Gdy jesienią 1993 r. mała grupa rodziców osób z niepełnosprawnością intelektualną zorganizowała się w terenowym Kole PSOUU w Tomaszowie Lubelskim, poza gorącym pragnieniem stworzenia warunków do edukacji i rehabilitacji własnych dzieci oraz włączenia ich w życie lokalnej społeczności, praktycznie nie dysponowała niczym, co mogłoby te oczekiwania urealnić. Ich dzieci nieustannie marginalizowane, tak jak wszystkie osoby głębiej niepełnosprawne intelektualnie przebywały w domu. Nie przeżywały radości kontaktu z rówieśnikami i aktywności własnej, nie doznawały też dobrodziejstw edukacji. Między nimi a „światem” tkwiła ogromna bariera dzieląca ludzi na tych, co są sprawni i wszystko mogą oraz tych, którzy są skazani na bezczynność i niemożność doświadczania najbardziej ludzkich spraw. Tę izolację bez przesady można nazwać „niebytem”, ich po prostu nie było wśród ludzi...
Nadszedł w końcu czas, który dał szansę na tworzenie się demokracji i obywatelskiego społeczeństwa. Rodzice osób głębiej niepełnosprawnych wykorzystali go, aby w nowej Rzeczypospolitej ich dzieci mogły korzystać z przysługujących każdemu człowiekowi praw takich jak: prawo do życia wśród ludzi, edukacji, aktywności własnej, pomocy, wsparcia, pracy, itd. Zaczęli konsekwentnie, krok po kroku „otwierać życie” przed swoimi żyjącymi a już od pierwszych dni życia skazanymi na „niebyt” dziećmi...
Przebyli bardzo trudną drogę. Stymulowani ustawicznie rodzicielską miłością ku dziecku, potrafili zorganizować ogromną rzeszę ludzi dobrej woli, którzy pomogli sprostać wszystkim trudnościom na drodze włączenia osób głębiej niepełnosprawnych intelektualnie w życie społeczne swojego miasta, powiatu i regionu. Po 10 latach zmagań całego Stowarzyszenia z problemami legislacyjnymi, materialno-lokalowymi, barierami architektonicznymi i „mentalnymi”, sytuacja częściowo ustabilizowała się również dla Koła PSOUU w Tomaszowie Lub. Aktualnie Koło prowadzi 2 placówki OREW i WTZ. Łącznie obejmuje pomocą 90 osób z niepełnosprawnością intelektualną, w tym systematyczną, codzienną działalnością edukacyjno-rehabilitacyjno-opiekuńczo-wychowawczą - 81 osób. Było to możliwe dzięki skonsolidowaniu wszystkich sił i całego potencjału tkwiącego w naszej tomaszowskiej i regionalnej społeczności.
W urzeczywistnieniu dążeń rodziców pomógł w pierwszym okresie ich działań PFRON oraz władze województwa zamojskiego, Rada Miasta i wójtowie gmin, a po reformie samorządowej kraju bardzo aktywnie włączyły się w tę pomoc również władze Samorządu tomaszowskiego: radni na czele z przewodniczącym Rady Powiatu Stanisławem Czuryło, starosta Edward Żuk, wice starosta Karol Łypka, dyrektor PCPR Anna Kłos oraz kierownicy powiatowych Wydziałów.
Od zarania istnienia Koła w Tomaszowie Lub., bardzo aktywne dążenia rodziców wspierał lokalny Kościół. Ogromnego orędownika sprawy rodzice mieli w osobie ks. dziekana Jana Krawczyka, który zawsze, na miarę potrzeb danej chwili, służył i nadal służy odpowiednią pomocą. Z okazji Jubileuszu 10-lecia działalności Koła PSOUU w Tomaszowie Lub., podczas uroczystej Mszy św. 19 listopada 2003 r., koncelebrowanej przez bp. Jana Śrutwę, zebrani modlili się nie tylko za osoby niepełnosprawne i ich rodziny, ale również za darczyńców, przyjaciół, sympatyków oraz tych wszystkich, którzy ustanawiają prawo i tworzą warunki do godnego i szczęśliwego życia wśród ludzi osobom niepełnosprawnym intelektualnie.
Na uroczystej Sesji zorganizowanej przez Zarząd Koła PSOUU w Tomaszowie Lub., która odbyła się 19 listopada ub. r. w budynku Starostwa Powiatowego, Stowarzyszenie podziękowało wszystkim, którzy pomogli w tworzeniu warunków do edukacji, rehabilitacji oraz uczestnictwa w życiu społecznym ich dzieci. Prezes Zarządu Głównego Krystyna Mrugalska wręczyła najwyższe odznaczenia, przyznawane przez Stowarzyszenie szczególnie zasłużonym w pracy dla dobra osób niepełnosprawnych intelektualnie. Za wyjątkową postawę wobec problemu niepełnosprawności intelektualnej i systematyczną pomoc naszej Organizacji w realizacji statutowych zadań otrzymali: Kulę Doskonałości i Honorowy Dyplom - Samorząd Powiatowy w Tomaszowie Lub. i ks. dziekan Jan Krawczyk oraz Medal Fideliter et Constanter, „Wiernie i wytrwale” - Grzegorz Żeligowski i Stanisław Gardias - właściciel Zakładu Produkcyjno-Usługowego w Szaleniku.
Stanisław Gardias od 1996 r. codziennie dostarcza nieodpłatnie chleb dla wszystkich uczniów OREW i uczestników WTZ. W dowód wdzięczności ci, których tak bezinteresownie wspiera, wręczyli wykonaną własnoręcznie w ramach pracy zbiorowej ikonę przedstawiającą scenę ewangeliczną „Cudowne rozmnożenie chleba”. Gorące podziękowania otrzymał również Lech Kapka, właściciel Składu Celnego „Viola”, który również od dłuższego już czasu systematycznie pomaga w organizowaniu posiłków dla uczniów OREW.
Zarząd Koła w Tomaszowie Lub. równolegle do obchodów Jubileuszu zorganizował również uroczyste obchody Europejskiego Roku Osób Niepełnosprawnych. Z tej okazji w dniu 19 listopada ub. r. odbył się Koncert Galowy z udziałem Orkiestry „Vita Activa” działającej w PSOUU Koło w Gdańsku oraz Zespołu „Przyjaciele” działającego w Tomaszowskim Kole. Podczas koncertu miał również miejsce finał Regionalnego Konkursu Plastycznego W poszukiwaniu drogi - razem łatwiej. Głównym celem konkursu plastycznego było stworzenie osobom niepełnosprawnym warunków do przeżycia radości z sukcesu i wyrażenia swoich pragnień oraz oczekiwań, a uczniom szkół masowych zachęty do przemyślenia własnych postaw życiowych względem osób niepełnosprawnych i określania ich poprzez formę plastyczną.
Ponadto w dniach 18-21 listopada ub. r. odbyły się również Integracyjne Warsztaty Artystyczne - wzięło w nich udział łącznie 80 osób. Podczas tych warsztatów niepełnosprawni oraz uczniowie pełnosprawni (gimnazjaliści z naszego powiatu), wspólnie spędzili czas na różnych formach aktywności (muzykowanie, śpiewanie, wykonywanie prac plastycznych - malowano obrazy na szkle, wieczorne spotkanie przy kominku z różnymi formami zabawy grupowej oraz wspólne koncertowanie), co dla niepełnosprawnych było dodatkową szansą stymulacji rozwoju i rehabilitacji społecznej, dla zdrowych natomiast stwarzało możliwość „dotknięcia z bliska” problematyki niepełnosprawności intelektualnej.