Reklama

Odbudowa wieży 1959-61 i jej bohaterowie

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Powojenne prace zabezpieczające prezbiterium w latach 1949-51 w kościele św. Jakuba w Szczecinie prowadzone były przez wojewódzkiego konserwatora zabytków inż. Zygmunta Knothe. Również wieża kościoła św. Jakuba wymagała interwencji remontowo-konserwatorskiej. Co pewien czas odnotowywano postępujące zniszczenia. W kwietniu 1948 r. zauważono zarysowanie ściany frontowej; w listopadzie 1951 r. wskutek silnego wiatru runął trójkątny szczyt wieńczący wieżę, zawaliła się wówczas część wschodnia i resztki sklepień; w lutym 1952 r. zanotowano widoczne ślady osiadania wieży; w październiku 1954 r. na skutek silnych wiatrów zawaliła się środkowa część południowej ściany. Dlatego pracę w latach 1959-61, dotyczącą zabezpieczenia wieży, podjęło Przedsiębiorstwo Państwowe Pracownie Konserwacji Zabytków, którego Oddział w Szczecinie powołano 1 stycznia 1960 r.
W zakres prac podjętych przez PKZ wchodziło odgruzowanie zniszczonej wieży i wysortowanie cegły oraz kształtek. Wewnątrz wieży wykonano rusztowania i szyb windowy. Na zewnątrz od ul. Wielkiej (dziś ul. Kard. Wyszyńskiego) ustawiono rusztowania na lewej elewacji. Poziomami szalowano i betonowano schody i stropy pod konstrukcje żelbetowe. Usunięto nawisy zawalonych sklepień. Przy użyciu torkretnicy wzmocniono filary wieży, wtłaczając pod ciśnieniem zaprawę w szczeliny i pęknięcia ścian filarów wieży, szczególnie filaru od strony ul. Wielkiej. Rozebrano i na nowo murowano cztery narożne wieżyczki. Na wieży zmontowano konstrukcję dachu i pokryto ją dachówką. Zawalone i zniszczone ściany oraz sklepienia uzupełniono cegłami. U podnóża wieży przeprowadzono odkrywki archeologiczne grobów zbiorowych przy ścianie bocznej od strony ul. Wielkiej i przed frontem wieży. Poczyniono również odkrywki przy fundamentach.
Powyższe prace wykonano pod kierownictwem mgr. inż. arch. Zenona Ruczkowskiego. Zastępcą ds. technicznych był technik Ryszard Tyburski, kierownikiem działu technicznego - mgr inż. Mirosław Hamberg. Nadzór projektowy sprawowała Pracownia Projektowa PKZ z kierownikiem pracowni mgr. inż. arch. Stanisławem Latourem. Nadzór konserwatorski sprawował arch. Stefan Kwilecki, a nadzór budowlany inspektorzy Zdzisław Staude i Stopczyński. Roboty wykonywało Kierownictwo Budów - Szczecin (kierownikiem KB był Janusz Kiwiński). Kierownikiem budowy był mgr inż. Zbigniew Fiedorowicz, pisarzem budowy - Mieczysław Dąbrowski, majstrem budowy - mistrz murarski Hajduczek (lwowiak). Za brygadę ciesielską wykonującą rusztowania i szyb windy odpowiedzialny był mistrz ciesielski Mikołaj Olejnik (kresowiak). Do brygady należeli: Stanisław Olędzki (rzeszowiak), Franciszek Sobczyk (kresowiak), Władysław Weselak (rzeszowiak) i Krutin (kresowiak). Brygada ciesielska, wykonująca m.in. dach wieży, to poznaniacy: mistrz ciesielski Józef Sobczak i Mieczysław Wawszczak, Józef Krajniak, Wojciech Szponarski, Szlachta. Pod opieką mistrza murarskiego Stanisława Kozłowskiego (kresowiaka) pracowała brygada murarska w składzie: Wiesław Zając (kresowiak), Florian Zakrzewicz (kresowiak), Jerzy Gomułka (kresowiak), Witold Hussakowski (z Wołynia). Pracownikami odpowiedzialnymi za urabianie i transport zapraw byli: Florian Trojan (kresowiak) i Jan Oleśkiewicz (poznaniak). Dźwig szybowy obsługiwał operator Badura (kresowiak), a elektrykiem budowy był Romuald Szymański (poznaniak).
Do powyższych wiadomości Witold Hussakowski dodał swoje wspomnienia: „Przy odgruzowywaniu wieży odkryto omurowany cegłą dzwon kościelny, nieuszkodzony i w pełni sprawny. Odkrycie było wyjątkowo nieoczekiwane i zaskakujące. Odkrywki przy ścianach wykazały brak głębokich fundamentów - jedynie nasyp z głazów otoczkowych spojonych zaprawą wapienną.
Mimo wyjątkowego zagrożenia zwisającymi fragmentami łęków, części sklepień i popękanymi licowaniami ścian zdarzył się tylko jeden wypadek - spadający gruz zgniótł dłoń Franciszkowi Sobczykowi. Dłoń wygoiła się, jednak została lekko zniekształcona. Pan Sobczyk, cieśla i parkieciarz, odszedł na emeryturę z PKZ, ma 91 lat i mieszka pod opieką córki i zięcia w Szczecinie.
Budka operatora i mieszarka zapraw stały na miejscu po zburzonej części nawy środkowej. Pomost windy szybowej mieścił dwie taczki (z częściowo obciętymi uchwytami), sygnalizacja dla operatora windy polegała na odpowiedniej liczbie uderzeń w dzwony (średniej wielkości), zawieszone na poziomach roboczych wieży. Na linie wyciągowej windy zawiązane były kolorowe szmatki wzmocnione drutem wiązałkowym - operator p. Badura potrafił bardzo precyzyjnie ustawić pomost windy na wcześniej wyznaczonej wysokości bez jakiegokolwiek kontaktu wzrokowego z pracownikami na pomostach roboczych. Mieszarka do zapraw i betonów napędzana była silnikiem wysokoprężnym, a winda energią elektryczną.
Rusztowania, szyb windy i konstrukcję dachu wykonano narzędziami ręcznymi (piły poprzeczne, tzw. fuksy, dłuta i siekiery).
Szczególną rolę przy pierwszej odbudowie wieży katedry odegrała osobowość i wiedza fachowa majstra p. Hajduczka. Cieszył się on zarówno szczególnym poważaniem wśród robotników, jak i personelu technicznego. Na co dzień przez wszystkich był tytułowany „panem kierownikiem”. Autor niniejszego opracowania zawdzięcza mu przyswojenie wiedzy fachowej, jakiej nie uczono w szkole zawodowej i technikum, ale również ojcowską troskę w codziennych zmaganiach zawodowych. Wielokrotnie nauki p. Hajduczka były bolesne - obrywałem poziomicą po dłoniach, gdy niefachowo wykonywałem zlecone mi czynności. Nauki te wspominam z wdzięcznością i nostalgią bowiem w ich intencji nie była złość, a chęć maksymalnego przekazania wiedzy w obliczu zbliżającego się kryzysu zdrowia p. Hajduczka.
Murarz Witold Hussakowski w latach następnych zdobył uprawnienia mistrzowskie i awansował na stanowisko majstra. Ukończył Technikum Budowlane, uzyskał uprawnienia budowlane i przez trzy dziesięciolecia był kierownikiem budów PKZ-owskich w kraju i za granicą. Odszedł na emeryturę ze stanowiska Kierownika Zakładu Budowlanego Przedsiębiorstwa Pracowni Konserwacji (spółka po PP. PKZ O/Szczecin). Mieszka w Szczecinie. Cieśla Władysław Weselak również zdobył uprawnienia mistrzowskie, do czasu odejścia na emeryturę był majstrem budów PKZ-owskich w kraju i za granicą. Zmarł w 2003 r.
Budowę obsługiwało znacznie więcej pracowników - dozorcy, kawiarka, konserwatorzy sprzętu, robotnicy placowi, ładowacze gruzu, pomoc murarska i ciesielska. Przedwojenni fachowcy - cieśle i murarze - urodzili się w większości około 1900 r.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2008-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

8 lat temu zmarł ks. Jan Kaczkowski

2024-03-27 22:11

[ TEMATY ]

Ks. Jan Kaczkowski

Piotr Drzewiecki

Ks. dr Jan Kaczkowski

 Ks. dr Jan Kaczkowski

28 marca 2016 r. w wieku 38 lat zmarł ks. Jan Kaczkowski, charyzmatyczny duszpasterz, twórca Hospicjum św. o. Pio w Pucku, autor i współautor popularnych książek. Chorował na glejaka - nowotwór ośrodka układu nerwowego. Sam będąc chory, pokazywał, jak przeżywać chorobę i cierpienie - uczył pogody, humory i dystansu.

