Obyś żył w ciekawych czasach – chińskie przysłowie przyjęło się jako przekleństwo. Tymczasem trudno dziś nie ulec wrażeniu, że żyjemy w czasach wręcz nadmiernie ciekawych. Dzieje się tak dużo, a świat zmienia się w tak niewiarygodnym tempie, że trudno za nim nadążyć. Wrażenie to potęguje szybkość mediów, które błyskawicznie informują nas o wszystkich wydarzeniach z najodleglejszych nawet zakątków świata. A informacje te nie zawsze są dobre, nawet wówczas, gdy pozornie dotyczą kolejnych sukcesów ludzkości i zdobyczy cywilizacji.

„Możliwości techniczne, medyczne, eksperymentalne wyprzedzają rozum i zdrowy rozsądek i przez to często te zdobycze obracają się przeciwko człowiekowi” – przestrzega prof. Wojciech Roszkowski, z którym rozmowę zamieszczamy w bieżącym numerze (s. 10-13). Fakt, nic tak nie cieszy jak postęp w wielu dziedzinach życia, ale gdy zamienia się on w tyranię, która zmiata z powierzchni ziemi wszystko to, co stanowiło dotychczasowy porządek naszego świata, uśmiech zamienia się w grymas niesmaku i bólu. To dzieje się na naszych oczach. Jesteśmy świadkami rewolucji cywilizacyjnej – ze wszystkimi jej „zdobyczami” – która spycha stary ład na margines. I nie chodzi mi o zaprzęgniętą w pomoc człowiekowi sztuczną inteligencję, która, owszem, gdyby wymknęła się spod naszej kontroli, mogłaby stać się naprawdę groźna. Zanim bowiem zrobi to ona, okaleczą lub zabiją nas inne „zdobycze”, choćby tak dziś promowane prawo do powszechnych aborcji i eutanazji, transhumanizm z groźnymi eksperymentami na żywym organizmie, nakręcana moda na transpłciowość i tranzycję, za którymi stoją wielki biznes, wielkie pieniądze i coraz częściej dramat okaleczonych ludzi, którzy żałują decyzji sprzed lat.

Można dziś odnieść wrażenie, że im bardziej coś jest wbrew naturze, tym lepiej, tym bardziej jest to postępowe. Wartości chrześcijańskie, korzenie, z których wyrośliśmy w naszej części świata i na których zbudowaliśmy naszą cywilizację, są dziś passé, powinny odejść do lamusa i ustąpić miejsca nowej cywilizacji. „Centra «postępu» m.in. przez media manipulują opinią publiczną, zarażając ludzi ślepotą i głuchotą, twierdząc: «Nic się nie dzieje, spokojnie, to tylko postęp, wszystkim będzie lepiej»” – wskazuje prof. Roszkowski. Pytanie tylko, czy na pewno wszystkim i czy na pewno lepiej.

„Poniżanie, bójki, przemoc seksualna, wynaturzone zachowania puszczane w internecie na żywo i podbijane lajkami to codzienność wielu nastolatków” – zauważa w artykule Patologie w sieci Katarzyna Krawcewicz (s. 30-31). Zjawisko, o którym pisze, podparte jest wynikami badań Nastolatki 3.0, które zostały opracowane przez Naukową i Akademicką Sieć Komputerową – Państwowy Instytut Badawczy: „Co czwarty nastolatek ogląda tzw. patostreamy, a blisko co szósty nie jest w stanie określić, czy oglądane przez niego treści mają cechy patostreamu i czy są wulgarne lub nacechowane przemocą”. To jedno z oblicz tego galopującego postępu. Jaki związek mają ze sobą te dwa zjawiska? Taki, że kiedy w imię postępu gubi się wartości najwyższe, gubi się też człowieczeństwo. Z jednej strony coraz doskonalsza technologia, z drugiej – kompletny brak zahamowań i wrażliwości na drugiego człowieka, który staje się jedynie przedmiotem. Transmisje gwałtów, dręczenia bezdomnych, niepełnosprawnych – i tysiące nastolatków, którzy śledzą je w sieci. Ba, są nawet gotowi zapłacić, by „igrzyska” były bardziej krwawe. Dokąd zmierzamy? – pytamy w bieżącym numerze Niedzieli. Dokąd zmierza ta cywilizacyjna rewolucja? Czy będziemy tylko jej niemymi świadkami?

Nie bądźmy tacy do przodu, bo nas z tyłu zabraknie – chciałoby się skwitować, ale powiedzenie to wydaje się zbyt trywialne wobec problemu, z którym się mierzymy. Sięgnijmy raczej po zdrowy rozsądek, nie pozwólmy sobą manipulować i spychać się na margines – wciąż mamy jako zdroworozsądkowi wiele do zaoferowania naszemu światu. Nie możemy być głusi, ślepi, niemi i bierni.