Niewątpliwie utworzenie diecezji legnickiej przez papieża Jana Pawła II bullą Totus tuus Poloniae populus (Cały Twój naród polski) z dnia 25 marca 1992 r. stanowiło bardzo ważną historycznie chwilę, mającą znaczenie dla całego Kościoła w Polsce, jak i lokalnego wrocławskiego. Dziś ta prężnie funkcjonująca struktura organizacyjna Kościoła stanowi przykład inspirującego i efektywnego duszpasterskiego oddziaływania, które jest wynikiem całkowicie zaangażowanego w swą apostolską pracę jej pierwszego ordynariusza księdza biskupa doktora Tadeusza Rybaka i całego duchowieństwa. A należy zaznaczyć, że początki nie były łatwe. Tak jak pierwszy administrator apostolski Dolnego Śląska, ks. inf. Karol Milik rozpoczynał od podstaw organizowanie i budowanie nowych struktur administracji diecezjalnej, podobnie pracował ksiądz biskup Tadeusz Rybak tu, w piastowskim grodzie w Legnicy. Efektami tej pracy są pozostawione wspaniałe świadectwa i dokumenty pionierskiej pracy, które obecnie stanowią materiał do refleksji badawczej historyków.
Zagadnienia utworzenia diecezji legnickiej, działalności duszpasterskiej biskupów i kapłanów oraz życia religijnego wiernych, były przedmiotem trudu badawczego bardzo wielu historyków. Warto tu wymienić cennego i rzetelnego badacza dziejów diecezji legnickiej, ks. dr. Stanisława Kusika. Spod jego pióra wyszła bardzo wartościowa praca pt. Dzieje Kościoła katolickiego w dekanacie legnickim w latach 1945-1986.¹ Ukazało się też szereg artykułów poruszających tematykę historii diecezji.² Sprawom dziejów diecezji legnickiej poświęcili swój trud badawczy ks. J. Biernacki³ i ks. D. Danilewicz⁴. Niewątpliwie na szczególną uwagę i osobne wspomnienie zasługuje ks. prof. dr hab. W. Bochnak, który całą swoją pasję badawczą poświęcił zbieraniu dokumentów, źródeł i zapisywaniu tych wydarzeń z życia diecezji, które miały bardzo istotny wpływ na jej dynamiczny rozwój. Sygnały zainteresowania się tym zagadnieniem odnajdujemy już w artykule Początki diecezji legnickiej, zamieszczonym w pracy zbiorowej pt. Dziedzictwo wiary diecezji legnickiej. Kolejne opracowania, jak: Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Legnickiej, Kapituła Katedralna w Legnicy, Kościół katedralny w Legnicy czy Kościół pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Strzegomiu. Ośrodek kultu Matki Boskiej Strzegomskiej, ukazują nam już bardzo płodnego i zaangażowanego historyka.
Ostatnio drukiem ukazała się jego kolejna praca. Tym razem za kanwę swych naukowych dociekań ks. W. Bochnak obrał sobie pierwszy Schematyzm Diecezji Legnickiej, wydany w r. 1992. Chociaż struktura pracy w zasadniczej części została oparta na układzie zaczerpniętym z tegoż Schematyzmu, to jednak jego treść i zamieszczone w nim źródłowe informacje całkowicie odbiegają od tego typu prac. Przede wszystkim autor z wielką sumiennością przekazał, dotąd nigdzie jeszcze nie publikowane, informacje z przygotowań do utworzenia diecezji legnickiej. Mógł tak uczynić, gdyż w tych przygotowaniach brał osobiście aktywny udział. Te cenne informacje zaczerpnięte z autopsji ukazują nam trud, jaki musieli włożyć twórcy diecezji legnickiej. Bardzo wyraźnie podkreślił to bp Tadeusz Rybak w piśmie z 14 września 2004 r., które stanowiło Słowo Wstępne do całej pracy. Nie bez znaczenia było też zamieszczenie zdjęcia chrzcielnicy - najcenniejszego zabytku średniowiecznej sztuki sakralnej (s. 19), znajdującej się w legnickiej katedrze. Tutaj autor chciał dokonać bardzo ważnego porównania. Początki naszego ludzkiego pielgrzymowania do Boga zaczęły się od chrzcielnicy, tak samo serce diecezji bije w katedrze, a jego początek ma miejsce przy chrzcielnicy.
Podstawę źródłową do opracowania recenzowanego dzieła stanowiły zasoby archiwalne Legnickiej Kurii Biskupiej. Przede wszystkim autor sięgnął do teczek dekanatów i parafii, sprawozdań z wizytacji kanonicznych i dziekańskich, kronik parafialnych, akt duchowieństwa. Cenną pomocą źródłową są: Schematyzm Diecezji Legnickiej z 1992 r. i Schematyzm Archidiecezji Wrocławskiej z 1979 i 1990 r. oraz ukazujące się od 1992 r. Legnickie Wiadomości Kościelne. Zasadniczym źródłem informacji przy pisaniu zaprezentowanych w pracy biogramów były informacje pisemne autorstwa księży i osób zakonnych z diecezji legnickiej. Niektóre biogramy były bardzo skromne. Ich objętość zależała od samych autorów.
Autor podzielił swoją pracę na dwie zasadnicze części. W pierwszej, zamieścił Słowo Biskupa legnickiego, wstęp, w którym podał uzasadnienie podjętego trudu oraz genezę i cele ustanowienia diecezji legnickiej. Druga część to przedstawienie dekanatów i parafii, które wspomnianą wyżej bullą papieską weszły w skład nowo utworzonej diecezji legnickiej. Całość pracy zamyka wykaz skrótów, indeks zgromadzeń zakonnych, indeks nazwisk i miejscowości oraz bibliografia.
Podejmując zadania oceny pracy, należy stwierdzić, że stanowi ona bardzo ważny wkład w odkrywanie i zapisywanie ważnych momentów z dynamicznego rozwoju tej nie tak dawno powstałej diecezji. Na szczególne podkreślenie i uznanie zasługuje fakt przedstawienia tego dynamizmu od strony pracy duszpasterskiej duchowieństwa. Autora można śmiało nazwać pionierem w pisaniu tego typu historii, bowiem do dziś w tak sumienny i mrówczy sposób nikt nie zebrał biogramów kapłanów pracujących w duszpasterstwie, na obszarze całej diecezji. Wielu historyków, podejmując podobną problematykę, ograniczało się tylko do podania biogramów kapłanów wyłącznie pracujących w parafii lub w dekanacie.
Oczywiście, jak każde ludzkie dzieło, posiada ono niewielkie mankamenty. Brak tu wielu istotnych biogramów aktywnie uczestniczących w życiu diecezji kapłanów ze zgromadzeń zakonnych. Wiele nadesłanych od duchownych informacji można by było poddać drobnym uzupełnieniom… Sumując, należy podkreślić fakt, że autor z zamierzonego celu wywiązał się znakomicie. Bogactwo informacji, oryginalność struktury pracy i sposób przedstawienia duchowieństwa stanowi bezcenny wkład w poznanie dziejów legnickiego Kościoła. Praca ta posiada jeszcze jeden, bardzo ważny walor, jest ona przeogromną kopalnią wiedzy dla przyszłych syntetycznych opracowań. Każdy, kto będzie rozpoczynał pisanie na temat dziejów legnickiego Kościoła, powinien zacząć od zapoznania się z informacjami zawartymi w tej recenzowanej pracy.

Władysław Bochnak, Początki diecezji legnickiej. Parafie i duchowieństwo 1992, Legnica 2004, s. 591.

¹ Praca wydana w serii: Biblioteka diecezji legnickiej, T. 6, Legnica 1998, ss. 184.
² Przeobrażenia ludnościowe na ziemi legnickiej, wałbrzyskiej i jeleniogórskiej po II wojnie światowej, w: Dziedzictwo wiary diecezji legnickiej, pod redakcją ks. S. Araszczuka, Legnica 1997; Życie religijne w Strzegomiu w latach 1945-1989, w: Perspectiva 1 (2004), s. 241-259; Legnica - miasto biskupie diecezji legnickiej, w: Perspectiva 1 (2002), s. 9 -26.
³ Ks. Jacek Biernacki napisał pracę doktorską pt. Nawiedzenie kopii obrazu Matki Boskiej Łaskawej w Krzeszowie w diecezji legnickiej w latach 1996-97. Na jej podstawie opracował artykuł i wydrukował w Perspectiva 2 (2003) nr 1, s. 5 - 20, pod tym samym tytułem. Jego dziełem jest też artykuł pt. Nawiedzenie figury Matki Bożej Fatimskiej w diecezji legnickiej, w: Perspectiva 3 (2004) nr 1, s. 203 - 213,
⁴ Ks. Dariusz Danilewicz napisał pracę doktorską pt. Nawiedzenie diecezji legnickiej przez kopię obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej w latach 1992-1993. Na jej podstawie opracował artykuł pt. Owoce nawiedzenia Matki Boskiej Częstochowskiej w diecezji legnickiej, w: Perspectiva 2 (2003) nr 1, s. 44-57.