjach kulturowych i moralnych oraz o bogatym życiu duchowym.

O. Andrzej Potocki OP
Dr teologii, dr hab. socjologii religii; wicerektor Kolegium Filozoficzno-Teologicznego Dominikanów oraz profesor Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, gdzie kieruje Katedrą Socjologii Edukacji i Wychowania; autor wielu książek i artykułów

2010-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Triduum Paschalne - trzy najważniejsze dni w roku

Niedziela legnicka 16/2006

Karol Porwich/Niedziela

Monika Łukaszów: - Wielkanoc to największe święto w Kościele, wszyscy o tym wiemy, a jednak wielu większą wagę przywiązuje do świąt Narodzenia Pańskiego. Z czego to wynika?

CZYTAJ DALEJ

Zmarł ks. Roman Kneblewski

2024-03-27 09:35

[ TEMATY ]

Roman Kneblewski

YouTube/zrzut

Ks. Roman Kneblewski

Ks. Roman Kneblewski

Zmarł ks. dr Roman Adam Kneblewski, emerytowany kapłan diecezji bydgoskiej. Prosimy o modlitwę w Jego intencji - informację podała Diecezja Bydgoska.

Wieczny odpoczynek racz Mu dać, Panie…

CZYTAJ DALEJ

Wierni Chrystusowi

2024-03-28 16:50

Ks. Wojciech Kania/Niedziela

Przedpołudniowa liturgia Mszy św. Krzyżma w sandomierskiej bazylice katedralnej była wyrazem jedności duchowieństwa, które posługuje w Kościele lokalnym.

Wraz z biskupem Krzysztofem Nitkiewiczem, Mszę św. celebrowali biskup pomocniczy senior Edward Frankowski oraz duchowni przybyli z parafii Diecezji Sandomierskiej. W modlitwie uczestniczyło około 500 ministrantów, dziewczęta z ruchów katolickich, wspólnota Wyższego Seminarium Duchownego, siostry zakonne oraz wierni.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję