Kard. Ratzinger napisał przedmowę do publikacji we wspomnienie św. Brygidy, patronki Europy, czyli 23 lipca 2004 r. Rok wcześniej, Ojciec Święty Jan Paweł II podpisał adhortację Ecclesia in Europa i nie sposób w zaproponowanej przez Wydawnictwo „Jedność” refleksji obecnego Papieża pominąć dzieło jego poprzednika, adresowane do całego Kościoła. Kwestie fundamentalne, podejmowane w nurcie europejskich zagadnień, pozostają przecież niezmienne i wspólne dla nauczania obu dostojników.
Autor Europy, rozważając szanse i zagrożenia naszego kontynentu, wybiera formę stawiania pytań, które zmuszają do myślenia i wyboru odpowiedzi pod kątem naszej teraźniejszości i przyszłości. Trzeba pamiętać przy tym, że książka powstała w nurcie dyskusji nad rozszerzeniem Wspólnoty Europejskiej o nowe państwa oraz w ferworze debaty nad Konstytucją Europejską.
Na poszczególne rozdziały składają się teksty konferencji na temat Europy, wygłoszone przez kard. Ratzingera głównie w Niemczech i Francji. Znamienne, że autor nawiązuje w części pierwszej do synodu biskupów, którego pokłosiem jest wspomniana posynodalna adhortacja Jana Pawła II Ecclesia in Europa. Cytując Prymasa Polski Józefa Glempa, kard. Ratzinger stwierdza, że kategorie geograficzne w definiowaniu starego kontynentu zdecydowanie schodzą na plan dalszy wobec ujęć kulturowych i historycznych. Sięgając do tych ostatnich, można odkryć fakt wytyczenia granic Europy, Azji i Afryki wskutek ekspansji islamu na przestrzeni VII-VIII w. Na tym tle kard. Ratzinger śledzi duchowe podwaliny Europy, poddając dyskusji znaczenie wielkich tradycji religijnych. Analizując historię, ocenia proces odwrócenia podstawowych wartości, jaki dokonał się w czasach nowożytnych. Dzisiejsze jego skutki to pogwałcenie godności człowieka, różne dewiacje społeczne, dechrystianizacja i zagrożenia życia. Jest to wyzwanie dla Kościoła w Europie. „Wierzący chrześcijanie - pisze kard. Ratzinger - powinni uznać siebie za taką twórczą mniejszość i pomóc kontynentowi, aby uratował najlepszą cząstkę swego dziedzictwa i tym samym oddał przysługę całej ludzkości” (s. 32).
Refleksje autora Europy prowadzą do zatrważającej diagnozy skutków oświeceniowego racjonalizmu i modelu społeczeństwa bezklasowego, czyli „nowego porządku świata”. Katastrofalne rozmiary przybrały współcześnie w sferze moralności, w środowisku naturalnym człowieka i w dziedzinie nauki: „Istota ludzka nie ma się już rodzić w sposób irracjonalny, lecz ma być racjonalnie produkowana. O człowieku jako o produkcie ma decydować inny człowiek. Nieudane egzemplarze nadają się do likwidacji, aby w końcu można było osiągnąć kształt człowieka doskonałego na drodze planowania i produkcji. Cierpienie ma zniknąć, życie ma się stać przyjemnością” (s. 39).
Nie ulega wątpliwości, że jest to wizja świata i życia bez Boga. Autor stanowczo zatem twierdzi, że lekarstwem na zaistniałą sytuację jest chrześcijaństwo. Wiara w Boga Stwórcę to najpewniejsza gwarancja ludzkiej godności. Dekalog i moralność chrześcijańska nie mogą zostać oddzielone także od sfery polityki i władzy państwowej.
Kwestie odpowiedzialności za pokój i dobro wspólne narodów europejskich, autor Europy poddaje refleksji w ostatniej, trzeciej części książki. Charakterystyczne, że problemy poruszane przez kard. Ratzingera odnajdujemy w nauczaniu Benedykta XVI. Jest to nurt tej samej myśli, która cechowała Papieża Jana Pawła II.
Biorąc to pod uwagę i dodając do niewątpliwej wartości omawianej publikacji, należy pogratulować Wydawnictwu „Jedność” edycji trafiającej w sedno dyskusji nad tożsamością i przyszłością Europy. Opatrzność Boża tak pokierowała splotem wydarzeń, iż najnowszym wydaniem książki kard. Josepha Ratzingera diecezja kielecka wita pontyfikat Benedykta XVI, z serca ofiarowując w jego intencji modlitwy całej wspólnoty Kościoła lokalnego.

Ratzinger J. Europa. Jej podwaliny dzisiaj i jutro, Wyd. „Jedność”, Kielce 2005, ss. 120.