- W Roku Kardynała Stefana Wyszyńskiego widzimy tę postać od nowa - powiedział podczas Mszy św. rozpoczynającej jasnogórskie sympozjum zatytułowane "Dziedzictwo Prymasa Tysiąclecia" ks. inf. Ireneusz Skubiś, redaktor naczelny "Niedzieli". Sesję, która odbyła się 2 maja br., w przeddzień uroczystości Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski, zorganizowali: Przeor Klasztoru Jasnogór-skiego - o. Izydor Matuszewski i Jasnogórski Instytut Maryjny w Częstochowie.

Odczytany na nowo

Eucharystię rozpoczynającą tę "nową lekturę" osoby Prymasa odprawiono w intencji rychłej beatyfikacji Sługi Bożego. Sprawowana była przed Cudownym Obrazem Matki Bożej, w tym miejscu, w którym Prymas Tysiąclecia przebywał bardzo często i w którym chciał pozostać na zawsze. "Stoję na progu Kaplicy Jasnogórskiej i tam zawsze chcę być, choćby mnie wszyscy potrącali. Jestem związany z Jasną Górą teraz i na zawsze" - mówił w 1981 r. Słowa te przypomniał o. dr Jan Pach, witając uczestników sympozjum na Jasnej Górze, która była ziemskim domem Jasnogórskiego Prymasa - Stefana Kardynała Wyszyńskiego. Cała sesja przebiegała w blasku tych słów, wypowiedzianych przez Sługę Bożego tuż przed śmiercią, niczym testament.
Ks. inf. I. Skubiś mówił w homilii, że Ojciec Narodu, jak nazywano słusznie Kardynała Wyszyńskiego, był z Jasną Górą całkowicie zrośnięty, gdyż przyszło mu bronić Kościoła i narodu w czasach bardzo trudnych. To tu, na Jasnej Górze, nieustannie nasłuchiwał, co Matka Boża mówi do niego, do pielgrzymów i do całego narodu. Kaznodzieja zwrócił też uwagę na stojący przed główną bramą wejściową na Jasną Górę pomnik Kardynała Wyszyńskiego, zwany Pomnikiem Pokory. - Zastanawiała mnie - mówił - ta postawa klęcząca, jaką wybrał artysta. Prymas Tysiąclecia, Mąż Stanu, Interrex na klęcząco! - I wyjaśniał: - Ten pomnik nakazuje - uklęknij przed Bogiem, uklęknij przed Matką Najświetszą! To jest przesłanie Ojca skierowane do dzieci! Kardynał Wyszyński - tłumaczył Redaktor Naczelny Niedzieli - był światłem dla narodu w okresie szczególnej ciemności, wywołanej totalitarną dyktaturą.
Słowa, które padły podczas sesji, próbowały sprawić, aby to światło zabłysło nowym blaskiem i rozświetliło cienie obecnej sytuacji. Zresztą na sympozjum nie składały się jedynie słowa - pochodne naukowych badań; tworzyły je również słowa świadków, którzy przy boku Prymasa Tysiąclecia kroczyli i od niego uczyli się, jak żyć i jak wierzyć...

Człowiek i naród drogą Kościoła

Otwarcia sesji naukowej dokonał o. Izydor Matuszewski - przeor Jasnej Góry. Przypomniał on słowa Księdza Prymasa świadczące o utożsamianiu Jasnej Góry z obroną chrześcijańskiej duszy narodu. Prymas Tysiąclecia był przekonany, że na Jasnej Górze bije chrześcijańskie serce narodu.
Pierwszej części sympozjum przewodniczył ks. dr Teofil Siudy - prezes Polskiego Towarzystwa Mariologicznego i członek Papieskiej Akademii Mariologicznej. W rozmowie z Niedzielą mówił, że centralnym punktem duchowości Prymasa Tysiąclecia, jak i całej jego osobowości, była maryjność. Przenikała ona wszelkie działania Sługi Bożego. Także jego służbę człowiekowi. Godność i powołanie człowieka odkrywał Prymas Tysiąclecia w Maryi, bo to w Niej najpełniej przenikały się drogi Boga i człowieka. Dlatego Jej tak zaufał - wyjaśniała pierwsza prelegentka - Anna Rastawicka. Człowiek był dla Kardynała Wyszyńskiego podstawową wartością i drogą całego jego posługiwania. To dlatego tak zdecydowanie upominał się o bitych, aresztowanych i zwalnianych z pracy. Cierpiał i żył dla nich. Uczył ludzi podstawowych praw człowieka, bo rezygnacja z nich, rezygnacja z walki o nie godziła w sam naród - mówiła A. Rastawicka.
A naród zajmował wyjątkowe miejsce w życiu Ojca Narodu. Teologię narodu w ujęciu Kardynała Stefana Wyszyńskiego przedstawił ks. prof. dr hab. Jerzy Lewandowski. Kardynał Wyszyński był przede wszystkim człowiekiem Kościoła - mówił prelegent - a w związku z tym, że był człowiekiem Kościoła, był odpowiedzialny za naród. Nie mogło być inaczej, skoro w nauczaniu Prymasa Tysiąclecia Kościół jest tego narodu duszą. Prymas Polski - wyjaśniał Ksiądz Profesor - kładł duży nacisk na nadprzyrodzoną wartość chrześcijaństwa i Kościoła. W myśli Sługi Bożego Kościół jest transcendentny wobec narodu i nadrzędny wobec wszelkich form życia społecznego. To nie prowadzi jednak do wyobcowania tych dwóch rzeczywistości. Kościół i naród są ze sobą sprzężone. Całym swoim pasterskim posługiwaniem Sługa Boży bronił praw narodu do wyznawania Boga wobec narzuconej laicyzacji. W jego przekonaniu - podkreślał Ksiądz Profesor - ateizm jest szalenie szkodliwy, bo niszczy samą istotę życia narodu i życia człowieka. Kościół jest narodowi potrzebny, bo istnieje w nim moc harmonizowania. Kościół służy narodowi przez swoich pasterzy. Są oni naturalnymi obrońcami praw człowieka i narodu, bo jeśli bronią dobra Kościoła - bronią dobra człowieka i narodu.

Żelazny Prymas

W drugiej części, dopołudniowej, dwaj prelegenci - poseł Czesław Ryszka i o. prof. dr hab. Janusz Zbudniewek przedstawili służbę Ojczyźnie Prymasa Tysiąclecia i jego zmagania z komunistycznymi przywódcami o wolność Kościoła i Polski. - Życie Prymasa - mówił poseł Ryszka - było naznaczone cierpieniem, ale cierpieniem zmierzającym ku wielkiemu zwycięstwu. Jego osobę ukształtowały doświadczenia Polski, w której chrześcijaństwo starło się ze współczesną odmianą ateizmu. Na te trudne czasy Prymas był prawdziwym Bożym posłańcem. Nie umniejszając zasług Jana Pawła II w obaleniu komunizmu - kontynuował prelegent - w Polsce Kardynał Wyszyński jako pierwszy dał odpór nawale komunistycznej i przygotował tym samym Ojcu Świętemu grunt pod obalenie komunizmu światowego.
O. Zbudniewek nazwał strategię obraną przez Prymasa " drogą maryjną", na którą wszedł najpierw sam, zawierzając wszystko Pani Jasnogór-skiej, a później wprowadził na nią naród.

W ramionach Matki

Podczas popołudniowej sesji - której przewodniczył ks. Stanisław Wojcieszak z Ochotnicy Dolnej - mówiono o pielgrzymowaniu do sanktuariów w nauczaniu Prymasa Tysiąclecia i jasnogórskich drogach, po których kroczył przez całe życie. Pierwszy temat zaprezentował o. doc. dr hab. Zachariasz Jabłoński, a drugi - o. dr Jan Pach. O. Jabłoński zauważył, że Prymas Tysiąclecia mówił o "misterium miejsca". Według Sługi Bożego, Pan Bóg wybiera nie tylko czas, ale także miejsce, w którym chce w sposób szczególnie intensywny objawić swoją obecność. Z tego wynika częste pielgrzymowanie Prymasa Tysiąclecia do sanktuariów rozsianych po całej Polsce, a w sposób szczególny do Sanktuarium Jasnogórskiego. Wagę pielgrzymowania podkreślał Kardynał Wyszyński inicjacją licznych pielgrzymek, choćby tych, w których uczestniczyły poszczególne grupy zawodowe czy stanowe, jak i gorącą ich obroną przed zakusami władz.
Sanktuarium Jasnogórskie zajmowało w sercu Ojca Narodu miejsce wyjątkowe, bo - jak mówił kolejny prelegent - o. dr Jan Pach - Jasna Góra była dla Prymasa miejscem spotkania z Bogiem, a Maryja była dla niego jak najlepsza rodzona matka. Nie wszyscy rozumieli ten związek, a i dziś ta droga spotyka się z różnymi ocenami - zauważył
o. Pach i podkreślił, że maryjność propagowana przez Prymasa Tysiąclecia przyczyniła się do pogłębienia wiary narodu. Uroczystości z udziałem wielkich rzesz ludzi i wspólnotowe formy pobożności propagowane przez Kardynała Wyszyńskiego wynikały z faktu, że człowiek jest istotą społeczną i potrzebuje takiego wspólnego wyznawania wiary - uzasadniał o. Pach strategię Kardynała Wyszyńskiego, która uratowała Kościół w Polsce. Cała posługa Księdza Prymasa - kontynuował - to tworzenie przymierza między Bogiem a ludźmi w ramionach Matki - Tej, która czuwa w Cudownym Obrazie na Jasnej Górze. Sługa Boży wiedział - mówił
o. Pach - że ten Obraz jest miejscem obecności Bogurodzicy. Tym samym Prymas jest bliski myśleniu chrześcijańskiego Wschodu, choć nigdy - jak zauważył o. Pach - nie używa pojęcia "ikona". Najchętniej używa określeń: "Obraz Jasnogórski", "Cudowny Obraz". Ulubionym " tematem" Prymasa Tysiąclecia jest twarz Matki Bożej, Jej oblicze. Mówił, że Obraz nie tyko przypomina Matkę, ale ją uobecnia. Te same słowa znajdujemy w nauczaniu Ojca Świętego Jana Pawła II.

Żywe słowa

Jasna Góra to święty Dom Matki. Prymas Tysiąclecia często mówił o Jasnej Górze jako o miejscu świętym, w którym żywa wiara ludu zostawiła niezatarty ślad.
Mocnym akcentem kończącym sesję były świadectwa ludzi, którzy żyli blisko Prymasa Tysiąclecia i uczestniczyli w jego dziele. Pierwsze świadec-two złożyła Maria Okońska, wieloletnia przełożona generalna Instytutu Prymasowskiego. W obszernym, serdecznym wystąpieniu przedstawiła bezgraniczne zawierzenie Jasnogórskiej Pani przez Księdza Kardynała Wyszyńskiego. W jej słowach słuchacze odczytali, co znaczy to słynne powiedzenie - "Wszystko postawiłem na Maryję". Ks. inf. Ireneusz Skubiś mówił o pracy Ojca Narodu z inteligencją skupioną w "Odrodzeniu". O. Edmund Boniewicz złożył świadectwo jako spowiednik Prymasa Tysiąclecia i świadek jego ostatnich dni życia. O. Boniewicz zaprosił do mikrofonu Mariana Kaznowskiego, który opowiedział ciekawy epizod z ich wspólnego wyjazdu na paulińską Bachledówkę, na spotkanie z Kardynałem Wyszyńskim. Sesja zakończyła się wypowiedzią o. dr. Jerzego Tomziń-skiego - ważnego świadka życia Prymasa Tysiąclecia, szczególnego towarzysza maryjnej drogi zawierzenia, którą kroczył Kardynał Wyszyński, nazwany Jasnogórskim Prymasem.
Uczestnicy sympozjum mieli jeszcze okazję obejrzeć widowisko poetycko-muzyczne pt. Pasterz Nadziei, które przygotował wojskowy zespół Teatru "Krąg" przy Centrum Szkolenia Czołgowo-Samochodowego w Pile.
Teraz, po zakończeniu jasnogórskiego sympozjum poświęconego słudze Bożemu Stefanowi Kardynałowi Wyszyńskiemu, można śmiało powiedzieć, że w roku 2001 została szeroko otwarta skarbnica dziedzictwa Prymasa Tysiąclecia.