Ks. Jan Kaczkowski urodził się 19 lipca 1977 r. w Gdyni. Był bioetykiem, organizatorem i dyrektorem Puckiego Hospicjum pw. św. Ojca Pio. W ciągu dwóch lat wykryto u niego dwa nowotwory – najpierw nerki, którego udało się zaleczyć, a później glejaka mózgu czwartego stopnia. Po operacjach poddawany kolejnym chemioterapiom, nadal pracował na rzecz hospicjum i służy jego pacjentom. W BoskiejTV prowadził swój vlog „Smak Życia”.

Podziel się cytatem

CZYTAJ DALEJ

Francja: wyjątkowa Wielkanoc z rekordową liczbą nowych katolików

2024-03-26 18:40

[ TEMATY ]

Francja

twitter.com

Kościół we Francji przygotowuje się w do wyjątkowej Wielkanocy z kolejną rekordową liczbą katechumenów. Choć dokładne dane nie zostały jeszcze ogłoszone, to szacuje się, że chrztów dorosłych będzie w tym roku o co najmniej 30 proc. więcej. To prawdziwa epidemia, a raczej niespodziewany cudowny połów - przyznaje ks. Pierre-Alain Lejeune, proboszcz z Bordeaux.

Zauważa, że wszystko zaczęło się półtora roku temu, kiedy do jego parafii zgłosiło się w sprawie chrztu kilkadziesiąt osób, tak iż obecnie ma osiem razy więcej katechumenów niż dwa lata temu. Początkowo myślał, że to przejaw dynamizmu jego parafii. Szybko jednak się przekonał, że nie jest wyjątkiem. Inni proboszczowie mają ten sam «problem», są przytłoczeni nagłym napływem nowych katechumenów.

CZYTAJ DALEJ

Zaproszenie dla mnie: Bierz i jedz, pij, abyś żył

2024-03-28 06:16

[ TEMATY ]

Wielki Post

rozważania

rozważanie

Adobe.Stock.pl

W czasie Wielkiego Postu warto zatroszczyć się o szczególny czas z Panem Bogiem. Rozważania, które proponujemy na ten okres pomogą Ci znaleźć chwilę na refleksję w codziennym zabieganiu. To doskonała inspiracja i pomoc w przeżywaniu szczególnego czasu przechodzenia razem z Chrystusem ze śmierci do życia.

Jezus spożywa ze swoimi uczniami ostatnią wieczerzę. Wie, że to, co teraz im mówi, za chwilę stanie się rzeczywistością – Jego Ciało zostanie wydane i Krew przelana w piątek, w czasie zabijania w świątyni baranków paschalnych. Wypowiada słowa, które odtąd będą powtarzane w czasie każdej Mszy św.: „Bierzcie i jedzcie, to jest Ciało Moje… bierzcie i pijcie, to jest Moja Krew”. „Ile razy bowiem będziecie jeść ten chleb i pić z tego kielicha, będziecie ogłaszać śmierć Pana, aż przyjdzie” (1 Kor 11, 26), dodaje św. Paweł Apostoł. Mogę te słowa przyjąć jako zaproszenie dla mnie: Bierz i jedz, pij, abyś żył. „Jeśli nie będziecie spożywali ciała Syna Człowieczego i pili Jego krwi, nie będziecie mieli życia w sobie. Kto spożywa moje ciało i pije moją krew, ma życie wieczne, a Ja wskrzeszę go w dniu ostatecznym” (J 6, 53n). Takie to proste i takie trudne jednocześnie… Tajemnica Bożej miłości.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję