Reklama

Niemcy

Duszpasterstwo Polaków w Niemczech

Od 72 tat istnieją stałe struktury duszpasterstwa polskiego w Niemczech. Początkowo samodzielne, podległe bezpośrednio Stolicy Apostolskiej, od około 40 lat są włączone w struktury lokalnego Kościoła katolickiego. Świątynie, z których Polacy korzystają są własnością niemieckich diecezji.

[ TEMATY ]

duszpasterstwo

Polacy

Niemcy

karlherl/pixabay.com

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

W wyniku II wojny światowej na terenie Niemiec znalazło się ok. 1,5-2 mln Polaków. Zostali oni przywiezieni do Niemiec na roboty przymusowe albo do obozów koncentracyjnych. Tysiące ludzi nie mogło wracać do Polski, gdyż utracili ziemie i dobytek na wschodzie kraju, zajętym przez powstałe republiki radzieckie, inni zaś z obawy przed komunistami. W latach 1945-55 przebywali oni w obozach alianckich, mając status bezpaństwowca ( DP-Displaced Person). W ciągu 10 lat liczba spadła do ok. 100 tys.

Papież Pius XII ustanowił 5 czerwca 1945 r. dla Polaków przebywających „czasowo w Niemczech” specjalnego biskupa, który podlegał bezpośrednio Stolicy Apostolskiej. Został nim przebywający wówczas w Rzymie biskup polowy Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie Józef Gawlina, który otrzymał odpowiednie uprawnienia prawno-kościelne odnośnie do udzielania sakramentów, szczególnie małżeństwa, prowadzenia ksiąg metrykalnych itd. Dla realizacji powierzonych zadań bp Gawlina powołał do życia Kurię Biskupią, która wyposażona została w odpowiednie pełnomocnictwa.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Już trzy tygodnie po nominacji bp Gawlina przyjechał Niemiec, aby spotkać się z prawie 850 polskimi księżmi, byłymi więźniami obozu koncentracyjnego w Dachau. Poprosił tych, którym zdrowie na to pozwalało, aby otoczyli rodaków opieką duszpasterską. Księża zostali wyposażeni w zaświadczenia w języku angielskim i polskim, które służyły jako legitymacja służbowa wobec władz okupacyjnych i Kościoła lokalnego. Stworzono dla nich odpowiednią instrukcję, pomagającą zgodnie z przepisami prawa kościelnego spełniać urząd w terenie. Już w czerwcu 1945 r. i w następnych miesiącach, ponad 150 księży pojechało na północ do angielskiej strefy okupacyjnej Niemiec, około 300 podjęło pracę na południu w strefach amerykańskiej i francuskiej, a około 50 wyjechało do pracy w Austrii. Około 200 księży przebywało w szpitalach i ośrodkach kuracyjnych z racji złego stanu zdrowia, reszta zaś wróciła do Polski.

Reklama

Kuria Biskupia mieściła się początkowo we Freimannie k. Monachium, a od września 1945 r. we Frankfurcie nad Menem, w dzielnicy Schwanheim. W 1946 r. została przeniesiona na ulicę Mauritiusstrasse 4, a w 1953 r. usytuowano ją w centrum miasta, przy Altkönigstrasse. Przez pierwsze miesiące Kurią kierował ks. kanonik Franciszek Jedwabski (z archidiecezji poznańskiej), a od listopada 1945 r. ks. Edward Lubowiecki (z archidiecezji krakowskiej), który przybył z Linzu w Austrii. Współpracowników w Kurii było pięciu, a później trzech. Ich głównym zadaniem było załatwianie korespondencji, wysyłanie metryk chrztu i ślubu kościelnego do kraju i za granicę, pomoc w odszukiwaniu tych, którzy nie powrócili, prowadzenie archiwum czynności kościelnych, przygotowanie materiałów kaznodziejskich i liturgicznych, zaopatrzenie księży w wino mszalne, hostie i inne potrzebne przedmioty, szaty do sprawowania liturgii, pozyskiwanie środków materialnych dla księży, którzy utrzymywali się jedynie z ofiar wiernych i pomocy organizowanej przez Kurię (do 1958 r.). Dla księży organizowano regularne spotkania w dekanatach, rekolekcje i kursy dokształcające.

Kuria wystawiała też zaświadczenia dla polskich emigrantów (od połowy 1946 r.), które pomagały w uzyskaniu dokumentów niezbędnych do repatriacji i do otrzymania wiz krajów docelowych w Ameryce Południowej, Australii, Nowej Zelandii, USA, Kanadzie.

Kuria wydawała własny periodyk „Wiadomości Urzędowe Biskupa Ordynariusza”, który ukazywał się nieregularnie, i stanowił łącznik pomiędzy Kurią i księżmi w terenie. Pod egidą Kurii ukazywały się również dwa czasopisma katolickie: „Polska Chrystusowa”, wydawana w Darmstadt, i „Słowo Polskie”, wydawane w Freimannie, przemianowane później na „Słowo Katolickie”. Dzięki staraniom Kurii drukowano w języku polskim w kilku drukarniach (w Schwäbisch-Gmünd, Celle, Hanowerze, Lippstadt) pomoce katechetyczne dla dzieci i młodzieży, pomoce liturgiczne dla księży, a dla świeckich książki do czytania. Kuria inicjowała druk modlitewników i śpiewników, pomagała w ich kolportażu i dystrybucji. W 1946 r. powołano do życia polską Caritas, która współpracowała z UNRRA i IRO, niemiecką Caritas oraz charytatywnymi organizacjami z innych krajów (USA, Kanada). W ramach Kurii powstała specjalna jednostka ds. nauczania religii – Inspektorat Nauki Religii, kierowany przez ks. Pawła Kajkę z Monachium.

Reklama

Kuria nie prowadziła Sądu Biskupiego, ale wikariusz generalny upoważniony był, podobnie jak miejscowy biskup niemiecki, do udzielania dyspens w sprawach ślubów; w sytuacjach niejasnych odnoszono się do miejscowej kurii niemieckiej.

Samodzielna kuria dla Polaków działała do grudnia 1975 r. Z chwilą śmierci ks. Edwarda Lubowieckiego, zgodnie z postanowieniami Soboru Watykańskiego II i po uzgodnieniach pomiędzy konferencjami episkopatów Polski i Niemiec, duszpasterstwo polskie zostało włączone w struktury Kościoła katolickiego w Niemczech. W latach 1977-79 biskupi niemieccy poszczególnych diecezji wydawali dekrety powołujące do życia Polskie Misje Katolickie, jako parafie personalne. Sprawy administracyjne, prawne i finansowe polskiego duszpasterstwa przejęły lokalne niemieckie biskupstwa. W celu koordynowania działalności duszpasterstwa powołany został do życia urząd delegata Niemieckiej Konferencji Biskupiej, zwanego w języku polskim rektorem. Urząd ten piastowali kolejno: w latach 1976-1988 prał. Stefan Leciejewski, z siedzibą we Freisingu koło Monachium, w latach 1988-2002 - ks. dr Franciszek Mrowiec w Würzburgu, a od 2002 r. jest nim prał. Stanisław Budyn w Hanowerze.

Obecnie w Polskiej Misji Katolickiej w Niemczech pracuje 120 kapłanów (w tym kilku emerytowanych oraz z ruchu „ Światło-Życie”), którzy w 70 placówkach duszpasterskich sprawują opiekę duszpasterską nad polskojęzycznymi katolikami. Każdej niedzieli Msza św. w języku polskim odprawiana jest w 165 kościołach, a w dalszych 148 raz lub dwa razy w miesiącu. We Mszach św. udział bierze 85-120 tys. wiernych.

Reklama

W 2014 r. udzielono chrztu 1984 osobom, bierzmowania - 1095 osobom, odbyło się 445 ślubów kościelnych, wystawiono też 433 licencje do ślubu za granicą. W okresie wielkanocnym księża wyspowiadali około 50,5 tys. wiernych, a przed Bożym Narodzeniem – 42,6 tys.

Księża uczą religii (uczęszcza ponad 3,2 tys. dzieci i młodzieży), prowadzą grupy ewangelizacyjne, poradnictwo rodzinne, przy wielu misjach zorganizowane są szkoły nauczania języka polskiego w tzw. Chrześcijańskim Centrum Krzewienia Kultury i Języka Polskiego (w 2014 r. - niemal 2,8 tys. dzieci i młodzieży). We wszystkich ośrodkach istnieją rady parafialne, działają chóry, zespoły śpiewacze, taneczne i folklorystyczne, biblioteki.

Dzięki finansowemu wsparciu Niemieckiej Konferencji Biskupiej Rektorat PMK wydaje miesięcznik w języku polskim „Nasze Słowo-Unser Wort”.

Kościoły, w których prowadzone jest duszpasterstwo polskie, nie są własnością PMK, tylko należą do niemieckich diecezji. W ostatnich latach niektóre kościoły w Niemczech musiały być zburzone ze względu na dużą ilość szkodliwego dla zdrowia azbestu, użytego do ich budowy. Ponadto, na byłych terenach kopalnianych, szczególnie w Westfalii, następują tąpnięcia, z których powodu kościoły pękają i wyremontowanie takiej świątyni przekracza możliwości diecezji. Parafie muszą też ograniczać swe budżety.

Ponadto diecezje, w związku ze zmniejszoną liczbą praktykujących katolików, dokonują łączenia parafii. Np. w diecezji Essen jest ich obecnie tylko 43 wobec 217 przed 10 laty i 347 przed dwudziestu laty. Przewiduje się, że w ciągu pięciu lat w diecezji tej ma być zamkniętych w sumie około 30 kościołów.

