1.W liście apostolskim Novo millennio ineunte wyraziłem życzenie, aby Kościół wyróżniał się coraz bardziej w sztuce modlitwy, stale ucząc się jej na nowo z ust Boskiego Mistrza (por. nr 32). Zadanie to winno się spełniać przede wszystkim w Liturgii, która jest źródłem i szczytem życia kościelnego. W tej perspektywie ważne jest zwrócenie większej pasterskiej troski na szerzenie Liturgii Godzin jako modlitwy całego Ludu Bożego (por. tamże, 34). O ile bowiem kapłani i zakonnicy mają nakaz jej odprawiania, to jest ona proponowana również świeckim. Zwrócił na to uwagę już ponad 30 lat temu mój Czcigodny Poprzednik Paweł VI w konstytucji Laudis Canticum, w której określał obowiązujący wzór tej modlitwy, wyrażając życzenie, aby Psalmy i Hymny, które są strukturą nośną Liturgii Godzin, były traktowane " z odnowioną miłością przez Lud Boży" (AAS 63 [1971], 532).
Pocieszające jest to, że wielu świeckich, zarówno w parafiach, jak i w stowarzyszeniach kościelnych, nauczyło się doceniać tę modlitwę. Jest ona jednak modlitwą, która zakłada właściwą formację katechetyczną i biblijną, aby można się było w niej dogłębnie rozsmakować. W tym też celu rozpoczynamy dzisiaj serię katechez o Psalmach i Hymnach, zaproponowanych w porannej modlitwie - Jutrzni. W ten sposób pragnę zachęcić i pomóc wszystkim, aby modlili się słowami, którymi posługiwał się Jezus, słowami obecnymi od tysiącleci w modlitwie Izraela oraz w modlitwie Kościoła.
2.Różnymi drogami możemy dojść do zrozumienia Psalmów. Pierwsza będzie polegała na przedstawieniu struktury literackiej, ich autorów, układu kontekstów, w których powstały. Wymowna będzie też lektura, uwydatniająca charakter poetycki Psalmów, który często osiąga najwyższe poziomy lirycznej intuicji i wyrazu symbolicznego. Nie mniej interesujące byłoby odczytywanie Psalmów, biorąc pod uwagę różne stany ducha ludzkiego, które one wyrażają: radość, uznanie, dziękczynienie, miłość, bliskość, entuzjazm, ale również silne cierpienie, skarga, wołanie o pomoc i sprawiedliwość, które czasem przeradzają się w gniew i w złorzeczenie. W Psalmach człowiek odnajduje całego siebie.
Nasza lektura będzie zmierzała przede wszystkim do podkreślenia religijnego znaczenia Psalmów, ukazując, w jaki sposób, chociaż powstały przed wieloma wiekami, napisane przez wierzących Żydów, mogą być przyjęte w modlitwie uczniów Chrystusa. Posłużymy się w tym celu osiągnięciami egzegezy oraz Tradycji, a przede wszystkim słuchać będziemy Ojców Kościoła.
3.Potrafili oni bowiem z głębokim zaangażowaniem duchowym rozpoznać i ukazać wielki "klucz" do lektury Psalmów w samym Chrystusie, w pełni Jego misterium. Ojcowie byli przekonani, że w Psalmach jest mowa o Chrystusie. Rzeczywiście, sam zmartwychwstały Jezus zastosował do siebie Psalmy, kiedy powiedział do uczniów: " Musi się wypełnić wszystko, co napisane jest o Mnie w Prawie Mojżesza, u Proroków i w Psalmach" (Łk 24, 44). Ojcowie dodawali, że w Psalmach mówi się o Chrystusie lub też sam Chrystus przemawia. Mówiąc to, nie myśleli oni tylko o indywidualnej osobie Jezusa, lecz o "Christus totus", o całym Chrystusie, złożonym z Chrystusa - głowy oraz Jego członków.
Dla chrześcijanina rodzi się w ten sposób możliwość czytania Psałterza w świetle całej tajemnicy Chrystusa. W tej perspektywie ukazuje się ich wymiar eklezjalny, który jest szczególnie podkreślony w śpiewie chóralnym Psalmów. Rozumie się w ten sposób, dlaczego Psalmy mogły być przyjęte już od pierwszych wieków jako modlitwa Ludu Bożego. Jeżeli w niektórych okresach historycznych ujawniała się tendencja preferowania innych modlitw, to wielką zasługą mnichów było ukazywanie płonącego znicza Psałterza. Jeden z nich, św. Romuald, założyciel Kamedułów, u zarania drugiego tysiąclecia chrześcijaństwa stwierdził - jak utrzymuje jego biograf Brunon z Kwerfurtu - że Psalmy są jedyną drogą doświadczenia głębokiej modlitwy: "Una via in psalmis" (Passio Sanctorum Benedicti et Johannes ac sociorum eorundem: MPH VI, 1893, 427).
4. Tym stwierdzeniem, pozornie przesadnym, pozostawał on w rzeczywistości zakorzeniony w najlepszej tradycji pierwszych wieków chrześcijańskich, kiedy Psałterz stał się uprzywilejowaną księgą modlitwy kościelnej. Był to zwycięski wybór wobec heretyckich tendencji, które nieustannie zagrażały jedności wiary i wspólnoty. Interesujący jest wspaniały list, który św. Atanazy napisał do Marcelina w pierwszej połowie IV wieku, gdy herezja ariańska zagrażała wierze w Bóstwo Chrystusa. Wobec heretyków, którzy przyciągali ku sobie ludzi również pieśniami i modlitwami, wykorzystując ich uczucia religijne, wielki Ojciec Kościoła wszystkie swoje siły poświęcił nauczaniu Psałterza przekazanego przez Pismo Święte (por. PG 27, 12 nn). W ten sposób do Ojcze nasz, szczególnej modlitwy Pańskiej, doszła praktyka, która szybko stała się powszechna wśród ochrzczonych, praktyka modlitwy Psalmami.
5.Dzięki wspólnotowemu odmawianiu Psalmów chrześcijanie uświadamiali sobie, że niemożliwe jest zwracanie się do Ojca, który mieszka w niebie, bez autentycznej komunii życia z braćmi i siostrami, którzy mieszkają na ziemi. Włączając się w sposób żywy w modlitewną tradycję Żydów, chrześcijanie nauczyli się modlić, opowiadając "magnalia Dei", tzn. wielkie dzieła, których Bóg dokonał zarówno przy stworzeniu świata i ludzkości, jak i w historii Izraela i Kościoła. Ta forma modlitwy, zaczerpnięta z Pisma Świętego, nie wyklucza innych form. Będą one nie tylko charakteryzowały modlitwę osobistą, ale również będą ubogacały modlitwę liturgiczną, na przykład Hymnami i Pieśniami. Księga Psalmów pozostaje idealnym źródłem modlitwy chrześcijańskiej i nadal będzie stanowiła inspirację dla Kościoła w nowym Milenium.

Z oryginału włoskiego tłumaczył o. Jan Pach - paulin