O szczegółach projektu informuje jego koordynatorka, nauczyciel języków obcych w biłgorajskiej ‘Piątce’, Ewa Stasiewicz: – Chodzi nam głównie o upamiętnienie miejsc i wydarzeń, które dla ludzi żyjących na okupowanych terenach odegrały ważną rolę, były miejscami istotnymi, towarzyszyły życiu codziennemu, a rzeczywistość wojenna je zmieniła bądź zburzyła. Chcemy te miejsca przypomnieć, zbadać ich historię, sfotografować, udokumentować i zachować w przekazie historycznym – zaznaczała.

Pod zbadanie wybraliśmy kilka miejsc charakterystycznych dla Biłgoraja i regionu - zaznacza Alina Typko, nauczyciel historii w ‘Piątce’: – Będzie to m. in. miejsce dawnego cmentarza żydowskiego, gdzie gromadzeni byli żydowscy mieszkańcy przed wywózką do obozów koncentracyjnych, miejsce po dawnej synagodze czy wieś Sochy. Miejscowość ta została w tragiczny sposób potraktowana przez Niemców. Została spacyfikowana, ginęły tam dzieci, osoby w sile wieku oraz osoby starsze. Masakrę przeżyli nieliczni. To właśnie oni po wojnie odbudowywali wieś i przywracali w niej życie. Pragniemy, aby te wydarzenia i miejsca przetrwały w świadomości nie tylko nas mieszkańców, ale i całej Polski – tłumaczyła.

W Biłgoraju znajdują się miejsca, które koniecznie należy ocalić od zapomnienia – tłumaczyła dyrektor szkoły, Teresa Bogdanowicz – Bordzań: – ‘Open Call’, to projekt niemiecko - polsko - ukraiński finansowany jest ze środków programu ‘Partnerstwo Wschodnie’ Ministerstwa Spraw Zagranicznych Niemiec. Instytut Goethego wraz z Federalną Centralą Kształcenia Obywatelskiego wykorzystują rocznicę upamiętnienia zakończenia II wojny światowej, by spotkać w jednym miejscu historyków, artystów, uczniów i nauczycieli z Niemiec, Polski i Ukrainy. Domy na terenach przygranicznych między Niemcami a Polską, a także między Ukrainą a Polską opowiadają liczne historie losów rodzin. Często znajdują się tam wioski, które musiały zostać całkowicie opuszczone, a następnie zaludniano je na nowo. W rezultacie mieszkania były schronieniem dla wielu różnych rodzin stanowiących mniejszości etniczne. Projekt sprawi, że ‘ściany przemówią’. W każdym kraju zostaną utworzone zespoły uczniów. Pod opieką nauczycieli, historyków i tandemu artystów uwidocznią miejsca dotychczas ‘niewidzialne’ w ich kraju. Dzięki wsparciu młodzieży osiągnięcia wyprawy badawczej historyków i dokumentacja artystyczna wraz z komentarzami do zdjęć – wyjaśniała.

– Myślę, że Instytut Goethego nie miał na myśli tego, jak widzimy projekt ze strony niemieckiej, ale chodzi tu o komunikację między trzema krajami: Ukrainą, Polską i Niemcami. Projekt ma na celu umożliwienie uczniom i uczennicom udziału w projekcie artystycznym, aby mogły bliżej poznać budynki w miejscu, gdzie dorastały. Z jednej strony są to wspomnienia, to, co w danym miejscu się wydarzyło, jakie tam są budynki, jaka wiąże się z nimi historia. Wydarzenia, właśnie w Niemczech, Polsce i na Ukrainie podczas II wojny światowej i po wojnie są decydujące dla naszej historii. I z tej strony mogę powiedzieć, że inicjując ten projekt artystyczny motywujemy młodzież do fotografowania historii, tworzenia obrazów tematycznych - podkreślał Jakob Ganslmeier, fotograf, zajmujący się długotrwałymi projektami dokumentalnymi o współczesnej tematyce w Niemczech.

Projekt skierowany jest do dzieci i młodzieży działających pod kierunkiem osób dorosłych. W projekt zaangażowały się trzy uczennice biłgorajskiej ‘Piątki’: Olivia Dudzic, Agnieszka Popko i Maja Zastawny, które zgodnie twierdzą, jak ważny jest dla nich udział w tym wydarzeniu: – Chcemy udokumentować te wszystkie miejsca i wydarzenia, ale także wpisać się w działania, które pokażą okropieństwa wojny i będą apelem o pokój – tłumaczyły. Dziewczynki wykonują rysunki, przygotowują prezentacje, opisy, robią zdjęcia i uczestniczą w spotkaniach on-line odbywających się w języku angielskim i niemieckim. Zwieńczeniem projektu będzie wystawa w Kijowie, którą zaplanowano na początek 2021 roku.