13 grudnia 2003 r. w Wyższym Seminarium Duchownym w Płocku odbyły się obchody jubileuszu 75-lecia poświęcenia Biblioteki seminaryjnej. Z tej okazji na Sali Biskupów WSD zgromadziło się wielu znakomitych gości, m.in.: biskup płocki Stanisław Wielgus, senator Zbigniew Kruszewski, prezydent Płocka Mirosław Milewski i wiceprezydent Tomasz Kolczyński, przedstawiciele współpracujących z Biblioteką placówek kulturalnych Płocka i Mazowsza, przyjaciele, dobrodzieje i pracownicy seminaryjnej książnicy.
W słowie wprowadzającym rektor WSD ks. prał. prof. dr hab. Ireneusz Mroczkowski podkreślił, że są w seminarium dwa „święte miejsca”: kaplica i biblioteka. Bez tych dwóch rzeczywistości nie byłoby w Kościele „odwiecznego stróżowania nad Świętą Księgą”. Dzieło biblioteki seminaryjnej to nie tylko stróżowanie, ale tworzenie żywej kultury współczesnej i żywych kontaktów z uczelniami Płocka i Mazowsza.
Sesję naukową poświęconą dziełu bibliotecznemu otworzył bp prof. dr hab. Stanisław Wielgus. Biskup płocki powiedział, że w księgach - „grubych listach pisanych do przyjaciół” - zaklęte są idee. „Świat rządzi się ideami; wszystko od nich się zaczyna. Jeśli trafią na swój czas, to nic nie ma większej od nich siły”. Według Biskupa Stanisława totalitaryzmy, chcąc walczyć z ideami, walczyły z księgami, czego boleśnie - choćby w okresie II wojny światowej - doświadczyły polskie biblioteki, także biblioteka seminaryjna, której bogate zbiory zostały wówczas zrabowane lub zniszczone. „Nasze największe skarby nadal pozostają w obcych rękach i nie można ich żadnym sposobem odzyskać” - przypomniał Biskup płocki, wskazując jednocześnie, że nie należy się poddawać, lecz ratować to, co można, odbudowywać systematycznie zbiory i starać się o nowe, aby biblioteka mogła jak najlepiej służyć społeczeństwu, bo to jest sensem jej istnienia. To biblioteka, obok kadry profesorskiej i studentów, wpływa na jakość każdej uczelni, gdyż, jak głosi średniowieczne przysłowie: „Mądrość płynie kanałem ksiąg”.
Prezydent Płocka Mirosław Milewski w imieniu władz samorządowych wyraził wdzięczność za to, że Biblioteka tak pięknie wpisała się w historię miasta przez swoje religijne, kulturowe i edukacyjne znaczenie. Prezydent podarował Bibliotece album z fotografiami zabytków Płocka.
Sesję naukową, na którą złożyły się cztery referaty, poprowadził długoletni dyrektor Biblioteki, ks. prof. dr hab. Michał Marian Grzybowski. Dyrektor Biblioteki Narodowej w Warszawie mgr Michał Jagiełło w referacie Biblioteka Narodowa, czyli dom otwartej polskości nazwał bibliotekę „miejscem skoncentrowania tradycji pokoleń, gdzie czas zatrzymuje się, ale również biegnie w przyszłość i przeszłość jednocześnie”. Jego zdaniem, biblioteka jako miejsce wyciszenia oraz całościowego spojrzenia na rzeczywistość pokazywaną w mediach w sposób wyrywkowy i fragmentaryczny, jest strefą konieczną do odzyskania zdrowia psychicznego i duchowego. Biblioteka Narodowa jest „starszą siostrą” Biblioteki seminaryjnej, gdyż obie powstały w 1928 r.
24 lutego tego roku prezydent Ignacy Mościcki podpisał dekret o utworzeniu Biblioteki Narodowej, a dwa miesiące później, 23 kwietnia, abp Antoni J. Nowowiejski podpisał dekret erygujący Bibliotekę Seminarium Duchownego w Płocku. Michał Jagiełło przybliżył słuchaczom dzieje i działalność Biblioteki Narodowej. Szczególnie cenne są jej inicjatywy organizowania cyklu wystaw ukazujących spojrzenie Polaków na przestrzeni wieków na sąsiadów: Niemców, Rosjan, Czechów, a także Żydów. Biblioteka rozwija współpracę z podobnymi ośrodkami za granicą, m.in. w Paryżu i Londynie oraz wspiera polskie księgozbiory na świecie, szczególnie w krajach byłego ZSRR.
Dyrektor Biblioteki Jagiellońskiej dr hab. Zdzisław Pietrzyk w referacie Biblioteka Jagiellońska jako najstarsza biblioteka naukowa w Polsce ukazał kryteria, jakie musi spełniać biblioteka, by mogła nosić miano biblioteki naukowej, oraz przedstawił historię najstarszej biblioteki naukowej na ziemiach polskich. Biblioteka Jagiellońska pełni funkcję „drugiej Biblioteki Narodowej”, jest archiwum książek, biblioteką publiczną i naukową. historia formowania się księgozbioru Biblioteki Jagiellońskiej sięga początków uniwersytetu, założonego przez Kazimierza Wielkiego w 1364 r.
Początkowo księgi były własnością profesorów, a po ich śmierci, jeśli nie zostały odziedziczone przez rodzinę, przechodziły na własność uniwersytetu. Ogromne straty biblioteka ponosiła podczas klęsk, pożarów i wojen. W XVII w. zawieruchy wojenne, załamanie się systemu nauczania i wewnętrzna słabość państwa doprowadziły do trwającego ponad wiek zastoju. Mimo to biblioteka pozostała centrum kultury, nauki i polskości, co miało szczególne znaczenie w okresie zaborów, kiedy to krakowska biblioteka zyskała miano Biblioteki Ojczyźnianej.
Referat zatytułowany Religijno-kulturowe znaczenie Biblioteki Wyższego Seminarium Duchownego w Płocku wygłosił dyrektor tejże instytucji, ks. dr Waldemar Graczyk. Przypomniał on, że u początków obecnej biblioteki stanęły dwa o wiele starsze zbiory: księgozbiór seminaryjny z początków XVIII w., kiedy to seminarium zostało przeniesione z Pułtuska do Płocka, oraz włączona później do księgozbioru seminaryjnego Biblioteka katedralna, której zręby sięgają XI w. - początków diecezji płockiej i działalności takich biskupów jak Aleksander z Malonne czy Werner. Piękną kartę w historii diecezji zapisał bp Piotr Dunin Wolski (XVI w.), który posiadał trzecią z kolei pod względem wielkości bibliotekę prywatną na ziemiach polskich. W testamencie podzielił jej zbiory między Colegium Maius w Krakowie i płocką Bibliotekę katedralną. Najmniej korzystny dla biblioteki był wiek XVII, kiedy - za wyjątkiem darowizny bp. Stanisława Łubieńskiego - brakowało zapisów i darów książkowych. W XVIII w. biblioteka wzbogaciła się o księgozbiory kasowanych w diecezji klasztorów.
Na początku XX w. zbiory seminaryjne potrzebowały nowego budynku. W 1925 r. rozpoczęto budowę obecnego gmachu. Został on poświęcony 23 kwietnia 1928 r. Niestety, w sierpniu 1941 r. najcenniejsze zbiory Biblioteki seminaryjnej zostały wywiezione przez Niemców do Królewca. Wiele dzieł zniszczono. Część zrabowanych ksiąg wróciła do Płocka jesienią 1945 r. Okres komunizmu to dla biblioteki czas dokuczliwych wizytacji i rekwirowania niektórych pozycji książkowych.
W uzyskanie obecnego stanu i odzyskanie wielu cennych zbiorów bibliotecznych ogromny wkład mieli dyrektorzy biblioteki: ks. mgr Tadeusz Żebrowski i ks. prof. dr hab. Michał Marian Grzybowski. Za obecnego dyrektora ks. dr. Waldemara Graczyka biblioteka wzbogaciła się o profesjonalne pomieszczenie do przechowywania starodruków i wiele cennych pozycji. Dzięki pomocy sponsorów udało się poddać konserwacji najbardziej zniszczone bezcenne dzieła. Biblioteka jest też współorganizatorem wielu wystaw oraz cyklicznych spotkań Ludzie kultury w posłudze myślenia i odpowiedzialności, a przede wszystkim - jak powiedział Prelegent - służy tym, co w wędrówce poszukują prawdy za pośrednictwem książki. Z okazji jubileuszu ukazała się książka pod redakcją ks. dr. Waldemara Graczyka pt. Biblioteka Wyższego Seminarium Duchownego w Płocku.
Ostatnim wystąpieniem była prelekcja dyrektora Archiwum Diecezjalnego ks. dr. Dariusza Majewskiego, który przedstawił zasoby Archiwum Diecezjalnego w Płocku. Początki archiwum znajdujemy w kancelariach biskupich od momentu utworzenia naszej diecezji. Niestety, większość zbiorów spłonęła. W 1928 r. abp A. Nowowiejski polecił umieścić wszystkie archiwalne dokumenty diecezji płockiej w budynku bibliotecznym. Obecnie jest ich ponad 300 m.b. W archiwum przechowywanych jest m.in. 410 dokumentów pergaminowych (XIII-XVI w.) np. bulle papieskie i przywileje królewskie dla diecezji, ponad 100 tomów akt biskupich, akt kapituł płockiej i pułtuskiej, akta wizytacji (XVI-XIX w.), akta Seminarium Duchownego z Pułtuska i Płocka, akta kurii diecezjalnej i zakonów, należące do najstarszych i unikatowych w Polsce akta metrykalne parafii, akta parafialne i dekanalne, muzykalia, pamiętniki, notatki i sprawozdania. Jak powiedział ks. Majewski, niemożliwe jest napisanie rzetelnego dzieła z historii Płocka i regionu bez odwołania się do Archiwum Diecezjalnego.
Druga część sesji odbyła się w Muzeum Diecezjalnym. Referat Działalność kulturalno-oświatowa bp. Andrzeja Noskowskiego wygłosił ks. Tadeusz Żebrowski, po czym nastąpiło otwarcie wystawy Andrzej Noskowski - biskup renesansu, autorstwa Lucyny Bełtowskiej z Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego i ks. Waldemara Graczyka, zorganizowanej przez Collegium Maius - Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego, Wyższe Seminarium Duchowne w Płocku oraz Wyższą Szkołę Humanistyczną im. Aleksandra Gieysztora w Pułtusku. Prezentowane eksponaty pochodzą ze zbiorów Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego, Archiwum Diecezji Płockiej, Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego, Biblioteki Jagiellońskiej, Biblioteki Naukowej Polskiej Akademii Umiejętności i Polskiej Akademii Nauk w Krakowie, Biblioteki Wyższego Seminarium Duchownego w Płocku, klasztoru Ojców Franciszkanów w Krakowie oraz Skarbca Katedralnego w katedrze na Wawelu. Wystawa po raz pierwszy prezentowana była od 3 do 31 października w Krakowie w Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Collegium Maius, zaś w listopadzie w Muzeum Regionalnym w Pułtusku.