Już od 15 lat w różnych miejscach Ameryki księża polscy i amerykańscy zbierają się, aby wyrazić swoją wiarę zakorzenioną w 1000-letniej tradycji Kościoła katolickiego w Polsce oraz tę przywiezioną przez praojców do Ameryki i trwającą do dzisiaj w polonijnych parafiach i ośrodkach duszpasterskich na terenie USA. Celem Stowarzyszenia Polsko-Amerykańskich Księży (PAPA) jest formowanie religijno-patriotyczne księży, którzy wprowadzają w pracy duszpasterskiej etniczne dziedzictwo wiernych. Nasza organizacja wypełnia słowa Ojca Świętego, który powiedział, że na nas spoczywa dochowanie wierności i odpowiadanie na nowe potrzeby dzisiejszego Kościoła i Polonii. Organizacja ta, oczywiście, pragnie służyć całemu Kościołowi, nie tylko polsko-amerykańskim wspólnotom, posłuszna słowom Jezusa: „Idąc na cały świat, nauczajcie wszystkie narody” (Mt 28, 19).
15. spotkanie PAPA odbyło się w Syracuse koło Nowego Jorku pod koniec kwietnia, w 150. rocznicę powstania pierwszej polskiej parafii w USA założonej przez o. Leopolda Moczygembę w San Antonio w 1854 r. W czasie całego spotkania wielokrotnie powracano do tej rocznicy i postaci ks. Moczygemby. Każdy dzień konferencji rozpoczynał się modlitwą, potem były wykłady, konferencje, zwiedzanie kościołów i ważnych miejsc w Syracuse oraz Msza św.
Na spotkanie przybyło 86 osób z USA. Przewodniczący PAPA - ks. Tomasz Machalski przedstawił komitet organizacyjny w składzie: bp Jan Janta, ks. Daniel Plocharczyk, ks. Tomasz Bernaś, ks. Artur Hapanowicz, ks. Milewski. Pierwszego dnia modlono się o zaprzestanie wojen i przemocy na świecie, potępiając terroryzm i wojnę w Iraku. Odczytano listy gratulacyjne od Ojca Świętego, przewodniczącego Konferencji Episkopatu Polski abp. Józefa Michalika i opiekuna Polonii bp. Ryszarda Karpińskiego. Po południu zwiedzaliśmy Katedralną Wytwórnię Świec, istniejącą od 1897 r. Drugim miejscem wizyty był macierzysty dom Sióstr Franciszkanek, w którym przebywał o. Leopold. W tym domu przełożoną była matka Marianna Cope, ogłoszona przez Ojca Świętego błogosławioną. (O jej pracy i poświęceniu zwłaszcza dla trędowatych na Hawajach napiszemy osobny artykuł.) Podczas Mszy św. celebrowanej w kościele Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Syracuse, który wybudował i w którym służył ks. Moczygemba w latach 1859-67, homilię wygłosił bp Jan Janta, daleki kuzyn ks. Moczygemby. Rektor wspólnoty kapucynów - o. Justyn Biase oraz ks. Jeffry Keefe wspominali ks. Leopolda. Ks. Jaffry mówił o wielkiej determinacji o. Leopolda, który w sytuacji, gdy o Polakach mówiono, iż „mają zbyt rewolucyjnego ducha”, dokonał tak wielu rzeczy. Negatywne nastawienie do polskiego kapłana spowodowało, że musiał zmienić zgromadzenie zakonne, służył przez pewien czas jako diecezjalny ksiądz archidiecezji Detroit. Mówiono o nim, że był inteligentny, ofiarny i samodzielny. Nieustannie podkreślał dumę z racji polskiego pochodzenia.
Kolejnego dnia uczestnicy Konwencji zwiedzili Le Moyne College prowadzony przez Jezuitów. Powitał nas o. Tomasz Marciniak SJ, a ks. prał. Milewski wprowadził nas w obecny stan dialogu między Kościołem katolickim a Narodowym Polskim Kościołem w Ameryce. Kościół Narodowy reprezentował bp Jan Swantek. Mówił on o jedności Kościoła, która wyrasta z Chrystusowego wezwania: „Aby wszyscy byli jedno” (por. J 17, 21). Kościół Narodowy w Ameryce i Kanadzie ma 5 diecezji i 1045 księży. Chociaż zaznaczają się jeszcze różnice, to jedność z Kościołem katolickim jest już na dobrej drodze, dzięki wspólnej modlitwie - podkreślił bp Swantek. Kościół Narodowy podobnie jak Kościół rzymskokatolicki potępia aborcję, małżeństwa homoseksualne, sprzeciwia się święceniu kobiet i jest otwarty na dialog z innymi wyznaniami.
Kolejnym prelegentem był moderator PAPA - kard. Adam Maida z Detroit, którego cieszy, iż możemy szerzyć dziedzictwo religijne i kulturalne Kościoła katolickiego w okresie Pontyfikatu Papieża-Polaka. Miejscem, gdzie się to odbywa, jest np. centrum kulturalne im. Jana Pawła II w Washington DC., które funkcjonuje już od 3 lat. Stało się ono cennym miejscem współpracy z innymi ośrodkami kulturalnymi Polonii na całym świecie. Kard. Maida przypomniał też o Polskim Instytucie Pastoralnym w Orchard Lake, o przygotowywanym przez niego raporcie o Polonii i duszpasterstwie wśród Polaków. „Trzeba odpowiedzieć na szereg pytań, np. co to jest polsko-amerykańska parafia, kim są Polacy żyjący na emigracji, kto to jest polski ksiądz, kim jest świecki lider pastoralny i polsko-amerykański biskup itp. Kościół w Polsce jest inny niż 40 lat temu, potrzeba nowego spojrzenia na nową emigrację, cieszymy się z każdej współpracy między Polską i Polonią. Potrzeba ciągłego kontaktu przy pomocy polskiej prasy katolickiej, radia i TV” - mówił Ksiądz Kardynał.
Mszę św. odprawiono tego dnia w bazylice Najświętszego Serca Pana Jezusa, która jest jedną z 9 polsko-amerykańskich parafii w diecezji Syracuse. Kościół został wybudowany przez Polaków i dedykowany Najświętszemu Sercu Pana Jezusa. Liturgia rozpoczęła się powitaniem przez ks. Piotra Glebę, rektora bazyliki. Mszę św. celebrował bp Tomasz Paprocki [tekst homilii zamieszczamy na str. V]. Po kolacji uczestnicy powrócili do tematu udziału Polaków w historii USA. Okolicznościowy wykład wygłosił dr Janes Pula z Utica College, opowiadając o nowoczesnych technikach wojskowych stosowanych w Ameryce przez gen. Tadeusza Kościuszkę, które przyczyniły się do wszystkich zwycięstw armii amerykańskiej.
Czwarty dzień konferencji poświęcono sprawom organizacji i obchodów 150. rocznicy powstania polskiego duszpasterstwa w Ameryce. Temat ten opracował ks. prał. Milewski. Mówiono też o nowych inicjatywach współczesnego duszpasterstwa. Ks. Antoni Czarnecki, który jest odpowiedzialny za Polskie Pastoralne Centrum w Orchard Lake, omówił zadania centrum jako placówki wypracowującej nowe metody duszpasterstwa polonijnego. Centrum działa pod patronatem Konferencji Episkopatu USA, a jego zadaniem jest rozwój polskich religijnych tradycji dla dobra całego Kościoła.
Ks. Timothy F. Whalen, kanclerz Zakładów Naukowych w Orchard Lake, mówił: „Nie możemy zaprzepaścić tego dziedzictwa, które zostawili nam Księża Fundatorzy. To, co powstało w sercach ks. Moczygemby i ks. Dąbrowskiego w XIX w., urosło w międzynarodowy wymiar duchowego, kulturalnego i akademickiego centrum. W tym miejscu około 25 tys. studentów i 3 tys. księży otrzymało wykształcenie i formowało się w służbie dla Kościoła w Ameryce”. Od 2003 r. szkoły w Orchard Lake rozwijają strategię finansowej pomocy. Powinni ją poprzeć wszyscy rodacy, którym leży na sercu dobro Polonii.
Nowe inicjatywy we współczesnym duszpasterstwie pośród Polonii omówił ks. dr Adam Galek, prezentując chicagowski dodatek do Tygodnika Katolickiego „Niedziela”. Sposób dystrybucji pisma i jego redagowania omówił ks. Antoni Dziorek - przewodniczący Rady Programowej „Niedzieli w Chicago”. Współczesne media katolickie wymagają zaangażowania księży i świeckich - przekonywał ks. Władysław Mezyk, odpowiedzialny za rozgłośnię Godziny Różańcowej o. Justyna, zachęcając tym samym księży do słuchania tego katolickiego radia. Na koniec spotkania ogłoszono nazwiska nowej Rady PAPA. Przewodniczącym został ks. prał. Daniel Plocharczyk, wiceprzewodniczącym - ks. Tomasz Bernaś i sekretarzem - ks. Tomasz Machalski.
Momentem kulminacyjnym tego dnia była wspaniała Liturgia w katedrze w Syracuse, która rozbrzmiewała w tym dniu polskim śpiewem My chcemy Boga. W liturgii wzięło udział kilku biskupów: biskup Syracuse James Moynihan, bp Jan Janta z Texasu, bp Tomasz Wenski z Orlando, bp Tomasz Paprocki z Chicago oraz bp Thomas Costello, który w homilii podkreślał wartość kapłaństwa we współczesnym świecie.
Ostatnim punktem spotkania był uroczysty bankiet na 300 osób. Powitanie gości i modlitwę poprowadził bp Tomasz Wenski. Zagrano hymny Polski i Stanów Zjednoczonych, a mazurki Chopina na fortepianie wykonał ks. James Tormey. Honory domu pełnił ks. Piotr Gleba. Specjalną nagrodą ks. Leopolda Moczygemby uhonorowano proboszcza parafii św. Stanisława w Utica - ks. Kazimierza Krzysiaka. Ks. Kazimierz Krzysiak, urodzony w Chicago, jako 12-latek wrócił do Polski, uczył się w gimnazjum w Myślenicach, walczył w Armii Krajowej, wstąpił do seminarium w Krakowie wraz z Karolem Wojtyłą. Studia filozoficzne odbył w Krakowie, natomiast teologiczne w Kielcach. Do USA powrócił w 1949 r. Został wyświęcony na kapłana w Orchard Lake w Michigan dla diecezji w Syracuse w 1950 r.