Fundamentu bowiem nikt nie może położyć innego niż ten, który jest położony, a którym jest Jezus Chrystus
(1Kor 3, 11)

Trójjedyny Bóg chce mieć Kościół. W Polsce. Nad Wołgą. Nad Renem. W całym świecie. Sakrament Kościoła nie zna granic. Jest ekumeniczny. Odwieczną wolą Boga Ojca jest „jeden, święty, powszechny, apostolski Kościół”. O taki Kościół modli się Jezus Chrystus w Wieczerniku, prosząc Ojca, „aby wszyscy byli jedno”.
Inny obraz ukazuje się naszym oczom tu i teraz. Kościół jest podzielony. Nasz grzech dokonał tego dzieła. Rozłam w Kościele jest tragedią, gorszącym skandalem. Serdecznym bólem naszych serc...
Zapomnieliśmy, że Kościół jest jeden albo wcale go nie ma. Marcin Luter cierpiał z powodu rozłamu w Kościele. Dramatycznie brzmią słowa jego modlitwy o jedność Kościoła: „Boże wieczny i miłosierny... błagamy, abyś mocą Ducha Świętego zgromadził nas w jedno... oraz... udzielił daru... do porzucenia wszelkiego rozdarcia”.
Dzisiaj o jedność Kościoła modli się żarliwie Sługa Sług i Apostoł Jedności naszych czasów, Papież Jan Paweł II. Jego słowa są przejmującym wołaniem o jedność wszystkich chrześcijan. Ojciec Święty Jan Paweł II głosi: „Modlić się o jedność chrześcijan jest zadaniem leżącym w zasięgu każdego chrześcijanina. Nawet jeśli nie wszyscy uczestniczymy w budowaniu jedności, wszyscy chrześcijanie bez wyjątku, są zaangażowani w poszukiwaniu powszechnej jedności, która wywodzi się z naszego Chrztu”.
Na drodze do jedności trzeba przyjąć pryzmat wspólnej modlitwy i modlitewnego zjednoczenia wokół Jezusa Chrystusa. Źródłem i wzorem takiej jedności i wspólnoty chrześcijan jest tajemnica życia Boga Trójjedynego.
I. Kościół jest ciałem Jezusa Chrystusa, ludem Bożym, Świątynią Ducha Świętego.
II. Kościół - jego fundamentem i przestrzenią naszego życia jest żywy Jezus Chrystus, którego Bóg Ojciec ustanowił Głową Kościoła... „który jest Jego Ciałem, pełnią Tego, który wszystko... wypełnia” (Ef 1, 22).
III. Kościół jest i będzie sakramentalną wspólnotą chrztu świętego, wspólnotą Eucharystii i wspólnotą wzajemnej służby w miłości.
I. Marcin Luter głosił: „Całe życie i istota Kościoła jest w Słowie Bożym. Ze Słowa Bożego... jest on żywiony”. Kościół jest niewidzialny wraz z tymi, którzy do niego należą”. Poglądy M. Lutra Kościół potępił. Jego samego z Kościoła wykluczył.
Dzisiaj inaczej patrzymy na Lutra. Ojciec Święty Jan Paweł II napisał: „Dziś zaczyna go się wspólnie uważać za świadka Ewangelii, nauczyciela w dziedzinie wiary nawołującego do duchowej odnowy”.
Darem Bożym i błogosławieństwem dla całego chrześcijaństwa jest ekumeniczna posługa Jana Pawła II. Po wiekach podziału między katolikami i ewangelikami, orędzie Ojca Świętego poświęcone Marcinowi Lutrowi unaocznia, jak głęboko imperatyw jedności i pojednania jest wpisany w pontyfikat Jana Pawła II. Odwołując się do nauki o jedności Kościoła Soboru Watykańskiego II, Ojciec Święty Jan Paweł II uznał ekumenię w posłudze Kościoła katolickiego za sprawę priorytetową, nieodwołalną i centralną. Dzięki niestrudzonej działalności ekumenicznej Ojca Świętego Jana Pawła II trwa i rozwija się dialog ekumeniczny.
Trudny proces poszukiwania wspólnoty ma swoje blaski i cienie, szczyty i mielizny. Pomimo zagrożeń i trudności pragniemy zawierzyć słowom abp. Alfonsa Nossola, wybitnego promotora i rzecznika ekumenizmu w Polsce,...że „nowego ekumenicznego zlodowacenia”, z pewnością nie będzie, ani nad Wisłą, ani też w innych krajach na świecie.
Historycznym zwieńczeniem dialogu Kościoła katolickiego z Kościołami ewangelickimi jest Wspólna Deklaracja w sprawie nauki o usprawiedliwieniu Światowej Federacji Luterańskiej i Papieskiej Rady do spraw Jedności Chrześcijan. Ważny ten dokument został podpisany 31 października 1999 r. Po wiekach podziału mamy porozumienie. Usprawiedliwienie przed Bogiem dokonuje się przez łaskę, ale objawia się i konkretyzuje w dobrych uczynkach.
Kościół ewangelicko-augsburski zajął pozytywne stanowisko wobec Wspólnej Deklaracji. Ojciec Święty Jan Paweł II nazwał wspólną Deklarację: „Kamieniem milowym na niełatwej drodze przywrócenia pełnej jedności pomiędzy chrześcijanami”.

Ekumenizm jest chrystocentryczny

W jego centrum jest Jezus Chrystus. Chrystocentryczny wymiar ekumenizmu podkreśla Dekret o ekumenizmie Kościoła katolickiego z 1964 r. Osnową Dekretu są słowa: „Fundamentu bowiem nikt nie może położyć innego niż ten, który jest położony, a którym jest Jezus Chrystus” (1Kor 3, 11).
Kiedy próbujemy opisać tajemnicę Kościoła odkrywamy jak głęboko nasze wspólne poglądy są zakorzenione w Piśmie Świętym.
Kościół jest Ciałem Jezusa Chrystusa. Głową tego Ciała jest Jezus Chrystus. A członkami są wierni ochrzczeni: w Imię Ojca i Syna i Ducha Świętego.
Jedność Kościoła jest konkretyzacją jedności istniejącej w samym Jezusie Chrystusie. Kościół widzialny, jako Ciało Jezusa Chrystusa jest permanentnym Wcieleniem Syna Bożego. Jedność Kościoła dana w Jezusie Chrystusie ma swe źródło w Trójjedynym Bogu.
Na drodze do wspólnoty Kościelnej przełomowe znaczenie ma nauka Soboru Watykańskiego II: „Kościoły i Odłączone Wspólnoty, choć podlegają brakom, nie są pozbawione wagi w tajemnicy zbawienia. Duch Chrystusa nie wzbrania się posługiwać nimi, jako środkami zbawienia”.
To stanowisko otwarte i nacechowane duchem braterstwa łączy się z ujmującym świadectwem, że Kościół nie tylko potrzebuje stale oczyszczenia i odnowy, ale On sam musi stale pogłębiać częściową jedność (partykularną), ponieważ rozbicie „jest dla Kościoła zaporą do urzeczywistnienia pełni katolickości.
„Słowa Dekretu o ekumenizmie są braterskim zaproszeniem do dialogu na temat otwartych zagadnień Wieczerzy Pańskiej - Eucharystii i urzędu Kościelnego”. W tym duchu odczytałem serdeczne zaproszenie Papieża Jana Pawła II sformułowane w encyklice Ut unum sint, na temat sprawowania prymatu papieskiego. Widzialna posługa jedności sprawowana pod przewodem następców Apostoła Piotra jest bardzo potrzebna całej wspólnocie Kościoła Chrystusowego, powszechnego. Słusznie napisał Dietrich Bonhoeffer: „Ciało Chrystusa wraz z przestrzenią orędzia wymaga też przestrzeni i hierarchii wspólnoty Kościoła”.
F. Melanchton, współpracownik M. Lutra pisał: „Gotowi jesteśmy być posłuszni Kościołowi katolickiemu, z szacunkiem odnosimy się autorytetu Papieża i do wszystkich założeń Kościoła, ile tylko Papież nas nie odrzuci”.

Droga do jedności

Dość daleko odeszliśmy od Wieczernika, gdzie Pan nasz Jezus Chrystus modlił się o naszą jedność, „aby świat uwierzył”. Mimo postępów, jakie poczynił dialog ekumeniczny i mimo zbliżenia w miłości, we wzajemnych stosunkach między chrześcijanami, nie wszystkie rozbieżności i przeszkody zostały usunięte na drodze do jedności Kościoła.
Ojciec Święty Jan Paweł II w liście apostolskim Na początku nowego tysiąclecia pisze: „Niestety, przenieśliśmy przez próg nowego Tysiąclecia smutne dziedzictwo przeszłości. Ale droga przed nami jest jeszcze daleka”.
To jest ból i cierpienie Ojca Świętego. To jest nasz ból. Najbardziej rana podziału unaocznia się przy Stole Eucharystycznym. Eucharystia jest prawdziwą obecnością Jezusa Chrystusa w całej Jego Osobie, który jest nam dany w świętych darach Ciała i Krwi. Wiara w realną obecność Ciała i Krwi naszego Pana jest nam wspólna. Jedna jest Eucharystia i nie może być podzielona, bo: „Czy Chrystus jest podzielony?” (1Kor 1,13).
Braci katolików i ewangelików w Polsce łączy jednomyślny pogląd, że uczestniczą w jednym i tym samym chrzcie świętym. Deklaracja o wzajemnym uznaniu ważności chrztu świętego, podpisana 23 stycznia 2000 r. przez najwyższych przedstawicieli Kościoła katolickiego w Polsce i zwierzchników Kościołów należących do Polskiej Rady Ekumenicznej uobecnia naszą jedność i katolickość w jednym Ciele Jezusa Chrystusa i w jednym Duchu Świętym. Za to braterskie porozumienie w pojmowaniu chrztu świętego winni jesteśmy Kościołowi katolickiemu serdeczną wdzięczność.
Brak wspólnoty przy Stole Eucharystycznym jest dla nas otwartą raną i prawdziwym bólem nieprzezwyciężonego rozdzielenia. Śp. bp Zygmunt Michelis, jeden z pionierów ekumenizmu w Polsce, pozostawił nam w swoim ekumenicznym testamencie świadectwo: „by uznać, że w Eucharystii Chrystus przyjmuje wszystkich ochrzczonych do swojej społeczności i czyni dziećmi Bożymi. Taka wiara eucharystyczna stanowi podstawę jedności wszystkich wiernych Kościoła”. Bp. Michelis zostawił nam ważne wskazanie: „Jeżeli nawrócimy się do Chrystusa i Jego Ewangelii, nawrócimy się również i do siebie”.
Tę wizję ekumenizmu podjęła śp. s. Joanna Lossow, franciszkanka, Służebnica Krzyża, z klasztoru przy kościele św. Marcina w Warszawie, na Starym Mieście, tak otwartego na ekumenizm.
Wielce czcigodna s. Joanna Lossow była Matką rodzimej ekumenii nad Wisłą. Jej największą miłością był Kościół, Chrystus Ukrzyżowany i Zmartwychwstały. Niestrudzona w swoim powołaniu przylgnęła do Krzyża, by wszystkie swoje siły oddać ekumenizmowi. Kochała Kościół, jako urzeczywistnioną w Eucharystii miłość. W swojej posłudze niestrudzonej ukazywała katolickość Kościoła rodzącą wspólnotę. Uczyła wspólnej modlitwy, karmiła Chlebem Słowa, abyśmy byli Kościołem Miłości.
Była darem i służbą dla nas. Matka Joanna zostawiła krótkie, wymowne orędzie: „Kochaj i czyń co chcesz”. Przypominając Jej słowa prosimy: Kochaj Kościół, kochaj Żywego Chrystusa w Sakramencie Eucharystii. Kochaj Żywego Jezusa Chrystusa w Jego i Twoim Kościele, bo tylko w Nim nasz polski ekumenizm może być prawdziwym „ekumenizmem życia” (W. Kasper). Amen.