Reklama

Od 2004 r. działa powołana przez PMK Rada Naczelna Polskich Katolików Świeckich w Niemczech. Została ona ustanowiona na podstawie dokumentu „Wskazania dla duszpasterstwa polskojęzycznego w Niemczech” z dnia 17 września 2001 r. Rada reprezentuje wszystkich polskojęzycznych katolików świeckich w Niemczech i służy wspieraniu oraz koordynacji ich aktywności. W jej skład wchodzą przedstawiciele pięciu Okręgów Misji (Dekanatów), zarejestrowanych stowarzyszeń katolickich, przede wszystkim Chrześcijańskiego Centrum Krzewienia Kultury, Tradycji i Języka Polskiego w Niemczech, oraz osoby oddelegowane przez rektora PMK.

Do głównych celów Rady, realizowanych przy ścisłej współpracy z Rektorem Misji i duszpasterzami, należą aktywności służące rozwijaniu na różnych poziomach współpracy z Kościołem w Niemczech i w Polsce; utrzymaniu religijnego dziedzictwa i tożsamości kulturowej; utrzymaniu i zapewnieniu możliwości działania duszpasterstwu polskiemu w Niemczech; zachowaniu korzeni religijnych; wspieraniu życia rodzinnego i wychowaniu w rodzinie; zaangażowaniu w centralnych organach katolików świeckich.

Statut Rady Naczelnej Polskich Katolików Świeckich został zaakceptowany przez Sekretariat Episkopatu Niemiec w 2007 r. Na czele Rady stał przez 15 lat zmarły w marcu br. prof. Piotr Małoszewski.

Najważniejsze sprawy duszpasterstwa Polaków w Niemczech są przedmiotem dorocznych obrad zespołu ds. kontaktów między episkopatami obu krajów. Ze strony polskiej wielopolowi przewodniczy abp Wiktor Skworc z Katowic, a ze strony niemieckiej abp Ludwig Schick z Bambergu.

2017-08-17 16:02

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Niemcy: rozwija się debata na temat ewentualnych święceń diakonatu dla kobiet

[ TEMATY ]

Niemcy

karlherl/pixabay.com

W Kościele pierwszych wieków istniała funkcja diakonisy, ale nie była ona związana ze święceniami kapłańskimi – stwierdził biskup Ratyzbony Rudolf Voderholzer. Swym oświadczeniem zamieszczonym na stronie internetowej swojej diecezji włączył się on w ten sposób w trwającą już od dłuższego czasu dyskusję o możliwości dopuszczenia kobiet do diakonatu.

Zdaniem biskupa, który jest również profesorem dogmatyki, w debacie o diakonisach należy poczekać na wyniki prac powołanej w tej sprawie papieskiej komisji. Dodał jednak, że nie przypuszcza, by doszła ona do innych wniosków niż Międzynarodowa Komisja Teologiczna, która już kilka lat temu, również na życzenie papieża, zajęła się bardzo obszernie tą tematyką.

CZYTAJ DALEJ

Abp Gądecki do kapłanów: bądźmy otwarci na wszystkich

2024-03-28 20:06

[ TEMATY ]

Poznań

abp Stanisław Gądecki

Msza Krzyżma

Episkopat News

Abp Stanisław Gądecki

Abp Stanisław Gądecki

Mamy za zadanie uosabiać otwartość na wszystkich, coś, czego współczesne społeczeństwo nie jest w stanie pojąć. Otwartość ta wzywa nas wszystkich do zapomnienia o dzieleniu ludzi na tych, których aprobujemy, i na tych, których stawiamy poza nawiasem. Świętość Kościoła przejawia się poprzez przygarnięcie grzeszników, a nie poprzez ich odrzucenie. Daje to także nam, wyświęconym sługom Kościoła, wizję kapłaństwa pozbawioną elitarności klerykalizmu, wizję, która pozwala utożsamić się z innymi w ich bardziej i mniej udanych przedsięwzięciach - mówił podczas Mszy Krzyżma w Wielki Czwartek abp Stanisław Gądecki.

W katedrze poznańskiej koncelebrowało Mszę św. ponad trzystu kapłanów, odnawiając przyrzeczenia złożone podczas święceń. Metropolita poznański pobłogosławił oleje święte służące do udzielania sakramentów.

CZYTAJ DALEJ

W TVP1 premiera filmu dokumentalnego „Wojtyłowie. Drogi do świętości”

2024-03-29 11:11

[ TEMATY ]

film

TVP

„Wojtyłowie. Drogi do świętości” to dokument opowiadający historię rodziny, z której wywodzi się Karol Wojtyła. Prezentując sylwetki członków rodziny Wojtyłów film ukazuje, jak ważna jest rodzina. W dokumencie autorstwa Piotra Kota i Mileny Kindziuk wystąpili m.in. kard. Stanisław Dziwisz, Ewa Czaicka, Jan Wojtyła. Premiera - 30 marca o 10:35 w TVP1.

Dokument opowiada historię rodziny, z której wywodzi się wyjątkowy człowiek, wielki Papież i późniejszy święty. Prezentując sylwetki członków rodziny Wojtyłów film ukazuje, jak ważna jest rodzina. Głęboka więź powstaje dzięki zaufaniu i prawdzie, a wszystko zanurzone i przesycone jest miłością. Rodzina Wojtyłów uczy, że pozytywne związki i relacje kształtują całe nasze życie.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję