Reklama

"Tryptyk Rzymski"

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Z ks. prof. Janem Machniakiem - kierownikiem Katedry Teologii Duchowości PAT - rozmawia Bogusława Stanowska-Cichoń

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Bogusława Stanowska-Cichoń: - Ojciec Święty w dwudziestym piątym roku swego pontyfikatu wybiera poezję, aby podzielić się szczególnym przesłaniem dla świata. Co chce powiedzieć?

Ks. prof. Jan Machniak: - Ojciec Święty był kiedyś poetą i nim pozostał. Karol Wojtyła pisał wiersze i dramaty od wczesnych lat młodości. Zaczął jeszcze jako student polonistyki na Uniwersytecie Jagiellońskim. Twórczość poetycką kontynuował w czasie II wojny światowej. Z tego czasu pochodzi dramat Hiob. Swoje przeżycia wewnętrzne przekładał na język poezji również jako młody kapłan i arcybiskup Krakowa. W 1979 r. Wydawnictwo "Znak" opublikowało zbiór Karola Wojtyły pt. Poezje i dramaty - ponad 400 stron wierszy, poematów i utworów dramatycznych, z których najbardziej znany jest Brat naszego Boga, poświęcony św. Bratu Albertowi Chmielowskiemu.
W Tryptyku pojawia się wątek stworzenia i tajemnica stworzenia człowieka na obraz i podobieństwo Boże. Wyrażenie z Księgi Rodzaju dla Ojca Świętego jest punktem wyjścia do refleksji nad tym, czym jest "obraz i podobieństwo". Wszystko, co Bóg stwarzał, było dobre, a więc człowiek - jako obraz Boga - nosi w sobie możliwość czynienia dobra, obdarowywania dobrem, miłością, pięknem.

Reklama

- Zauważamy, że w tym poemacie bardzo istotna jest teologia rodziny, o której Ojciec Święty tak wielokrotnie mówił...

- Jan Paweł II podejmuje myśl, że Bóg stworzył człowieka z różnorodnością płci - jako mężczyznę i niewiastę. W tej różnorodności kryje się tajemnica życia, jaką Bóg powierzył człowiekowi. Trzeba przypomnieć, że ten temat był kluczowym tematem audiencji środowych Ojca Świętego na samym początku jego pontyfikatu.

- Czy nie odnosi Ksiądz wrażenia, że w "Tryptyku rzymskim" daje się odczuć motyw towarzyszącej wciąż człowiekowi tęsknoty za spotkaniem z Bogiem? Ojciec Święty mówi o Michale Aniele, który miał wizję Stworzenia świata i Sądu Ostatecznego, który potrafił ujrzeć to, co jest dla nas tylko prawdą ewangeliczną. Ten wątek mistyczny w poemacie jest bardzo ważny, ponieważ sam Autor żyje głębią życia mistycznego...

- Temat ten pojawia się na samym początku, gdy Papież kontempluje góry i patrzy na ich piękno, ale zachwyt nad pięknem tego obrazu rodzi pytanie, kto stoi za tymi górami. Ojciec Święty patrzy na dzieło Michała Anioła, a potem jakby przenosi swą refleksję na płaszczyznę Księgi Rodzaju, gdzie jest opis aktu stworzenia, ukazujący Boga, który stwarza światło, ciemność, stwarza wody na niebie i na ziemi, zwierzęta, rośliny i człowieka. Jest w tym spojrzeniu na świat mistyka naturalna, czyli spojrzenie na dzieło Boga prowadzące do samego Stwórcy. W kontemplacji świata kryje się zachwyt, ale jest też odważny krok wiary, która pozwala powiedzieć, że Bóg Stwórca jest wielki i wspaniały, jest nieogarniony, nieograniczony.

- W tym poemacie odczuwa się tęsknotę za rajem utraconym, za harmonią, za porządkiem Początku stworzenia, który został dotknięty znamieniem grzechu pierworodnego. Czy Ojciec Święty temu światu, który stoi - być może - na progu kolejnej wojny, chce przypomnieć, że człowiek ma jednak szansę ujrzenia i odczytania Boga w swym życiu, musi tylko zaufać Mu, podjąć drogę za Chrystusem?

- W poemacie jest wyraźny obraz Początku - obraz stworzenia, pośród którego panuje harmonia i piękno, ale nie jest to wyidealizowany obraz, ponieważ jest też tajemnica grzechu. W ostatnich odsłonach drugiej części Tryptyku pojawia się to nieporozumienie, jakie zdominowało relację Adama i Ewy. W trzeciej części poematu zostaje przywołany Abraham, Ur chaldejskie i jego wędrówka. Abraham - ojciec w wierze - wyrusza w drogę, podejmuje trud życia, idzie do Ziemi Obiecanej, idzie odważnie, nie zniechęca się.
W tym obrazie można dostrzec przesłanie dla człowieka współczesnego. Wielka tęsknota Papieża, żeby pojechać do Ur chaldejskiego, skąd wyruszył Abraham, jest właśnie próbą przekazania nam ważnego przesłania. Ojciec Święty chciałby dzisiaj wielkim tego świata powiedzieć, by wrócili do Ur chaldejskiego i jak Abraham posłuchali Boga, by wyruszyli w tę drogę, która będzie drogą budowania pokoju od Ur chaldejskiego do miasta pokoju, do niebieskiej Jerozolimy.

- Czy "Tryptyk" nie jest też próbą zwrócenia uwagi na potrzebę głębi życia wewnętrznego, na potrzebę powrotu do modlitwy i kontemplacji, o czym Ojciec Święty przypomniał światu podczas modlitwy w katedrze Wawelskiej i odwiedzając klasztor Ojców Kamedułów?

- W licznych wypowiedziach Papieża i modlitwach, nawet w dokumentach papieskich, wyraźnie widać wielką tęsknotę za kontemplacją. Ten poemat jest próbą wyrażenia wdzięczności Bogu za możliwość wewnętrznego widzenia. Kontemplacja daje właśnie możliwość widzenia, dostrzegania czegoś więcej, niż pozwala na to język filozoficzny czy teologiczny. Poezja jest twórczą drogą wyrażenia tak głębokich myśli.

- Poemat wpisuje się w tradycję ważnych traktatów teologicznych...

- Można by powiedzieć, że w drugiej części Tryptyku, jakby w głębi podziwu dla dzieła Michała Anioła i jednocześnie spojrzenia na stworzenie w perspektywie Księgi Rodzaju, pojawia się mały traktat teologiczny. Ojciec Święty jak średniowieczny teolog, który próbował dać summę teologiczną, dokonuje refleksji nad tym, kim jest Bóg, a kim człowiek - maleńka cząstka kosmosu, podobna do przemijania.

- "Tryptyk rzymski" jest niezwykłą zadumą nad spełnieniem losu człowieka...

- Pierwsza część Tryptyku rzymskiego, zatytułowana Strumień, jest refleksją nad pięknem przyrody górskiej. Ojciec Święty wprowadza nas w swoje przeżycie gór. Widzimy las, który schodzi w dolinę, tworząc zatokę. Ciemna zieleń drzew wyraźnie odcina się od polany. W głębi pojawia się szumiący strumień.
Z poetyckiego obrazu wyłania się Biała Postać. Jakbyśmy się znajdowali w Dolinie Chochołowskiej albo gdzieś nad Kalatówkami. Papież wsłuchuje się w ciszę. Zachęca nas do podziwiania górskiej przyrody, wyruszenia w górę wzdłuż potoku, by na końcu zapytać o początek tego piękna, o jego Stwórcę: "Zatoka lasu zstępuje w rytmie górskich potoków, ten rytm objawia mi Ciebie, Przedwieczne Słowo".
Druga część Tryptyku przenosi nas do Kaplicy Sykstyńskiej. Stajemy razem z Ojcem Świętym na progu "Sykstyny", podziwiając piękno obrazów wykonanych przez Michała Anioła. Oddzielenie światła od ciemności, powstanie mórz i oceanów, stworzenie człowieka. Spojrzenie na stworzenie świata rodzi w sercu Papieża pytanie o Stwórcę. Teraz Biały Przewodnik każe nam stanąć na progu Księgi Rodzaju i podziwiać dobro i piękno Boga stwarzającego świat i człowieka. To piękno Michał Anioł oddał wielością spiętrzonych kolorów. Stwarzając człowieka, Bóg wpisał w jego serce swój obraz i podobieństwo: wolność, zdolność do kochania i przekazywania życia, mądrość.
Jednak w pięknym obrazie Michała Anioła pojawia się zgrzyt: wąż, niepokój na twarzy Adama i Ewy, wzajemne oskarżanie. Wielką kulminacją obrazu stworzenia jest Sąd. Obraz ten dominuje nad wszystkim. Jest to kres i szczyt przejrzystości. Z refleksji nad pięknem świata Ojciec Święty prowadzi nas do refleksji nad przemijaniem, które znajduje swoje dopełnienie w nieprzemijającym Bogu. Prawdę o przemijaniu odnosi do siebie. W tej Kaplicy, w której są freski Michała Anioła, po śmierci Papieża zbiorą się kardynałowie i wybiorą jego następcę. Jakże niezwykły realizm i odwaga płynąca z wiary, że nie wszystko kończy się na ziemi.

- Dziękuję za rozmowę.

2003-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Historia według Kossaka

2024-03-28 10:54

[ TEMATY ]

Materiał sponsorowany

fot. Armando Alvarado

Mało która postać historyczna odcisnęła tak mocno swój ślad w dziejach świata, i tak bardzo wpływa na wyobraźnię współczesnych ludzi, jak Napoleon. Pisano o nim książki, wiersze, kręcono filmy, ale bodaj żadne z tych dzieł nie jest tak wymowne jak obraz Wojciecha Kossaka poświęcone temu geniuszowi wojny.

Mowa, oczywiście, o powstałym w 1900 r. dziele „Bitwa pod piramidami”. Obraz mimo upływu lat nadal wywiera ogromne wrażenie na widzach, pobudzając nie tylko ich „estetyczne synapsy”, ale i zmuszając do głębszej refleksji nad dziejami okresu, który został przedstawiony na płótnie i tego, jak wpłynął Napoleon na ukształtowanie się świata. Malowidło Kossaka intryguje nie tylko widzów, ale i ekspertów, od dawna jest obiektem wnikliwych analiz wielu badaczy. Bank Pekao S.A. zaprasza do obejrzenia krótkiego filmu pt. „Okiem liryka”, który przybliża fascynującą historię tego monumentalnego płótna.

CZYTAJ DALEJ

Kraków: uroczystości pogrzebowe poety Leszka Długosza

2024-03-27 19:12

[ TEMATY ]

pogrzeb

PAP/Łukasz Gągulski

- Żegnamy człowieka niezwykłego, o którego prawdziwym duchu mówi jego poezja - mówił abp Marek Jędraszewski w czasie uroczystości pogrzebowych śp. Leszka Długosza w kościele Świętego Krzyża w Krakowie. Doczesne szczątki artysty spoczęły na Cmentarzu Rakowickim.

- Żegnamy człowieka niezwykłego, o którego prawdziwym duchu mówi jego poezja, a także często poezja śpiewana - stwierdził abp Marek Jędraszewski na początku Mszy św. pogrzebowej w kościele Świętego Krzyża w Krakowie. Zwrócił uwagę na zbiór wierszy „Ta chwila, ten blask lata cały”. - Ten zbiór mówi wiele o miłości pana Leszka Długosza do życia; do tego, by tym życiem umieć się także upajać - dodawał metropolita krakowski cytując fragmenty poezji, wśród których był wiersz „Końcowa kropka”. - Odejście pana Leszka Długosza jest jakąś kropką, ale tylko kropką w jego wędrówce ziemskiej - mówił abp Marek Jędraszewski. - Głęboko wierzymy, że dopiero teraz zaczyna się pełne i prawdziwe życie; że z Chrystusem zmartwychwstałym będziemy mieć udział w uczcie cudownego życia bez końca. Tym życiem będziemy mogli się upajać i za nie Bogu dziękować i wielbić - dodawał metropolita krakowski.

CZYTAJ DALEJ

Widowisko „Pasja. Misterium Męki Pańskiej” w Kalwarii Zebrzydowskiej

2024-03-28 21:51

[ TEMATY ]

koncert pasyjny

Artur Brocki/Mat.prasowy/Pasja

Już 29.03.2024r. na antenie głównej Polsatu o godzinie 20:00 będzie miała miejsce emisja wyjątkowego widowiska. „Pasja. Misterium Męki Pańskiej” to program muzyczny, na który składa się rejestracja 12 pieśni pasyjnych w wykonaniu znanych polskich artystów m.in. Roksany Węgiel, dla której udział w tym wydarzeniu będzie osobistym przeżyciem.

Ilustracją dla występujących artystów będą fragmenty Misterium Męki Pańskiej odegrane w przepięknej scenerii Dróżek Kalwaryjskich przez braci z klasztoru Ojców Bernardynów i wiernych, którzy zwyczajowo biorą udział w tych corocznych celebracjach na Dróżkach Kalwarii Zebrzydowskiej. Misterium opisuje pojmanie, osądzenie, drogę krzyżową i ukrzyżowanie Jezusa i jest co roku odgrywane w Wielkim Tygodniu w Kalwarii Zebrzydowskiej, a jego tradycja sięga początków XVII wieku.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję