ELŻBIETA ADAMCZYK: - Archidiecezjalne Wydawnictwo Łódzkie funkcjonuje od 15 lat, w tym 14 lat pod kierownictwem Księdza Dyrektora. Proszę przypomnieć początki Wydawnictwa?

KS. KAN. JÓZEF JANIEC: - Bp Władysław Ziółek nie miał wątpliwości, że naszej diecezji potrzebne jest wydawnictwo katolickie, choćby z tego powodu, że nasze miasto jest wielkim ośrodkiem akademickim. Dlatego powołał Wydawnictwo zaraz na początku sprawowania urzędu biskupa w naszej diecezji. Wszystko zaczęło się jeszcze w czasach PRL-u. Możliwości działania wówczas były bardzo ograniczone, choćby dlatego, że książki można było wydawać tylko w ramach przydzielonego papieru (ok. 12 ton na rok). Nie było to dużo, gdyż trzeba było wydrukować stałe pozycje, jak Wiadomości Diecezjalne Łódzkie, modlitewnik pierwszokomunijny, katechizmy, niewiele więc zostawało na nowe pozycje. Gdy się do tego dołoży problemy z cenzurą oraz długim cyklem drukarskim, można zrozumieć, jak trudno było wtedy "rozwinąć skrzydła". Na szczęście w 3 lata po powstaniu Wydawnictwa czasy PRL-u się skończyły i mimo początkowych zewnętrznych ograniczeń działalności wydawniczej zdobyliśmy niezbędne doświadczenia wydawców, by następnie móc funkcjonować w nowych czasach.

- Czy mógłby Ksiądz wymienić najistotniejsze dokonania?

- W swoim dorobku mamy wydanych 141 tytułów książkowych, z tego 129 ukazało się w ostatnich 10 latach. Największe zainteresowanie książką katolicką dało się zauważyć w czasie najważniejszych przeobrażeń ustrojowych w naszym kraju, tj. w latach 1990-1993. Wydawnictwo wydawało w tym czasie niezwykle poczytną serię Żyć Dobrą Nowiną związaną z Ruchem Odnowy w Duchu Świętym (dzisiaj ta seria jest dalej kontynuowana przez Wydawnictwo Ośrodka w Duchu Świętym), jedna z książek tej serii Emiliena Tardifa - Jezus jest Mesjaszem osiągnęła nakład 65 tys. egz. Jest to rekord nie do pobicia obecnie, gdyż czytelnictwo książek, nie tylko katolickich, w ostatnich 3 latach poważnie zmalało. Dzisiaj wydanie tytułu w nakładzie 5 tys. i sprzedaż go w ciągu pół roku należy uznać za duży sukces. Trafiona, jeżeli chodzi o zapotrzebowanie czytelników, okazała się także seria dotycząca postaci bł. o. Pio. Zaczęliśmy ją wydawać na wiele lat przed beatyfikacją Stygmatyka z Pietrelciny. W ramach tej serii ukazało się 9 tytułów, w tym czterotomowe wydanie Listów Ojca Pio, po raz pierwszy wydanych przez nas w Polsce. Wszystkie te książki przetłumaczone zostały przez Bożennę Winczyk-Sowę, która jest bardzo zafascynowana postacią o. Pio. Mamy również bardzo znaczący dorobek w wydawaniu publikacji naukowych, będących efektem współpracy Wyższego Seminarium Duchownego w Łodzi i Uniwersytetu Łódzkiego.

- A co okazało się najtrudniejszym progiem do przejścia?

- Na szczęście nie miałem zbyt wielkich barier do pokonania. Od podstaw organizował Wydawnictwo pierwszy jego dyrektor, ks. Kazimierz Gawroński. Mogę jedynie mówić o dwóch poważnych trudnościach. Pierwsza związana była z brakiem właściwego przygotowania zawodowego do powierzonej mi przez Księdza Biskupa funkcji dyrektora Wydawnictwa.

Pomocą okazały się podyplomowe studia z bibliotekoznawstwa i informacji naukowej na Uniwersytecie Łódzkim oraz praca w bibliotece Wyższego Seminarium Duchownego w Łodzi. Trzeba było jednak samemu nauczyć się wszystkich procedur wydawniczych, jak choćby przedkładania wszelkich tekstów do zatwierdzenia w cenzurze państwowej, opracowania na następny rok szczegółowego planu wydawniczego, który trzeba było zatwierdzić w ówczesnym Ministerstwie Kultury i Sztuki, i później dokładnie go realizować, gdyż tylko te pozycje można było wydawać, które były w Ministerstwie zatwierdzone i tylko we wskazanym wcześniej nakładzie. Poza tym tylko na pozycje ujęte w zatwierdzonym planie można było w Grafpapierze (centralnym dystrybutorze papieru na cały kraj) "wyżebrać" papier. Mówię "wyżebrać", bo to, że papier był przyznany, nie znaczyło, że można go było bez problemu nabyć.

Druga trudność to przestawienie Wydawnictwa na nowy system funkcjonowania po zmianach ustrojowych w 1989 r. Branża wydawniczo-księgarska jako jedna z pierwszych poddała się urynkowieniu. Trzeba było działać szybko, żeby wykorzystać zupełnie nowe możliwości wydawnicze.

Nie jestem zadowolony z tego, co udało się wtedy zrobić, zabrakło może umiejętności menedżerskich potrzebnych na tamten czas. Jako przykład, począwszy od stycznia 1994 r. Wydawnictwo podjęło próbę wydawania miesięcznika społeczno-kulturalnego Widoki. Niestety, mimo że był redagowany społecznie przez młodych ludzi z kręgu Duszpasterstwa Akademickiego "Piątka" oraz Stowarzyszenia Katolickiej Młodzieży Akademickiej, mimo że miał wystarczająco dobre oceny co do treści oraz formy edytorskiej, ze względu na brak umiejętnej promocji oraz wystarczających funduszy trzeba było w czerwcu 1995 r. wstrzymać wydawanie tego interesującego i sądzę potrzebnego pisma. Raz jeszcze się okazało, że obecnie trzeba mieć umiejętności i spore środki na wypromowanie nowego pisma.

Niemniej jednak Wydawnictwo w nowe czasy weszło w nienajgorszej kondycji. Przede wszystkim za aprobatą Arcybiskupa Łódzkiego udało mi się stworzyć niezbędny do normalnego funkcjonowania Wydawnictwa zespół do opracowania redakcyjnego, składu komputerowego i marketingu. Już od 1990 r rozpoczęliśmy komputeryzację Wydawnictwa, a obecnie jest wyposażone w dobry sprzęt i profesjonalne oprogramowanie.

- Czy w ciągu minionych lat uległo zmianie zadanie, jakie wypełnia Wydawnictwo i rola, jaką pełni w archidiecezji łódzkiej?

- Głównym zadaniem jest nadal wydawanie publikacji związanych z życiem Kościoła łódzkiego, jego historią i aktualną działalnością (np. Wiadomości Archidiecezjalne Łódzkie, informatory o archidiecezji, rocznik Łódzkie Studia Teologiczne itp.) oraz zgodnie z posłannictwem Kościoła szeroko rozumiana ewangelizacja i propagowanie kultury chrześcijańskiej poprzez książkę. I tak jak szerokie jest pojęcie kultury chrześcijańskiej (otwartej na wszystkie sprawy duchowe człowieka), tak też szeroki powinien być moim zdaniem zakres tematyczny publikacji naszego Wydawnictwa. Człowiek ze swymi potrzebami duchowymi w tak krótkim czasie jak 15 lat raczej nie zmienia się, zmieniają się tylko uwarunkowania, w których żyjemy i działamy, i to one przesądzają czasami o naszym sposobie funkcjonowania i oddziaływania.

Na przykład Wydawnictwo ma niemałe zasługi w komputeryzacji Kurii i parafii z tej prostej przyczyny, że komputeryzacja w Wydawnictwie została najwcześniej przeprowadzona. Z chwilą, gdy w 1990 r. zaistniały możliwości wydawania gazetek parafialnych, wielu proboszczów właśnie u nas zasięgało rady, jak taką gazetkę redagować, jak samemu ją na komputerze składać, gdzie drukować. Niekiedy były opracowywane w Wydawnictwie. Myśląc o przyszłości, bardzo bym pragnął, aby Wydawnictwo przyczyniało się swymi publikacjami do rozwoju myśli chrześcijańskiej i kształtowania kultury w Kościele łódzkim.

- Od wielu lat Wydawnictwo pracuje w prawie niezmienionym składzie. Proszę o kilka słów na temat zespołu, jaki tworzycie?

- Co do liczby osób jest to skład minimalny, aby Wydawnictwo mogło sprawnie funkcjonować. Chcemy dobrze służyć Kościołowi lokalnemu, a zarazem nie rezygnować z wydawania publikacji religijnych o charakterze powszechnym. Oczywiście, najważniejsze jest to, jaki zespół stanowimy w sensie osobowym: jakie mamy kwalifikacje, umiejętności, czy potrafimy z sobą współdziałać. Z satysfakcją stwierdzam, że wszyscy, na miarę swoich możliwości, z zaangażowaniem wypełniają powierzone im zadania, że cenią sobie tę pracę i pragną zgodnego współdziałania. Dla mnie najważniejsze jest, by nam wszystkim towarzyszyła świadomość, że praca w wydawnictwie katolickim jest nie tylko źródłem zarobku, ale także pewną misją w upowszechnianiu nauki Kościoła, misją, w której każdy z nas uczestniczy. Z pewnością musimy swoją pracę nieustannie udoskonalać, by sprostać podnoszeniu poziomu edytorskiego naszych książek.

- Jubileusz sprzyja spojrzeniu wstecz, ale zawsze jest to również okazja do snucia planów. Czy Wydawnictwo ma takie plany? A może Ksiądz Dyrektor ma jakieś marzenia związane z funkcjonowaniem Wydawnictwa?

- Mamy utrwaloną w naszej polskiej kulturze Mickiewiczowską zasadę: "Mierz siły na zamiary, a nie zamiar według sił", ponieważ nie mam przekonania do ekstremalnych zachowań, chcę te dwie biegunowe postawy pogodzić, czyli patrzeć w przyszłość realistycznie. Na pewno zależy mi bardzo na dalszym rozwoju Wydawnictwa zarówno co do zakresu wydawanych publikacji, ich jakości oraz formy, jak i możliwości ich upowszechnienia. Właśnie w promocji wydawanej książki dostrzegam największe dla siebie i dla naszego Wydawnictwa wyzwanie. Dziś nie jest trudno znaleźć mądry i pożyteczny tekst dla naszego życia duchowego i wydać go, trzeba jeszcze umieć tę wartościową książkę wypromować, aby ludzie dowiedzieli się o niej i chcieli ją przeczytać. Wydrukowanie książki i wstawienie jej do księgarni już nie wystarcza, choćby z tego powodu, że książka musi wygrać konkurencję z ogromną ilością innych towarów kusząco reklamowanych na rynku. Właśnie w tym zakresie mamy najwięcej do zrobienia w naszym Wydawnictwie. Marzę między innymi o atrakcyjnej i pełnej prezentacji naszych książek w Internecie i o ich sprzedaży poprzez Internet. Co do planów wydawniczych na najbliższy czas to myślę przede wszystkim o dwóch ambitnych pozycjach: o albumie przedstawiającym świątynie naszej archidiecezji w artystycznej fotografii Andrzeja Wacha oraz o okolicznościowej publikacji upamiętniającej zbliżającą się 15. rocznicę pobytu Ojca Świętego Jana Pawła II w Łodzi.

- Dziękuję za rozmowę i życzę, by te ambitne, a przecież skrojone na miarę możliwości plany wkrótce się zrealizowały.

I Kalendarium

24 września 1986 r. - biskup łódzki Władysław Ziółek wydaje dekret powołujący Diecezjalne Wydawnictwo Łódzkie, a jego dyrektorem mianuje ks. Kazimierza Gawrońskiego.

1986 r. - ukazuje się pierwsza publikacja Aleksandry Ziółkowskiej - Diecezja łódzka i jej biskupi.

Maj 1987 r. - zostaje wydany obszerny informator - Diecezja łódzka. Terytorium, administracja, duchowieństwo pod redakcją bp. Bohdana Bejze, przygotowany z okazji przyjazdu Ojca Świętego Jana Pawła II do Łodzi.

23 października 1987 r. - ks. Józef Janiec zostaje mianowany nowym dyrektorem Wydawnictwa.

1990 r. - zniesienie cenzury Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk i przydziału papieru umożliwia nowy sposób funkcjonowania Wydawnictwa;

- rozpoczęcie wydawania serii Uniwersytet Łódzki Kościołowi łódzkiemu, będącej efektem konferencji naukowych organizowanych przez Uniwersytet Łódzki i Wyższe Seminarium Duchowne (do tej pory 6 tytułów) .

18 października 1990 r. - początek komputeryzacji Wydawnictwa.

25 marca 1992 r. - w związku z nową organizacją Kościoła w Polsce i powstaniem archidiecezji łódzkiej następuje zmiana nazwy na Archidiecezjalne Wydawnictwo Łódzkie.

1990-1993 - w tych latach wydawana jest seria Żyć Dobrą Nowiną (obecnie kontynuowana przez Wydawnictwo Ośrodka w Duchu Świętym). Jedna z książek serii Emiliena Tardifa - Jezus jest Mesjaszem osiąga rekordowy nakład 65 tys. egzemplarzy.

1992 r. - rozpoczęcie wydawania rocznika Łódzkie Studia Teologiczne.

Styczeń 1994 - czerwiec 1995 r. - wydawany jest miesięcznik społeczno-kulturalny Widoki.

1995 r. - rozpoczęcie serii wydawniczej o Ojcu Pio (do tej pory 9 tytułów).

Kwiecień 2000 r. - Pierwszy album Kolegiata łaska.

Od stycznia 1986 do sierpnia 2001 r. nakładem Wydawnictwa ukazało się 141 tytułów książkowych.

II Najważniejsze publikacje

* Informatory: Obszerne informatory o archidiecezji łódzkiej wydane w latach: 1987, 1992, 1996, 2001.

* Seria wydawnicza "Żyć Dobrą Nowiną" (7 tytułów).

* Książki abp. Władysława Ziółka z serii Którzy myślą... ( Którzy myślą o kapłaństwie; Którzy myślą o Ojczyźnie; Którzy myślą o pracy; Którzy myślą o szkole).

* Książki pod redakcją bp. Bohdana Bejze: Macierzyńska miłość życia; Martyrologia duchowieństwa polskiego 1939-1956; Święty Maksymilian wśród nas.

* Książki bp. Adama Lepy: Papież Jan Paweł II w Łodzi. 13 czerwca 1987 r.;

Katalog prasy katolickiej w Polsce; Pedagogika mass mediów; Mity i obrazy; Media a postawy.

* Seria wydawnicza o bł. o. Pio ( 9 tytułów).

* Seria o duchowości karmelitańskiej (6 tytułów).

* Słowniki: Anny M. Komornickiej, Słownik zwrotów i aluzji biblijnych;

Słownik polsko-łaciński do średniowiecznych psałterzy polskich, pod red. Marii Kamińskiej.

* Książki związane z pontyfikatem Jana Pawła II: ks. Tadeusza Sikorskiego, Papież Słowianin; Anetty Ceglińskiej, Piękno Papieskiego Słowa; ks. Mieczysława Malińskiego, Przyjaciel ludzi; W kręgu Pism Papieża i tekstów biblijnych, praca zbiorowa.

* Poezje: Anity Niewiarowskiej-Sowy, Oblicza mojego Boga; Adama Dowgirda, Ogródki działkowe; ks. Marka Kaczmarka, Wytchnienie.

* Albumy: Kolegiata łaska

* Modlitewniki: Panie mój, Chwała Bogu

III Skład osobowy Archidiecezjalnego Wydawnictwa Łódzkiego

Ks. Józef Janiec - dyrektor

M. Barbara Libiszowska - redaktor Wydawnictwa

Anna Dorynek - skład komputerowy

Bogusława Augustyniak - sekretariat

Cezary Wyka - marketing