Reklama

Bóbrka koło Krosna - dzieje, ropa, rocznice

Niedziela przemyska 50/2004

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Bóbrka to bardzo stara osada, leżąca w sąsiedztwie jeszcze starszego Wietrzna, na terenie którego znajdują się ślady wczesnośredniowiecznego grodu obronnego, z okresu X-XII w. Według historyka ks. Bolesława Kumora, który zajmował się zestawieniem sieci dekanalnej w południowej części diecezji krakowskiej, Bóbrka jako parafia, z pięcioma innymi, należała w pierwszej połowie XIII w. do dekanatu jasielskiego, ten zaś do diecezji krakowskiej. Ostatnią informację potwierdza Rocznik Archidiecezji Przemyskiej z 1997 r. Podaje bowiem, że parafia w Bóbrce została prawdopodobnie erygowana w pierwszej połowie XIII w. (przed 1277 r.?). Uposażyli ją cystersi z Koprzywnicy, których dobra sięgały tych terenów.
Wspomniany wiek XIII był jednak bardzo niespokojny dla tych stron. Dwa najazdy tatarskie dokonały tutaj zupełnego spustoszenia. Po nich ziemie te znalazły się w rękach władców ruskich; stracili więc tu swoje dobra i cystersi. Dopiero w XIV w. król Kazimierz Wielki przyłączył je do Polski, nadając wydzielone tereny swojemu rycerstwu. Ten stan rzeczy wyjaśnia nam ponowne lokowanie Bóbrki na prawie magdeburskim w 1397 r., przez Paszka ze Skotnik herbu Bogoria. (Pierwotna lokacja mogła być przeprowadzona na innych zasadach). Skąpe grono tubylczej ludności, o ile przeżyło pogromy tatarskie, zasilili przybysze ze Śląska i Pomorza (była to ludność pochodzenia niemieckiego), w ramach królewskiej akcji osiedleńczej tych ziem. Zasadźcą, a więc i pierwszym sołtysem Bóbrki był niejaki Mikołaj Cenkerdan. Umowa lokacyjna przeznaczała na uposażenie kościoła jeden łan ziemi, razem z dziesięciną od kmieci oraz ofiary w naturze dla plebana. Z powyższego wynikałoby, że wtedy był w Bóbrce kościół i parafia. Można przypuszczać, że wioska liczyła wtedy około 150 mieszkańców.
W 1420 r. właściciel wsi Mikołaj Skotnicki zastawił ją cystersom koprzywnickim za sumę 200 grzywien i w swoim czasie nie wykupił, dlatego Bóbrka ponownie znalazła się w rękach zakonnych, aż do 1819 r.
Ks. Jan Długosz w Liber beneficiorum dioecesis cracoviensis; powstałym w latach 1470-1480, zaznacza, że Bóbrka ma swój kościół i należy do cystersów z Koprzywnicy. W tym czasie (1474 r.) wieś jest niszczona przez wojska węgierskie, jako efekt zatargu między królem Maciejem Korwinem, a polskim władcą Kazimierzem Jagiellończykiem. Ten ostatni dostrzega nieszczęścia Bóbrki i zwalnia czasowo osadę z określonych ciężarów podatkowych. Około 1605 r. Bóbrkę przyłączono do parafii sąsiedniego Wietrzna, być może dlatego, że zniszczenia wojenne dotknęły i miejscową świątynię parafialną. W 1656 r. wieś zalewa szwedzki potop, rok później miary zniszczenia dopełniają Siedmiogrodzianie. Wojenne przejścia Bóbrki prawdopodobnie niszcząco odbiły się na parafialnym kościele, stąd w latach 1752-1768 wybudowany został kolejny kościół drewniany pod wezwaniem św. Katarzyny. W sześć lat później (1774 r.) Bóbrka znów zyskała status parafii, a Wietrzno było jej filią.
Bóbrka jako parafia najpierw należała do diecezji krakowskiej. Pod koniec XVIII w. weszła w skład nowo powstałej diecezji tarnowskiej, zaś od 1805 r. jest parafią diecezji przemyskiej. Po kasacie opactwa koprzywnickiego w 1819 r., dobra wsi przeszły na własność rodziny Klobassów ze Zręcina, Mieszkańcy wioski żyli ubogo, dotykani rozmaitymi klęskami żywiołowymi (gradobicia, powodzie, pomory zwierząt, choroby; tyfus, dżuma, cholera). Nieszczęścia te pogłębiały ludzką biedę szczególnie na przełomie XVIII i XIX w. Tymczasem Bóbrka żyła na prawdziwym skarbie, który kryła jej ziemia. Była to ropa naftowa, obficie wypływająca ze źródełek w lesie bobrzeckim, należącym do Karola Klobassy ze Zręcina. Obfitością tego płynu (używany był już dawno przez miejscową ludność jako smarowidło, a także jako lekarstwo na choroby skóry, zwłaszcza u zwierząt) zainteresował się dziedzic Polanki Tytus Trzecieski, który z kolei wskazał bobrzecki skarb Ignacemu Łukasiewiczowi - twórcy przemysłu naftowego. Było to już po udanej destylacji ropy naftowej i po oświetleniu lampami naftowymi szpitala we Lwowie, w 1853 r.
W 1854 r. Łukasiewicz i Trzecieski, za zgodą Klobassy, rozpoczęli poszukiwania złóż ropy w lesie bobrzeckim. Zaczątkiem kopalni w Bóbrce był wykopany rów o długości 120 m i głębokości 1,2 m w tym miejscu, gdzie były największe wycieki naturalne. Później powstawały tzw. kopanki (studnie) i odwierty. Powstała w Bóbrce kopalnia miała ich w sumie 111. Rozwijający się przemysł naftowy sprawił, że mieszkańcy Bóbrki i okolicy z ubogich wieśniaków awansowali na dobrze wynagradzanych przez Łukasiewicza robotników - zaczął się wtedy złoty okres Bóbrki, zaczęły się wyjazdy za pracą do nowych złóż ropy w Borysławiu oraz do Rumunii, Iranu, Ameryki. Wieś stawała się zasobna materialnie, ale jej mieszkańcy podlegali nie zawsze zdrowym przeobrażeniom społecznym oraz ideologicznym.
Mimo tego, w okresie swoistego uprzemysłowienia Bóbrki, jej mieszkańcy pod przewodnictwem swojego proboszcza ks. Antoniego Dziurzyńskiego podjęli się budowy nowego kościoła parafialnego, według projektu znanego architekta lwowskiego Teodora Talowskiego. Wstępne prace rozpoczęły się 27 lipca 1905 r., zaś 9 września tegoż roku dokonano poświęcenia kamienia węgielnego. Wznoszenie murów świątynnych zakończono w 1908 r., w następnych latach zabiegano o godne i artystyczne wyposażenie. Tak więc powstała monumentalna ceglana świątynia w stylu neogotyckim (dł. 34 m, szer. 20 m, wys. wieży z krzyżem 66 m).
Cały kościół ozdabiają liczne elementy z ciosanego kamienia. Wnętrze ubogaciły artystyczne witraże i piękna polichromia. Uroczystej konsekracji nowej świątyni, pod wezwaniem Najświętszego Serca Pana Jezusa, dokonał 5 czerwca 1910 r. sufragan przemyski bp Karol Fiszer. Świątynia ta, o której można powiedzieć, że „powstała z ropy” i z części życia bardzo zasłużonego dla Bóbrki ks. Antoniego Dziurzyńskiego, w kolejnych latach była przez parafian ubogacana, a po upływie stu lat jest dzisiaj przedmiotem ciągłej troski konserwacyjnej. Parafia Bóbrka kontynuuje zresztą nieustannie te prace, uzupełniając niedostatki materiałowe z czasów budowy świątyni oraz usuwając zniszczenia powstałe w czasie ostrzałów artyleryjskich ostatniej wojny.
Budowa nowego kościoła oraz jego wyposażanie wiązały się z jednej strony z ożywieniem akcji społecznych wsi (budowa domu parafialnego, zorganizowanie sklepu) i wzmożonym duszpasterstwem parafialnym (Liga Katolicka, Akcja Katolicka), przy równoczesnym przenikaniu w życie miejscowej ludności idei socjalistycznych. Polska Partia Socjalistyczna, bowiem, w okresie międzywojennym miała swoje oparcie w robotnikach polskiego przemysłu naftowego.
Śledząc nawet skrótowo ujęte dzieje Bóbrki nie trudno dopatrzyć się w nich takich dat historycznych, które odniesione do obecnego czasu, wyznaczają godne uwagi rocznice. Oto krótkie ich zestawienie: 800 lat od czasu, kiedy Bóbrka występowała jako parafia dekanatu jasielskiego (I połowa XIII w.); 230. rocznica parafii po odłączeniu się od Wietrzna (1774 r.); 150. rocznica założenia, do dzisiaj czynnej, kopalni ropy naftowej - od 1961 r. Muzeum Naftowe w Bóbrce. W przyszłym roku przypadną: 200. rocznica przynależności Bóbrki do diecezji przemyskiej (1805 r.); 100. rocznica rozpoczęcia budowy kościoła pod wezwaniem Najświętszego Serca Pana Jezusa; 95. rocznica konsekracji tej świątyni.
W tym roku miała miejsce jeszcze jedna skromna, bo pierwsza rocznica nawiedzenia parafii przez Matkę Bożą w kopii Cudownego Jasnogórskiego Obrazu. Zaznaczyło ją zakończenie tzw. małej peregrynacji i rozpoczęcie wędrówki obrazu Serca Bożego po rodzinach. W ten sposób, proboszcz ks. Tadeusz Nowak, na przełomie starego i nowego roku liturgicznego - w listopadzie br. pragnął przez Matczyne pośrednictwo ofiarować Boskiemu Sercu Jezusowemu całą parafię, jej bardzo rozległe i złożone dzieje, sprawy aktualnego duszpasterstwa i trudne prace konserwacyjne przy kościele.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2004-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Maryjo ratuj! Ogólnopolskie spotkanie Wojowników Maryi w Rzeszowie

2024-04-21 20:23

[ TEMATY ]

Wojownicy Maryi

Ks. Jakub Nagi/. J. Oczkowicz

W sobotę, 20 kwietnia 2024 r. do Rzeszowa przyjechali członkowie męskiej wspólnoty Wojowników Maryi z Polski oraz z innych krajów Europy, by razem dawać świadectwo swojej wiary. Łącznie w spotkaniu zatytułowanym „Ojciec i syn” wzięło udział ponad 8 tysięcy mężczyzn. Modlitwie przewodniczył bp Jan Wątroba i ks. Dominik Chmielewski, założyciel Wojowników Maryi.

Spotkanie formacyjne mężczyzn, tworzących wspólnotę Wojowników Maryi, rozpoczęło się na płycie rzeszowskiego rynku, gdzie ks. Dominik Chmielewski, salezjanin, założyciel wspólnoty mówił o licznych intencjach jakie towarzyszą dzisiejszemu spotkaniu. Wśród nich wymienił m.in. intencję za Rzeszów i świeckie władze miasta i regionu, za diecezję rzeszowską i jej duchowieństwo, za rodziny, szczególnie za małżeństwa w kryzysie, za dzieci i młode pokolenie. W ten sposób zachęcił do modlitwy różańcowej, by wzywając wstawiennictwa Maryi, prosić Boga o potrzebne łaski.

CZYTAJ DALEJ

Ghana: nie ma kościoła, w którym nie byłoby obrazu Bożego Miłosierdzia

2024-04-24 13:21

[ TEMATY ]

Ghana

Boże Miłosierdzie

Karol Porwich/Niedziela

Jan Paweł II odbył pielgrzymkę do Ghany, jako pierwszą na Czarny Ląd, do tej pory ludzie wspominają tę wizytę - mówi w rozmowie z Radiem Watykańskim - Vatican News abp Henryk Jagodziński. Hierarcha został 16 kwietnia mianowany przez Papieża Franciszka nuncjuszem apostolskim w Republice Południowej Afryki i Lesotho. Dotychczas był papieskim przedstawicielem w Ghanie.

Arcybiskup Jagodziński opowiedział Radiu Watykańskiemu - Vatican News o niezwykłej wierze Ghańczyków. „Sesja parlamentu zaczyna się modlitwą, w parlamencie organizowany jest też wieczór kolęd, na który przychodzą też muzułmanie. Tutaj to się nazywa wieczorem siedmiu czytań i siedmiu pieśni bożonarodzeniowych" - relacjonuje. Hierarcha zaznacza, że mieszkańców tego kraju cechuje wielka radość wiary. „Ghańczycy we wszystkim, co robią, są religijni, to jest coś naturalnego, Bóg jest obecny w ich życiu we wszystkich jego aspektach. Ghana jest oczywiście państwem świeckim, ale to jest coś naturalnego i myślę, że moglibyśmy się od nich uczyć takiego entuzjazmu w przyjęciu Ewangelii, ale także tolerancji, ponieważ obecność Boga jest dopuszczalna i pożądana przez wszystkich" - wskazał.

CZYTAJ DALEJ

Pliszczyn. Kongres Misyjny Dzieci Archidiecezji Lubelskiej

2024-04-25 10:16

Paweł Wysoki

Centrum Misyjne już po raz szósty organizuje Kongres Misyjny Dzieci Archidiecezji Lubelskiej.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję