Reklama

Warszawskie panoramy religijne

Panoramy jako zjawiska kulturowe i społeczne sięgają końca XVIII w. Początkowo przedstawiały widoki miast. Około XIX w. zaczęły pojawiać się panoramy batalistyczne, pełne dynamiki i ruchu. Panoramy religijne pojawiły się w końcu XIX w. W Polsce pierwszą z nich była „Golgota” Jana Styki (i zespołu) z 1897 r.

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Do ekspozycji panoram budowano specjalne budowle - rotundy. Dla Golgoty taki budynek wzniesiono przy ul. Karowej w Warszawie. Była to neorenesansowa, szesnastoboczna rotunda o średnicy 40 m, z nowoczesnym wówczas oświetleniem, zaprojektowana przez Karola Kozłowskiego. Budowla ta miała bogaty wystrój dekoracyjny. Było to również bardzo poważne przedsięwzięcie finansowe. Głównym sponsorem był Ignacy Paderewski.
Jan Styka przed rozpoczęciem pracy nad panoramą odbył podróż do Ziemi Świętej. Jako współpracowników dobrał sobie Tadeusza Popiela, Zygmunta Rozwadowskiego i Jana Stanisławskiego. Pracę rozpoczęto we Lwowie, w budynku Panoramy Racławickiej, gdy ta pojechała do Budapesztu.
Golgota była półpanoramą o wymiarach 15 m x 60 m. Wykonano ją w ciągu trzech miesięcy bardzo wytężonej pracy. Ponieważ budynek przy Karowej nie był jeszcze gotowy, premierowy pokaz odbył się w dniu otwarcia Zjazdu Katolickiego we Lwowie, w lipcu 1896 r. Panoramę zobaczyło tam 50 tys. widzów, a władze kościelne przyjęły ją bardzo życzliwie.
Warszawski pokaz Golgoty odbył się 23 stycznia 1897 r. w gmachu przy ul. Karowej. Nobilitowało to Warszawę jako miasto europejskie.
Otwarcie tej panoramy odbyło się niezwykle uroczyście. Arcybiskup Wincenty Popiel bardzo wychwalał Stykę, a papież Leon XIII w osobistym liście do malarza udzielił mu apostolskiego błogosławieństwa. Na panoramę organizowano pielgrzymki z całej Kongresówki.
W głównej scenie panoramy artysta odstąpił od przyjętego sposobu przedstawiania Ukrzyżowania Chrystusa. Chrystus stoi tutaj w szatach nad leżącym i przygotowanym dla Niego krzyżem. Na niebie gromadzą się mroczne, ciężkie chmury.
Panorama początkowo miała wielkie powodzenie, które jednak szybko osłabło. Dla ratowania przedsięwzięcia w 1899 r. dodano do Golgoty dwie częściowe panoramy Ogrójec Jana Stanisławowskiego i Emaus Józefa Mehoffera.
Panorama Golgota eksponowana była w paru miastach europejskich, a następnie w Stanach Zjednoczonych. Obecnie, po restauracji w 1951 r., znajduje się w Glendale w Kalifornii. W pobliżu tej panoramy na cmentarzu w Forest Lawn, złożone zostały zwłoki Jana Styki, przewiezione z Włoch.
Rotunda przy Karowej została zniszczona we wrześniu 1939 r.
Druga rotunda, również projektu Karola Kozłowskiego, została wzniesiona przy ul. Oboźnej na tzw. „Dynasach”. Przeznaczona ona była dla panoramy Tatry, na części której Jan Styka namalował panoramę Męczeństwo chrześcijan w cyrku Nerona. Tym razem pomocnikami Styki byli Zygmunt Rozwadowski i włoski malarz Fabio Fabbi. Wymiary tej panoramy były identyczne jak Golgoty. Do tej panoramy Styka przeprowadził studia w Rzymie.
Otwarcie tej panoramy odbyło się w grudniu 1899 r. Przedstawia ona widownię amfiteatru (z tronem Nerona) a na arenie trwają ostatnie przygotowania przed okrutnym widowiskiem, z postaciami nagich chrześcijan, przygotowywanych do męczeństwa. W tej panoramie widzimy typowe dla tego okresu zainteresowanie architekturą antyczną, która przytłacza przedstawione tu sceny. Po sukcesie paryskim panorama ta zaginęła w czasie wojny domowej w Rosji.
Sugestywność panoram wynikała z ich konstrukcji. Dla wywołania pełnego złudzenia rzeczywistości stosowano takie środki jak wprowadzenie zwiedzającego przez ciemny korytarz na podest, nad którym wznosił się rodzaj parasola. Miał on ograniczać pole widzenia do samego oświetlonego płótna. U dołu tego płótna znajdował się sztuczny teren i odpowiednio dobrane rekwizyty. Oglądający ulegał złudzeniu przestrzeni trójwymiarowej.

PS Korzystałem głównie z publikacji Zbigniewa Leśnickiego Panorama europejska jako fenomen kulturowy, Warszawa 1999.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2004-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Roxie Węgiel: Wiara w Boga wyznacza mi kierunek życia

2024-03-26 09:42

[ TEMATY ]

koncert pasyjny

Mat.prasowy/Pasja

Roxie Węgiel

Roxie Węgiel

Już 29.03.2024r. na antenie głównej Polsatu o godzinie 20:00 będzie miała miejsce emisja wyjątkowego widowiska. „Pasja. Misterium Męki Pańskiej” to program muzyczny, na który składa się rejestracja 12 pieśni pasyjnych w wykonaniu znanych polskich artystów m.in. Roksany Węgiel, dla której udział w tym wydarzeniu będzie osobistym przeżyciem.

Ilustracją dla występujących artystów będą fragmenty Misterium Męki Pańskiej odegrane w przepięknej scenerii Dróżek Kalwaryjskich przez braci z klasztoru Ojców Bernardynów i wiernych, którzy zwyczajowo biorą udział w tych corocznych celebracjach na Dróżkach Kalwarii Zebrzydowskiej. Misterium opisuje pojmanie, osądzenie, drogę krzyżową i ukrzyżowanie Jezusa i jest co roku odgrywane w Wielkim Tygodniu w Kalwarii Zebrzydowskiej, a jego tradycja sięga początków XVII wieku.

CZYTAJ DALEJ

Tajemnica Wielkiego Czwartku wciąga nas w przepastną ciszę Ciemnicy

[ TEMATY ]

Wielki Czwartek

Karol Porwich/Niedziela

Święte Triduum – dni, których nie można przegapić. Dni, które trzeba nasączyć modlitwą i trwaniem przy Jezusie.

Święte Triduum to dni wielkiej Obecności i... Nieobecności Jezusa. Tajemnica Wielkiego Czwartku – z ustanowieniem Eucharystii i kapłaństwa – wciąga nas w przepastną ciszę Ciemnicy.

CZYTAJ DALEJ

Bp Muskus: sensem Eucharystii jest spotkanie z miłością

2024-03-28 20:44

[ TEMATY ]

Kraków

Wielki Czwartek

bp Damian Muskus

diecezja.pl

- Przy jednym stole spotykają się z Jezusem biedacy, grzesznicy, słabi i poranieni ludzie. To nie jest uczta w nagrodę za dobre sprawowanie, uroczysta kolacja dla wybrańców, którzy zasłużyli na zaproszenie - mówił w Wielki Czwartek o Eucharystii bp Damian Muskus OFM. Krakowski biskup pomocniczy przewodniczył Mszy św. Wieczerzy Pańskiej w kościele Matki Bożej Zwycięskiej w Krakowie-Borku Fałęckim.

- Bóg, który pokornie schyla się do ziemi, by umyć nogi człowiekowi, nie wywołuje entuzjazmu. Ten osobisty i czuły gest budzi sprzeciw i zgorszenie wielu - mówił bp Muskus, zauważając, że obraz Boga, który obmywa nogi uczniom, kojarzy się z upokorzeniem. - Paradoksalnie łatwiej przyjąć fakt, że Jezus cierpiał i poniósł śmierć na krzyżu, niż zaakceptować Boga, który z miłości obmywa ludzkie stopy - dodał.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję