Bazylika Grobu Świętego w Jerozolimie to ważne centrum pamięci chrześcijaństwa, związane bezpośrednio z osobą Jezusa.
Pod marmurem okrywającym kaplicę Grobu, wewnątrz wielkiej rotundy, niewiele pozostało z oryginalnego Grobu Jezusa - w zasadzie skalna półka, na której spoczywało Jego ciało.
W czasach Chrystusa Żydzi, grzebiąc swoich zmarłych, zachowywali specyficzne dla własnej kultury wartości, łączone z tradycją różnych epok.
Religia dawnego Izraela uważała zwłoki ludzkie za nieczyste, a kontakt z nimi powodował rytualne skażenie. Dlatego groby budowano poza miastem czy osadą. Oznaczano je dodatkowo białą farbą, szczególnie w okresie Paschy, by ostrzec nieświadomych przechodniów o potencjalnym zagrożeniu.
W czasach Jezusa kontynuowany był jeszcze starożytny semicki zwyczaj tzw. drugiego pochówku - zebrania kości po rozkładzie ciała. Miał on swoje korzenie w środowisku starożytnych kultur z okresu Środkowego Brązu i Żelaza: proste podziemne komory ulegały stopniowemu przekształceniu w charakterystyczne dla Izraelitów grobowce z kamiennymi ławami. Były to najczęściej kwadratowe groty z półkami, często pod ławami znajdowały nisze służące do gromadzenia kości.
Do czasów Nowego Testamentu postępowały dalsze przemiany, wywołane wpływami greckimi i rzymskimi. Żydzi zaniechali budowy grobowców ławowych, zastępując je żłobionymi w ścianach niszami, w których umieszczano ciała zmarłych. Stopniowo pojawiały się kamienne sarkofagi z bardzo oszczędną ornamentyką. Cmentarze z tego okresu miały wiele otwartych dziedzińców, jak i wykutych w skale przedsionków, prowadzących do właściwych komór grobowych. Archeolodzy wskazują tutaj na okres rzymski, tzn. 63 r. p.n.e. - 135 r. n.e.
A co pozostało dzisiaj po Grobie Jezusa? Kamienna ława, którą miliony pielgrzymów adorują na kolanach, bo na niej spoczywało ciało Ukrzyżowanego. Skrywa ją kaplica, będąca świadkiem burzliwych dziejów, doświadczających to newralgiczne miejsce świata.
Potężna kopuła opiera się na połówkach filarów, pochodzących ze świątyni ku czci Afrodyty. Rotundę wzniesiono w drugiej poł. IV wieku z inicjatywy św. Heleny, a komora Grobu znalazła się wówczas w miejscu centralnym. Najazd Persów w XVII wieku, dewastacje kalifów XI wieku, pożar (1808), trzęsienia ziemi (1927), nieudolne prace naprawcze, a wreszcie panujący wokół zamęt obrzędów liturgicznych różnych chrześcijańskich obrządków - wszystko to rozprasza modlitewne skupienie pielgrzymów. Niemniej jest to zawsze to samo miejsce - świadek największego cudu w dziejach ludzkości.