Reklama

75. rocznica śmierci Józefa Piusa Dziekońskiego

Niedziela warszawska 10/2002

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Tylko na Mazowszu Józef Pius Dziekoński zaprojektował i zbudował siedemdziesiąt kościołów, a wśród nich dzisiejszą katedrę warszawsko-praską. Był znanym architektem, konserwatorem zabytków i autorem licznych publikacji z dziedziny architektury. 4 lutego minęła 75. rocznica jego śmierci.

Pochodził z Płocka, gdzie przyszedł na świat 5 maja 1844 r. Studiował w dwóch renomowanych uczelniach: warszawskiej Szkole Sztuk Pięknych i w Cesarskiej Akademii Sztuk Pięknych w Petersburgu. Po Powstaniu Politechniki Warszawskiej, w 1915 r. został współzałożycielem Wydziału Architektury, a następnie pierwszym jej dziekanem. Był współzałożycielem Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Przeszłości. Współpracował z Komisją do Badań historii Sztuki w Polsce.

Zbudował w Warszawie Zakład im. ks. Siemca przy ul. Lipowej ( dziś już nie istniejący), Schronisko dla Paralityków, gmach banku Wawelberga przy ul. Fredry 6, rozbudował szpital Dzieciątka Jezus. Zaprojektował neogotyckie kamienice w Al. Ujazdowskich 22 i przy ul. Marszałkowskiej 70 i 72, a także kilka nagrobków-mauzoleów na cmentarzu ewangelicko-augsburskim w Warszawie.

Zasłynął jednak przede wszystkim jako architekt kościołów Mazowsza. W 1893 r. został mianowany przez władze kościelne architektem diecezji warszawskiej. Dla sylwetek swych świątyń czerpał wzory przede wszystkim z gotyku. Nieraz nawiązywał też do form innych epok: romańskich, barokowych oraz klasycystycznych. Warszawa zawdzięcza mu m.in. wspomnianą katedrę pw. św. Floriana na Pradze, kościoły Najświętszego Zbawiciela w Śródmieściu, św. Stanisława na Woli, św. Karola Boromeusza na Powązkach oraz rozbudowę kościoła św. Aleksandra. Na terenie dzisiejszej diecezji warszawsko-praskiej zaprojektował m.in. świątynie pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Dębem Wielkim, Znalezienia Krzyża Świętego w Jadowie, św. Anny w Jakubowie, Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Kałuszynie k. Mińska Mazowieckiego, Świętej Trójcy w Kołbieli, św. Jana Chrzciciela i św. Wojciecha w Poświętnem, Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Kamieńczyku, św. Walentego w Latowiczu i w Mińsku Mazowieckim. Dziekoński był też architektem wielu kościołów leżących dziś w archidiecezji warszawskiej, krakowskiej i białostockiej oraz w diecezjach płockiej, łomżyńskiej, białostockiej, siedleckiej, drohiczyńskiej, sandomierskiej i radomskiej. M.in. zaprojektował kościół Przemienienia Pańskiego w Zuzeli, w którym w 1901 r. został ochrzczony Sługa Boży kard. Stefan Wyszyński oraz rozbudował obecną archikatedrę białostocką, jedyny wówczas kościół katolicki w Białymstoku, nazywany "murowanym komentarzem do dziejów prześladowania polskości i katolicyzmu przez rząd rosyjski" . Dziekoński zaprojektował też wiele innych kościołów, których projekty - z różnych przyczyn, głównie finansowych - nie zostały zrealizowane. Do nich należy replika stołecznego kościoła św. Floriana, który miał stanąć w Złotej Górze, na przedmieściu Mińska Litewskiego. Po tzw. edykcie tolerancyjnym miała to być druga świątynia katolicka w tym mieście (po kościele Świętych Szymona i Judy). Niestety, brak środków materialnych uniemożliwił powstanie tego domu Bożego. Nie udało się też zrealizować jego projektów budowy kościołów m.in. w Gąbinie, Tczówie, Dobrowodzie, Zwoleniu, Kargowie, Korytnicy i Fajsławicach.

Dziekoński przyczynił się do konserwacji wielu świątyń, m.in. św. Anny w Wilnie oraz kaplicy Kochanowskich w Zwoleniu. On też - zaproszony przez przeora Ojców Paulinów w Częstochowie, o. Euzebiusza Rejmana - kierował w latach 1901-1906 odbudową spalonej w 1900 r. wieży jasnogórskiego sanktuarium, a także przyczynił się do restauracji zabytkowego kościoła św. Idziego w Inowłodzu.

Za swoją pracę otrzymał wiele odznaczeń i wyróżnień. Stolica Apostolska nadała mu Order Kawalerski Św. Grzegorza Wielkiego, a arcybiskup warszawski Wincenty Popiel tytuł Budowniczego Diecezji. Polskie władze nadały mu Krzyż Komandorski Orderu Polonia Restituta, a Politechnika Lwowska - doktorat honoris causa. Rosjanie przyznali mu tytuł akademika architektury. Dziekoński zmarł w Warszawie 4 lutego 1927 r.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2002-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Postawiono zarzuty ks. Michałowi O.

2024-03-27 18:21

Adobe Stock

Prokuratura postawiła w środę zarzuty pięciu osobom w związku ze sprawą wykorzystania pieniędzy z Funduszu Sprawiedliwości. Wśród nich jest czterech urzędników resortu sprawiedliwości i „beneficjent funduszu” ks. Michał O. W ramach Funduszu ośrodkowi „Archipelag” miała zostać przyznana dotacja na kwotę blisko 100 milionów złotych.

- Ks. Michał O. działając wspólnie w porozumieniu z tymi urzędnikami, doprowadził do wypłaty tych środków. Tutaj istotną kwestią jest to, że działali wspólnie i w porozumieniu - poinformował dziś podczas konferencji rzecznik prasowy prok. Przemysław Nowak. Zapowiedział, że będą kierowane wnioski o tymczasowy areszt wobec trzech osób, a zebrany materiał dowodowy będzie analizowany pod kątem uchylenia immunitetu politykom. Powstające na warszawskim Wilanowie centrum terapeutyczne ma na celu pomoc ofiarom przemocy.

CZYTAJ DALEJ

Projekt zmian kodeksu karnego: zakazana dyskryminacja m.in. ze względu na tożsamość płciową i orientację seksualną

2024-03-27 20:19

[ TEMATY ]

prawo

Adobe Stock

Na stronach RCL opublikowano projekt ministerstwa sprawiedliwości nowelizacji Kodeksu karnego, który zakłada rozszerzenia katalogu przesłanek zakazanej dyskryminacji o kwestie płci, tożsamości płciowej, wieku, niepełnosprawności oraz orientacji seksualnej.

Na stronach rządowego Centrum Legislacji opublikowany został projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny, który - jak zapowiada ministerstwo sprawiedliwości - ma wzmocnić ochronę przed przestępczymi zachowaniami motywowanymi przesłankami dyskryminacyjnymi ze względu na niepełnosprawność, wiek, płeć, orientację seksualną i tożsamość płciową.

CZYTAJ DALEJ

Śp. bp Ryszard Karpiński. Tablica nagrobna i portret

2024-03-28 11:13

Katarzyna Artymiak

W kryptach kościoła św. Piotra w Lublinie umieszczono tablicę grobową i portret śp. bp. Ryszarda Karpińskiego.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję