Reklama

Święty Mikołaju... zamknij psa wściekłego i wilka dzikiego...

Niedziela przemyska 49/2010

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Słowa dawnej ludowej modlitwy z podłańcuckiej Handzlówki, proszącej Świętego o obronę przed wilkami, ukazują nam - dzisiejszym konsumentom kolorowych towarów i łowcom promocji w supermarketach - twardą rzeczywistość XIX-wiecznej wsi. Pokazują, że św. Mikołaj to nie przerośnięty krasnal czy infantylny Dziadek Mróz.
Z dawnych przekazów wiemy, że Mikołaj, biskup tureckiej Myry z przełomu III i IV stulecia, kierował się w swych poczynaniach zasadą: więcej szczęścia jest w dawaniu aniżeli w braniu. Znalazło to odbicie w średniowiecznych legendach. Głodującej Myrze, swojemu biskupiemu miastu, Mikołaj ofiaruje zboże z cesarskich statków, mimo że początkowo wydawało się, że zboża zabraknie nie tylko dla mieszkańców, ale przede wszystkim dla zachłannego cesarza. Mikołaj wstawia się w Konstantynopolu za trzema młodzieńcami skazanymi na śmierć za małej wagi przewinienie. On to wskrzesza trzy osoby zabite z powodu niespłacenia należności. W czasie zarazy widzimy go posługującego chorym z narażeniem zdrowia. Ojcu trzech ubogich panien św. Mikołaj dyskretnie podrzuca worek złota na posag.
W kulturze ludowej św. Mikołaj już w osiemnastym stuleciu zaczyna pełnić rolę pasterza strzegącego chłopskich stad oraz „świętego od wilków”. Zanoszone do Mikołaja modlitwy miały służyć ochronie dobytku przed wilkami. Dlatego w wigilię święta, 5 grudnia, pasterze pościli, a w samo święto udawali się na nabożeństwa do miejscowego kościoła. Znane są wypadki, że w wiejskich świątyniach za ołtarz tego świętego zanoszono w intencjach ofiarnych: kury, kaczki a nawet ser.
Najstarsze ślady kultu św. Mikołaja napotykamy już VI wieku, kiedy to cesarz Justynian na jego cześć wystawił w Konstantynopolu wspaniałą bazylikę. Z XII-wiecznego rękopisu dowiadujemy się, że w 1087 r. włoscy kupcy w obawie przed muzułmanami przewieźli do Bari we Włoszech szczątki doczesne biskupa. W 1089 r. papież Urban II poświęcił grobowiec św. Mikołaja. Bazylika św. Mikołaja w Bari była jednym z centrów pielgrzymek średniowiecznej Europy. Odbył się tam specjalny synod, którego celem była próba pojednania Kościoła prawosławnego z rzymskim. Czternastowieczne przekazy z terenów dzisiejszej Holandii zawierają informacje o zwyczajach obdarowywania związanych ze św. Mikołaja.
W Polsce najstarszy ślad istnienia kultu św. Mikołaja znajduje się w Kazaniach Świętokrzyskich z XIV wieku. Jest w nich kazanie opracowane na dzień Świętego. Modlitwy do Mikołaja zanosił sam król Zygmunt Stary, o czym wiemy z zachowanego modlitewnika monarchy.
Szczególnym kultem św. Mikołaj cieszy się, i to od najdawniejszych czasów, w archidiecezji przemyskiej. Najstarszy kościół diecezjalny - rotunda pod prezbiterium bazyliki archikatedralnej w Przemyślu, być może pochodząca jeszcze z czasów króla Bolesława Śmiałego (z XI stulecia), nosiła wezwanie św. Mikołaja. Z 1392 r. posiadamy wzmiankę mówiącą o zapisie dokonanym przez wójta przemyskiego Michałka na rzecz kanoników św. Mikołaja, co pozwala przyjąć, że w tym czasie został odzyskany od prawosławnych i zamieniony na katedrę. Do 1412 r. rzeczony kościół pełnił funkcję drugiej katedry przemyskiej (po pierwszej, mieszczącej się w nieistniejącym już dzisiaj kościele św. Piotra). W 1415 r. w diecezji przemyskiej 6 grudnia, dzień św. Mikołaja, stał się świętem obowiązującym. Najstarszą parafią noszącą wezwanie św. Mikołaja była parafia Równe (1352), a kilka lat później powstała parafia w Domaradzu o tym samym wezwaniu. W prastarej parafii w Wyszatycach król Władysław Jagiełło ufundował drewniany kościół pod wezwaniem św. Mikołaja w 1419 r. Również w Jarosławiu spotykamy się z wczesnym kultem tego Świętego. Na wzgórzu jemu poświęconym wznosił się drewniany kościół pod jego wezwaniem, który do 1473 r. był świątynią farną miasta. Dzisiejsze opactwo Sióstr Benedyktynek również nosi to wezwanie.
Liczne obrazy znajdujące się w świątyniach są odbiciem kultu św. Mikołaja. W ikonografii chrześcijańskiej przedstawia się go w stroju biskupim z mitrą na głowie i pastorałem (to właśnie prawidłowy wizerunek Mikołaja), jak na figurze otaczanej kultem w kościele parafialnym w Radymnie, a także w licznych scenach cudów np. rozdającego posag ubogim niewiastom, na pięknym XVIII-wiecznym obrazie w starym kościele św. Jakuba w Krzemienicy. W kościele pw. św. Mikołaja w Grabownicy Starzeńskiej umieszczono ciekawy obraz, na którym przedstawiono św. Mikołaja adorowanego przez przemyskiego biskupa Henryka Firleja (1630-35) oraz przez Hieronima Nagórskiego (budowniczego kościoła) adorującego Świętego wraz z żoną Jadwigą, siostrami oraz bratem - proboszczem kościoła. Obraz pochodzący z 1633 r. miała ufundować Jadwiga Nagórska.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2010-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Wielki Piątek. Dzień postu ścisłego

[ TEMATY ]

post

Wielki Piątek

Karol Porwich/Niedziela

Wielki Piątek jest dniem sądu, męki i śmierci Chrystusa. To jedyny dzień w roku, kiedy nie jest sprawowana Msza św., a w kościołach odprawiana jest Liturgia Męki Pańskiej. Na ulicach wielu miast sprawowana jest publicznie Droga Krzyżowa. Tego dnia obowiązuje post ścisły i wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych. Są jednak osoby, które pościć nie muszą.

– Jeśli Wielki Piątek jest dniem pełnym smutku, to jednocześnie jest najwłaściwszym dniem dla obudzenia na nowo naszej wiary, dla umocnienia naszej nadziei i odwagi niesienia przez każdego swego krzyża z pokorą, ufnością i zdaniem się na Boga, mając przy tym pewność wsparcia przez Niego i Jego zwycięstwa. Liturgia w tym dniu śpiewa: „O Crux, ave, spes unica – Witaj, Krzyżu, nadziejo jedyna!” – tak sens liturgii wielkopiątkowej wyjaśniał w jednej z katechez w minionych latach papież Benedykt XVI.

CZYTAJ DALEJ

Msza św. Wieczerzy Pańskiej w Wielki Czwartek rozpoczyna obchody Triduum Paschalnego

2024-03-28 07:18

[ TEMATY ]

Wielki Czwartek

Karol Porwich/Niedziela

Mszą Wieczerzy Pańskiej w Wielki Czwartek rozpoczynają się w Kościele katolickim obchody Triduum Paschalnego - trzydniowe celebracje obejmujące misterium Chrystusa ukrzyżowanego, pogrzebanego i zmartwychwstałego. Liturgia tego dnia odwołuje się do wydarzeń w Wieczerniku, kiedy Jezus ustanowił dwa sakramenty: kapłaństwa i Eucharystii.

Liturgista, ks. prof. Piotr Kulbacki z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego powiedział PAP, że część pierwsza Triduum - misterium Chrystusa ukrzyżowanego - rozpoczyna się Mszą Wieczerzy Pańskiej (Wielki Czwartek) i trwa do Liturgii na cześć Męki Pańskiej (Wielki Piątek). Po tej liturgii rozpoczyna się dzień drugi - obchód misterium Chrystusa pogrzebanego, trwający przez całą Wielką Sobotę. Nocna Wigilia Paschalna rozpoczyna trzeci dzień - misterium Chrystusa zmartwychwstałego – obchód trwający do nieszporów Niedzieli Zmartwychwstania.

CZYTAJ DALEJ

W TVP1 premiera filmu dokumentalnego „Wojtyłowie. Drogi do świętości”

2024-03-29 11:11

[ TEMATY ]

film

TVP

„Wojtyłowie. Drogi do świętości” to dokument opowiadający historię rodziny, z której wywodzi się Karol Wojtyła. Prezentując sylwetki członków rodziny Wojtyłów film ukazuje, jak ważna jest rodzina. W dokumencie autorstwa Piotra Kota i Mileny Kindziuk wystąpili m.in. kard. Stanisław Dziwisz, Ewa Czaicka, Jan Wojtyła. Premiera - 30 marca o 10:35 w TVP1.

Dokument opowiada historię rodziny, z której wywodzi się wyjątkowy człowiek, wielki Papież i późniejszy święty. Prezentując sylwetki członków rodziny Wojtyłów film ukazuje, jak ważna jest rodzina. Głęboka więź powstaje dzięki zaufaniu i prawdzie, a wszystko zanurzone i przesycone jest miłością. Rodzina Wojtyłów uczy, że pozytywne związki i relacje kształtują całe nasze życie.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję