Słowa te nie tylko powracają w czasie modlitwy, ale także są treścią konferencji, a nawet całych rekolekcji. Ich częstotliwość może zadziwiać, czasami nużyć, w gruncie rzeczy jednak te sformułowania powinny być wyrazem głębokiej wiary w Jezusa Chrystusa oraz w dokonane dzieło zbawienia. Co kryje się pod tymi określeniami? Co oznacza, że Jezus jest Zbawicielem? Co oznacza, że Jezus jest Panem?

Zbawiciel i zbawienie

Same określenia „zbawienie” oraz „zbawiciel” funkcjonują nie tylko na gruncie religijnym. Najprościej mówiąc, zbawicielem jest ktoś, kto ratuje bądź interweniuje w sytuacji bardzo trudnej, często wręcz niemożliwej do przezwyciężenia dla drugiego człowieka. Jego działania są wybawieniem oraz konkretną pomocą, która realnie wpływa na życie potrzebującej osoby.

Na gruncie religijnym natomiast chodzi przede wszystkim o pomoc pochodzącą od Boga, który ratuje człowieka i daje mu możliwość życia w pełni. Od samego początku źródłem uwikłania i problemów człowieka jest grzech (por. Rdz 3). W imię wolności i niezależności ludzie wybierają coś, co prowadzi ich do niewoli. Bo każdy grzech niszczy, wykrzywia relacje, utrudnia funkcjonowanie w społeczeństwie i świecie, a przede wszystkim oddala od Boga. To trudna rzeczywistość, z którą człowiek nie poradzi sobie sam. Nawet jeśli heroicznie stawi czoła swoim nałogom czy wadom i będzie się starał nigdy już nie zgrzeszyć, to jednak nie odwróci konsekwencji popełnionych wcześniej grzechów. Zwłaszcza najbardziej istotnej – zerwanej komunii, czyli osobowej więzi, z Bogiem. Do tego potrzebuje Zbawiciela.

W rozmowie z Nikodemem Jezus objawia Boży plan zbawienia i jego charakterystykę. „Tak bowiem Bóg umiłował świat, że Syna swego Jednorodzonego dał, aby każdy, kto w Niego wierzy, nie zginął, ale miał życie wieczne. Albowiem Bóg nie posłał swego Syna na świat po to, aby świat potępił, ale po to, by świat został przez Niego zbawiony” (J 3, 16-17). Bóg, widząc dramat człowieka zmierzającego do śmierci, z miłości interweniuje. Nie narzuca, nie łamie wolności. Posyła swojego Syna, który pokonuje grzech i śmierć. Dokonuje ratunku, który później staje się propozycją dla wszystkich ludzi.

Termin „zbawienie” ma bardzo szerokie znaczenie, przez co może być pewnym wyzwaniem. Obejmuje on co najmniej trzy ważne aspekty: odkupienie, czyli pokonanie grzechu i jego konsekwencji, usprawiedliwienie, które jest zaktualizowaniem łaski odkupienia w życiu konkretnego człowieka dzięki jego zgodzie, oraz uświęcenie, polegające na udzieleniu łaski dla wzrostu nowego, ukierunkowanego na świętość życia. Obiektywnie zbawienie dokonało się 2 tys. lat temu. Jezus zwyciężył, jednak dobrodziejstwa tego zwycięstwa, takie jak: wolność, pokój, usprawiedliwienie czy nowe życie, są propozycją dla człowieka, który może, ale nie musi z nich skorzystać. Żaden człowiek nie zostanie przemieniony wbrew sobie. Do tego potrzebne są spotkanie Jezusa oraz wejście w relację z Nim – dopiero wtedy człowiek może w pełni korzystać z tych darów. Dlatego ludzie, którzy doświadczyli mocy zbawienia (obiektywnie dokonanego) oraz jego realnego wpływu na swoje życie, tak bardzo podkreślają, że Jezus jest „ich” Zbawicielem. Odkrywają, że zbawienie dokonało się także dla nich.

W teologii najczęściej wskazuje się, że Jezus dokonał zbawienia przez swoją mękę, śmierć i zmartwychwstanie. To prawda, misterium paschalne to najważniejsze wydarzenia zbawcze. Objawiają one zarówno radykalizm miłości Boga, jak i realizm konsekwencji grzechu. „Zapłatą za grzech jest śmierć” (Rz 6, 23). Warto jednak spojrzeć na całość życia Jezusa, aby w Nim, w Jego nauczaniu, dokonywanych znakach czy nawet drobnych gestach dostrzec wymiar zbawczy. Wszystko, co czynił, było ukierunkowane na dobro człowieka. Osoba Jezusa, Syna Bożego, i dokonane przez Niego dzieło są ratunkiem dla świata.

Pan i panowanie

W dniu Pięćdziesiątnicy Piotr Apostoł ogłosił w Jerozolimie dobrą nowinę o realizacji zbawienia, które zapowiadali prorocy, czyli o zmartwychwstaniu Jezusa i pokonaniu śmierci. Co więcej, w pewnym momencie stwierdził: „Niech więc cały dom Izraela wie z niewzruszoną pewnością, że tego Jezusa, którego ukrzyżowaliście, uczynił Bóg i Panem, i Mesjaszem” (Dz 2, 36). Apostołowie proklamują zwycięstwo Boga i Jego panowanie, wskazując na Zbawiciela Jezusa jako Pana, tzn. króla, władcę i Boga.

Od początku swojej publicznej działalności Jezus mówił o królestwie Bożym, wzywał do szukania go, opowiadał o nim w przypowieściach, nawoływał do nawrócenia. W Modlitwie Pańskiej, której nauczył uczniów, zawarł wezwanie: „Przyjdź królestwo Twoje”. Pragnął, aby ludzie chcieli królowania, czyli panowania Boga w swoim życiu. Dlatego w kolejnym wezwaniu: „Bądź wola Twoja”, wyjaśnił, na czym to królowanie Boga polega – mianowicie na realizowaniu się woli Bożej w życiu człowieka. Królestwo Boże jest w nas na tyle, na ile pozwalamy Bogu, aby Jego wola realizowała się w naszym życiu.

Czy Jezus jest Panem? Tak. Uciszał burze, rozmnażał chleb, uzdrawiał chorych, wyganiał złe duchy. Sam powiedział: „Dana Mi jest wszelka władza w niebie i na ziemi” (Mt 28, 18b). Jedynie człowiek, z otrzymanym od Boga darem wolności, staje przed wyborem: może to królestwo przyjąć lub odrzucić. Udział w królestwie Jezusa i życie zgodnie z wolą Bożą to opcja, do której nawet sam Bóg nie przymusza człowieka.

Dzieje się tak, dlatego że panowanie Jezusa charakteryzują poszanowanie wolności aż po odrzucenie, miłość aż po krzyż oraz służba. „Nie przyszedł, aby Mu służono, lecz aby służyć” (Mt 20, 28). Z tego powodu panowanie Jezusa nie jest ciężarem. To raczej przywilej i dar. Dla lepszego zrozumienia tytułu „Pan” można połączyć go z Dobrym Pasterzem. Kto troszczy się o pastwiska, wodę czy bezpieczeństwo owiec? Kto o nich myśli, szuka ich? Tak też się dzieje z człowiekiem przyjmującym Jezusa jako Pana swojego życia – i to w każdym jego aspekcie. Odtąd jego życie jest w najlepszych, Bożych rękach i planach. Nawet gdy pojawia się niebezpieczeństwo. „Jak bohater posuwa się Pan, i jak wojownik pobudza waleczność; rzuca hasło, okrzyk wydaje wojenny, góruje męstwem nad nieprzyjaciółmi” (Iz 42, 13). W Ogrodzie Oliwnym Jezus swoją piersią chroni Apostołów, mówiąc: „Jeżeli więc Mnie szukacie, pozwólcie tym odejść” (J 18, 8). Władza i panowanie Jezusa są realizacją zbawienia – przez uświęcenie prowadzi On człowieka do świętości.

Oba tytuły Jezusa – Zbawiciel i Pan – wiążą się ze sobą, wzajemnie się przenikają. Zbawiciel przez mękę, śmierć i zmartwychwstanie wszedł do chwały swojego królestwa. Dokonując zbawienia, pokonał wszelkich przeciwników oraz definitywnie zapanował. Obie rzeczywistości są treścią wiary zawartą w Credo. Dodawanie do tych tytułów określenia „mój” wskazuje na osobistą, zażyłą relację z Jezusem, a także przyjęcie w swoim życiu tego, co oznaczają te chrystologiczne wezwania.

Autor jest doktorem teologii dogmatycznej, członkiem Towarzystwa Teologów Dogmatyków, wykładowcą Ogólnopolskiej Szkoły Ewangelizatorów.