Reklama

Z naszej historii

Pamięci Powstania Styczniowego

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Do grona twórców utrwalających pamięć ostatniej insurekcji XIX stulecia należy mieszkający w Lublinie dr Bohdan Królikowski - pisarz, badacz i miłośnik naszej narodowej historii, autor wielu powieści o tematyce staropolskiej i o kawalerii polskiej we wrześniu 1939 r., a także znakomitych studiów i szkiców. W styczniu 2003 r., dokładnie w 140. rocznicę wybuchu Powstania Styczniowego, wydał swą kolejną książkę zatytułowaną Rewolwery z Paryża - zrealizowany po upływie bez mała ćwierć wieku (po długich latach czekania i wahania) zamysł publikacji o Powstaniu Styczniowym.
Dochodząc starości, jako praprawnuk uczestnika powstania na Litwie, napisał wzruszającą opowieść osadzoną w głębokich realiach historycznych i literackich. Bohaterami jej są dwaj przyjaciele o polskich korzeniach, studenci paryskiej Akademii Sztuk Pięknych. Ojciec jednego z nich walczył w Powstaniu Listopadowym. Był kapitanem piechoty. Czytywał synowi polskie wiersze. Chodził czasem z nim do polskiego kościoła. Po nabożeństwie przedstawiał „chłopca podobnie jak on ubranym jegomościom, z długimi wąsami, z czuprynami w nieładzie, co mówili głośno i choć mieli smutne oczy - często się śmiali, klepiąc przy tym po plecach”.
Wśród nielicznych książek był w ojcowskim pokoju mały tomik w czarnym płótnie. Czytywał z niego synowi opisy pól i lasów, łowów i grzybobrania. Kiedyś, wziąwszy Anzelma na kolana, przeczytał nakreślone na karcie tytułowej słowa: „Mój Kapitanie! Bracie Rodaku, przyjmij tę książeczkę, świadectwo naszej za Krajem tęsknoty - Adam Mickiewicz”.
Pokazał mu też kiedyś tego pana Mickiewicza na jakimś polskim zebraniu, gdzie dużo mówiono i głośno krzyczano. Poeta był niewysoki, bezwąsy, ale brodaty, z włosami prawie do ramion, ubrany w szamerowany surdut (nie wiedział Anzelm, że to czamara) i dziwną, rogatą czapkę, obszytą szarym futerkiem. „Patrz, synu - szeptał ojciec - i zapamiętaj, to pan Mickiewicz! Nasz wieszcz narodowy...”.
Dziadek drugiego studenta - Żana (Janka) był porucznikiem szwoleżerów Napoleona Bonaparte. W 1812 r. w bitwie pod Możajskiem stracił rękę.
Na ulicy Trevise w Paryżu młodzieńcy kupili rewolwery Colta, wzięli lekcje szermierki, poćwiczyli jazdę konną i w czerwcu 1863 r. stanęli w Krakowie. Po kilku tygodniach pobytu rozpoczęli przygotowania do wyprawy. „Przede wszystkim zamówili u szewca buty. Wysokie, mocne, z juchtowej skóry, «palone», jak mówiono. Kupili też granatowe rogatywki, obszyte szarym barankiem, ozdobione biało-czerwonymi kokardami z jedwabnych wstążek. Zaopatrzyli się w krótkie kożuszki, zapinane na pętlice.
Krawiec uszył im szare kurtki sukienne, kroju noszonego przez powstańców, i spodnie do długich butów. Nabyli też u rymarza torby myśliwskie, pasy z klamrami zdobionymi Orłem i Pogonią na wspólnej tarczy”.
Przez Lwów, Kamionkę Strumiłową, Sokal trafili wreszcie do oddziału powstańczego, gdzie „ćwiczono marsze i obroty. Ataki na bagnety, konne szarże. Uczono strzelać salwami i koleją, robić bagnetem i kolbą”. Nauczyli się śpiewać wiele pieśni. Zapamiętali szczególnie tę:
Czy przyjdzie nam umrzeć wśród boju,
Czy w tajgach Sybiru nam zgnić,
Z trudu naszego i znoju
Polska powstanie, by żyć!
Poszli się bić. „Ruszyli pod komendą chuderlawego kapitana za Bug. Zaznali żołnierskiej mizerii. Głodu, chłodu, wszy od brudu”. Pod Chełmem, kiedy wystrzelali naboje z kolta, walczyli na bagnety. Od ukłuć piki zginął Jan, a potem... źle się działo. „Nie było prawie że bitew.., bo ich unikano, uchodząc w lasy przed Mochami. Trafiały się jednak potyczki”.
U wziętego do niewoli kozaka Anzelm zauważył rewolwer. „Spojrzał uważnie. Na futerale broni - litery! Janowe inicjały! Krew uderzyła mu do głowy. Miał przed sobą zabójcę przyjaciela! Nie myślał, co robi. Wyrwał kolta z pochwy. Strzelił w głowę kozaka, raz, drugi, trzeci.
- Coś zrobił?! - poczuł na ramieniu twardą rękę. Stał za nim Jagmin z twarzą czerwoną od gniewu. - Jeńca zabiłeś. Nie godzi się to między chrześcijany...
- Oni naszych mordują. Jeńców wieszają - wycedził przez zaciśnięte zęby.
- Co poradzę? To dzicz. Nam ich nie naśladować. Jeńców nie zabijać. Kto mieczem wojuje, od miecza ginie, gdy walka niesprawiedliwa...
- Jakże to? Przecie mus nam bić Moskala?
- Mus. Ale bez nienawiści. Bez zaciętości. Zabijać wolno w bitwie. Ale kiedy się wróg zda na parol, wtedy nietykalny, res sacra. Powiadasz: naszych wieszają. Ich to zbrodnia. Nam nie brać z nich przykładu.
- Trudna rzecz miłosierdzie dla wroga - mruknął Anzelm.
- Iście, niełatwa, ale chrześcijańska. Inaczej zapomnisz, żeś Polak. A wtedy źle, bracie”.
Kilka dni po Gromnicznej 1864 r. blisko Księżomierza oddział Anzelma otoczyli kozacy. Osłaniający towarzyszy walki strzałami z rewolweru ich porucznik zginął od kuli wymierzonej przez carskiego dragona z jego własnego kolta. Tak zakończyła się styczniowa epopeja powstańcza dwóch przyszłych malarzy. „Wyruszali pełni wiary i nadziei. Nie przychodziło im do głowy, że mogą być ranni, zabici, wzięci do niewoli, że mogą nie wrócić do Paryża w glorii zwycięskich wojaków, z polskimi już paszportami”.
Czytelników Niedzieli gorąco zachęcam do sięgnięcia po tę ważką książeczkę, która pomoże ożywić odwołania historyczne, tak potrzebne dziś - w epoce gwałtownego zanikania pamięci dziejów narodowych. Tragiczne losy bohaterów - przedstawione przez Bohdana Królikowskiego z maestrią znawcy, z uczuciem jakby świadka czy nawet uczestnika tamtych wydarzeń - dostarczą wielu głębokich wzruszeń, doznań estetycznych i poznawczych. Wielu zachwyci sam sposób opisu literackiego - potoczysty, nasączony umiejętnie dozowaną archaizacją i francuszczyzną w dialogach.
Słowa szczególnej podzięki kieruję do wydawcy książki - Norberta Wojciechowskiego, założyciela pierwszego prywatnego wydawnictwa katolickiego w Polsce po 1989 r., który, skupiając wokół „Norbertinum” wielu świetnych autorów, stworzył znaczące nie tylko w Lublinie środowisko literacko-historyczne, kultywujące - bliskie nie tylko jemu - wartości narodowe, patriotyczne, religijne, utrwalające pamięć dziejów ojczystych. Dzięki takim ludziom i takim inicjatywom pamięć Nocy Styczniowej przejdzie na przyszłe pokolenia i uwrażliwi je na to wszystko, co Polskę stanowi, z czego Polska powstała, by żyć.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2004-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Posty nakazane zachowywać

Niedziela warszawska 46/2003

monticellllo/pl.fotolia.com

Przykazania kościelne są zaproszeniem do współodpowiedzialności za Kościół
Zachęcają do przemyśleń, czy wiara ma wynikać z tradycji, czy z przekonania

CZYTAJ DALEJ

Francja: wyjątkowa Wielkanoc z rekordową liczbą nowych katolików

2024-03-26 18:40

[ TEMATY ]

Francja

twitter.com

Kościół we Francji przygotowuje się w do wyjątkowej Wielkanocy z kolejną rekordową liczbą katechumenów. Choć dokładne dane nie zostały jeszcze ogłoszone, to szacuje się, że chrztów dorosłych będzie w tym roku o co najmniej 30 proc. więcej. To prawdziwa epidemia, a raczej niespodziewany cudowny połów - przyznaje ks. Pierre-Alain Lejeune, proboszcz z Bordeaux.

Zauważa, że wszystko zaczęło się półtora roku temu, kiedy do jego parafii zgłosiło się w sprawie chrztu kilkadziesiąt osób, tak iż obecnie ma osiem razy więcej katechumenów niż dwa lata temu. Początkowo myślał, że to przejaw dynamizmu jego parafii. Szybko jednak się przekonał, że nie jest wyjątkiem. Inni proboszczowie mają ten sam «problem», są przytłoczeni nagłym napływem nowych katechumenów.

CZYTAJ DALEJ

W TVP1 premiera filmu dokumentalnego „Wojtyłowie. Drogi do świętości”

2024-03-29 11:11

[ TEMATY ]

film

TVP

„Wojtyłowie. Drogi do świętości” to dokument opowiadający historię rodziny, z której wywodzi się Karol Wojtyła. Prezentując sylwetki członków rodziny Wojtyłów film ukazuje, jak ważna jest rodzina. W dokumencie autorstwa Piotra Kota i Mileny Kindziuk wystąpili m.in. kard. Stanisław Dziwisz, Ewa Czaicka, Jan Wojtyła. Premiera - 30 marca o 10:35 w TVP1.

Dokument opowiada historię rodziny, z której wywodzi się wyjątkowy człowiek, wielki Papież i późniejszy święty. Prezentując sylwetki członków rodziny Wojtyłów film ukazuje, jak ważna jest rodzina. Głęboka więź powstaje dzięki zaufaniu i prawdzie, a wszystko zanurzone i przesycone jest miłością. Rodzina Wojtyłów uczy, że pozytywne związki i relacje kształtują całe nasze życie.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję