„Czesi budują już „Muzeum Masinów”. Chcąc ich w ten sposób wreszcie uczcić. Impuls do tego poszedł właśnie od nas i od Festiwalu NNW w Gdyni.” – podkreśla dyrektor imprezy, Arkadiusz Gołębiewski.

Amerykanie na festiwalu

Św. Jan Paweł II przypominał, że młodzież jest „przyszłością świata”, organizatorzy festiwalu NNW podzielają ten pogląd. Dlatego przy imprezie powstał specjalny projekt „Młodzi Dla Historii”. Zbudował on już własną markę i stale zwiększa swoją ofertę programową adresowaną do młodych ludzi. Nie chodzi wyłącznie o młodzież z Polski. Festiwal nawiązał współpracę z „National History Day” – największą organizacją pozarządową w Stanach Zjednoczonych zajmującą się promocją historii. Jej celem jest propagowanie nowoczesnego podejścia do nauczania historii w amerykańskich szkołach oraz zachęcanie młodych Amerykanów, by w kreatywny sposób badali i odkrywali historię – nie tylko USA. Organizacja zrzesza prawie 700 tyś. uczniów, 20 tyś. nauczycieli oraz 50 tyś. wolontariuszy.

„National History Day organizuje konkurs o międzynarodowym zasięgu, w którym bierze udział 220 tys. osób. Już od dwóch lat robimy z nimi taki wewnętrzny konkurs, w którym nagrodą jest udział młodzieży amerykańskiej w Festiwalu.” – opowiada mi dyrektor „NNW” Arkadiusz Gołębiewski.

W tym roku przyjechała grupa młodzieży ze stanu Tennessee wraz z koordynatorką NHD w tym stanie oraz nauczycielką historii z amerykańskiego liceum. Trójka niezwykle utalentowanych dziewcząt przygotowała spektakl teatralny poświęcony Irenie Sendlerowej. Przedstawienie można było obejrzeć również m.in. w Warszawie, opowiadało o tragicznych dylematach rodzin żydowskich, które chcąc ratować swoje dzieci przed niemieckimi zbrodniarzami decydowały się na wieczną rozłąkę. Dzieci oddawały m.in. w ręce samej Ireny Sendlerowej. Później trafiały one do katolickich zgromadzeń zakonnych, a także do polskich rodzin. Niektóre z ocalonych żydowskich dzieci udawało się później połączyć z ich prawdziwymi rodzicami, którzy cudownie przetrwali wojnę. Takiego szczęścia dostąpiła jednak niewielka liczba uratowanych dzieci. Sendlerowa zmarła w roku 2008, będąc jeszcze za życia nominowaną do Pokojowej Nagrody Nobla w 2007 oraz 2008 roku. Pytana o dokładną liczbę uratowanych żydowskich dzieci zawsze odpowiadała, że można było uratować ich znacznie więcej.

Rozmawiam z amerykańską przedstawicielką National History Day.

„Podczas naszego pobytu w Polsce poznaliśmy wrażliwość historyczną z zupełnie innej perspektywy. Jako Amerykanie postrzegamy II Wojnę Światową na dużą skalę, wiemy co ona oznaczała dla nas w Ameryce. Lecz zobaczenie tego konfliktu z perspektywy osób żyjących w Polsce, skutków wojny i okupacji; walki o prawdziwą wolność przez te wszystkie lata. To była ogromna zmiana naszego wyobrażenia o tej wojnie.” – mówi „Niedzieli” Nicole Whitecotton, nauczycielka historii z National History Day oraz wychowawca w Clayton Bradley Academy w amerykańskim stanie Tennessee.

„Odwiedzając Polskę widzę naród, który wciąż podnosi się z okupacji i nadal jest dumny ze swojej drogi do wolności. Naród gotowy uczynić wszystko co potrzeba, by tą wolność zachować, jednocześnie próbując zaszczepić swoje wartości reszcie świata.” – dodaje.

Moja rozmówczyni zapewnia, że jej podopieczne wyjechały z Polski pod wielkim wrażeniem piękna oraz kultury naszego kraju. Uwielbiały słuchać opowieści o dzielnych młodych polskich bohaterach walczących o wolność i stawiających opór niemieckiemu oraz sowieckiemu okupantowi. Te historie, przepełnione pasją młodego pokolenia, by walczyć i ginąć za ojczyznę wywarły na amerykańskiej młodzieży wielkie wrażenie. Efekt potęgowała możliwość spotkania i osobistej rozmowy z żyjącymi jeszcze świadkami tamtych wydarzeń. Weteranami walk o polską niepodległość. Między innymi z Panią Kapitan Marią Mirecką-Loryś – członkinią Armii Krajowej i Narodowej Organizacji Wojskowej oraz główną komendantką Narodowego Zjednoczenia Wojskowego Kobiet. Zasłużoną w walce o niepodległość Polski oraz w niesieniu pomocy społeczności żydowskiej. Jej niesamowitą historię – gotowy materiał na scenariusz – opowiadano na Festiwalu „NNW” wielokrotnie. Obecnie trwają prace nad pełnometrażową produkcją filmową poświęconą historii rodziny Pani Marii.