ANNA CICHOBŁAZIŃSKA: - 10 lat szkoły, szczególnie szkoły katolickiej, to okres ważnych doświadczeń, podsumowań, wniosków. Liceum Katolickie w Częstochowie było pierwszą szkołą katolicką w archidiecezji prowadzoną przez Stowarzyszenie Przyjaciół Szkół Katolickich. Na tej szkole wzorowały się następne. Proszę opowiedzieć naszym Czytelnikom o początkach szkół organizowanych przez Stowarzyszenie.

ROBERT JACZYŃSKI: - Szkoła powstała w 1990 r. Po przełomie 1989 r. można było powrócić do tradycji szkół katolickich, które w okresie przedwojennym stanowiły 50% szkolnictwa publicznego w Polsce. Przez 50 lat komunistycznego zniewolenia szkoły katolickie sukcesywnie niszczono. Pozostało tylko kilka szkół zakonnych. Nasze częstochowskie liceum było jedną z pierwszych szkół katolickich w Polsce. Kolejnym liceum Stowarzyszenia Przyjaciół Szkół Katolickich była szkoła w Sosnowcu (wówczas Sosnowiec należał do diecezji częstochowskiej), później powstały licea katolickie w Dąbrowie Górniczej, Wieluniu, Radomsku i Zawierciu. Obecnie Stowarzyszenie prowadzi 25 szkół. Przekroczyły one granice archidiecezji i znajdują się w całej Polsce - Warszawie, Białymstoku, w diecezji opolskiej i wrocławskiej.

- Instytucją prowadzącą te szkoły jest Stowarzyszenie Przyjaciół Szkół Katolickich...

- Pierwszą siedzibą Stowarzyszenia był Sosnowiec. Ks. Stanisław Gancarek - inicjator i dusza całego przedsięwzięcia, od początku prezes Stowarzyszenia - był wówczas wikariuszem w parafii św. Tomasza w Sosnowcu. Kiedy ks. Stanisław został przeniesiony do Częstochowy, automatycznie siedziba Stowarzyszenia też znalazła tu swoje miejsce. Do dzisiaj mieści się przy ul. Okólnej 113 w Częstochowie, w budynku Liceum Katolickiego.

- Oprócz liceów Stowarzyszenie prowadzi również gimnazja i szkoły podstawowe. Część z tych szkół uzyskało status szkół publicznych, co umożliwiło rodzinom mniej zamożnym kształcenie dzieci zgodnie z systemem wartości, który same wyznają.

- Należą się w tym miejscu słowa uznania dla samorządów, które podjęły trud i wysiłek utrzymania katolickich szkół. Pierwsze publiczne szkoły katolickie pojawiły się w ubiegłym roku, gdy przy szkołach katolickich prowadzonych przez Stowarzyszenie zaczęto uruchamiać katolickie gimnazja. Stowarzyszenie wraz z ks. Stanisławem czyniło starania, by uzyskały one status szkół publicznych, by ciężar finansowania przejęły samorządy. W niektórych miastach spotkaliśmy się z pozytywną odpowiedzią. Publiczne katolickie gimnazja powstały w Radomsku i Wieluniu. W tym roku samorząd w Radomsku zgodził się finansować również liceum. Niestety, w Częstochowie nasze propozycje nie spotkały się z pozytywnym oddźwiękiem władz samorządowych - radni miasta wypowiedzieli się negatywnie. Pod Wieluniem - w Kadłubie funkcjonuje również publiczna katolicka szkoła podstawowa, gdzie organem prowadzącym jest Stowarzyszenie, a finansami szkoły zajmuje się gmina. Szkoła w Kadłubie ze względu na małą liczbę uczniów miała być zlikwidowana. Determinacja rodziców i podejście rozumiejących problem władz gminy spowodowały, że rozpoczęto poszukiwania organu prowadzącego tak małą szkołę. W ten sposób sprawa dotarła do Stowarzyszenia, które znalazło rozwiązanie. Prowadzeniem przez Stowarzyszenie małych wiejskich szkół zainteresowały się inne gminy i tak w środowiskach wiejskich diecezji opolskiej zaczęły powstawać niewielkie szkoły prowadzone przez Stowarzyszenie, a finansowane przez gminy.

- Wynika z tego, że SPSK pomaga ocalić niewielkie szkoły, które reforma oświaty zmusiła do likwidacji ze względu na zbyt wysokie koszty utrzymania.

- Tak, ale trzeba wyjaśnić, że chociaż Stowarzyszenie partycypuje w kosztach, szkoły finansuje przede wszystkim gmina. Uważam, że likwidacja tak wielu szkół wiejskich spowodowana była brakiem dobrej woli wielu instytucji odpowiedzialnych za reformę oświaty. W niewielkich środowiskach, gdzie są trudności z dojazdami, szczególnie w okresie zimowym, gdzie do tej pory nie ma wystarczającej liczby autobusów czy gimbusów dowożących dzieci, trzeba wyjść naprzeciw troszczącym się o swoje dzieci rodzicom.

- Częstochowskie Liceum Katolickie zlokalizowane jest pod Jasną Górą, z jego okien doskonale widać Jasnogórski Szczyt, a Patronką szkoły jest Matka Boża Jasnogórska - to symbol i wielka odpowiedzialność...

- Matka Boża wyznacza i wskazuje charyzmat naszej szkoły. Kiedy szkoła powstawała, dzieło jej tworzenia zostało zawierzone Matce Bożej na Jasnej Górze. W 1997 r. abp Stanisław Nowak wydał dekret o patronacie Matki Bożej Jasnogórskiej dla Katolickiego Liceum w Częstochowie. Nauczyciele i wychowawcy z innych szkół prowadzonych przez Stowarzyszenie tu odbywają swoje spotkania i zjazdy. Jest to dla nich okazja, by jednocześnie pielgrzymować na Jasną Górę - ma to więc również formacyjny wymiar. Przyjeżdżając do naszej szkoły mają świadomość, że przybywają do szkoły - matki, której patronuje Matka Boża Jasnogórska, Ona wyznacza rytm i charyzmat szkoły.

To, że Matka Boża w Jasnogórskim Wizerunku znajduje się tak niedaleko od naszej szkoły - ot, 20 minut drogi, jest dla naszej wspólnoty wskazówką, by rokrocznie wychodzili z niej ambasadorowie grodu, gdzie króluje Matka Boża Jasnogórska, do której pielgrzymuje tyle milionów pątników. Zdarza się, że nasi absolwenci wyjeżdżają za granicę. Oby byli świadkami tego miejsca, z którego wyruszają w świat. Pamiętajmy, że przez wiele lat upokarzano częstochowian z tego powodu, że mieszkają w mieście, gdzie jest klasztor z Cudownym Obrazem.

- Gdy mówimy o dobrej szkole, bierzemy też pod uwagę dydaktykę. Każdemu rodzicowi zależy, by dziecko zdało egzaminy na wyższą uczelnię. Jaki jest poziom edukacji w Liceum Katolickim w Częstochowie?

- Gdy tworzono szkołę, pierwszym założeniem było nauczyć ucznia myśleć, by umiał wartościować, by był tu wychowywany. Zmniejszono liczbę uczniów w klasie, by móc indywidualnie na nich oddziaływać. W naszej szkole najliczniejsza klasa liczy 25 osób. Nauczyciele mogą indywidualnie pracować z uczniem. Szkoła musiała stać się atrakcyjna, by była wybierana przez rodziców i uczniów. Proponujemy 8 godzin języków obcych tygodniowo. Absolwent naszej szkoły przynajmniej jednym językiem obcym mówi biegle. Szkoła funkcjonuje w systemie profilów. Do tej pory przez dwa pierwsze lata nauki obowiązywał profil ogólny, potem uczeń miał do wyboru profil humanistyczny, geograficzno-matematyczny - zwany ekonomicznym, biologiczno-chemiczny; od tego roku, odpowiadając na potrzebę uczniów, otworzyliśmy profil informatyczny.

- Podstawą utrzymania szkoły jest czesne płacone przez rodziców uczniów. Wiadomo, że nie wystarcza to na prowadzenie szkoły. W jaki sposób szkoła zdobywa fundusze?

- Gdy szkoła rozpoczynała swoją działalność, miała bardzo wielu sponsorów. To były lata, gdy ludzie chętnie otwierali się na coś nowego. Teraz jest o wiele trudniej. Szkoła utrzymuje się z czesnego. Wynosi ono 370 zł. Jest niższe niż czesne w innych szkołach prowadzonych przez Stowarzyszenie, np. w Warszawie. Mamy też dotacje z Urzędu Miasta - połowę kwoty przypadającej na jednego ucznia szkoły publicznej. Nie zawsze otrzymujemy całość tej sumy. Utrzymaniem szkoły obciążeni są przede wszystkim rodzice naszych uczniów. Czesne musi wystarczyć na pensje dla pracowników, opłaty za energię elektryczną, remonty, ogrzewanie. Zdajemy sobie sprawę, że suma ta dla wielu rodzin stanowi barierę. Jest wielu uczniów, którzy przychodzą do nas, chcieliby się tutaj uczyć, jednak gdy przechodzimy w rozmowie do warunków finansowych, niejednokrotnie rodzice muszą ze szkoły zrezygnować. Kilkunastu uczniom, których rodzice mają trudności finansowe, staramy się pomagać przez przyznanie stypendium. Zdarza się, że na nasze prośby odpowiadają zamożniejsi rodzice naszych uczniów, np. przy zakupie sprzętu.

- 10. rocznica istnienia szkoły obchodzona była bardzo uroczyście. Przypomnijmy jej przebieg.

- 10-lecie szkoły połączone zostało z uroczystością poświęcenia sztandaru szkoły. Na zjazd absolwentów i byłych pracowników przybyło ponad 50 osób. W roku Wielkiego Jubileuszu mury naszej szkoły opuściła szósta grupa maturzystów, mamy już dwustu absolwentów. Sztandar haftowały nam Siostry Klaryski w Słupsku. Uroczysty zjazd i poświęcenie sztandaru miały miejsce 12 czerwca br. w Kaplicy Cudownego Obrazu na Jasnej Górze. Poprosiliśmy Księdza Arcybiskupa o przewodniczenie Eucharystii i poświęcenie sztandaru. Było to wielkie przeżycie dla całej wspólnoty. Nie wszyscy mogli być obecni - wielu naszych absolwentów to studenci, którzy w tym czasie mieli sesje. Otrzymaliśmy od nich wiele serdecznych listów z pozdrowieniami. To radosna i uroczysta chwila w historii szkoły.

- Czy szkoła śledzi losy swoich uczniów?

- Do czasu, gdy podejmują studia. Później oni sami, czując się związani z macierzystą szkołą, przysyłają pozdrowienia, odwiedzają nas. Mamy dzięki temu dobrą orientację o dalszych losach absolwentów. Wiemy, że wielu już założyło rodziny, tak że wspólnota naszej szkoły powiększyła się o współmałżonków i dzieci.

- Pasterz naszej archidiecezji często wypowiada się na temat roli szkolnictwa katolickiego w wychowaniu młodego pokolenia Polaków, jest też częstym gościem częstochowskiego Liceum...

- Ksiądz Arcybiskup jest naszym opiekunem, duchowym ojcem i wielkim przyjacielem. Tę więź bardzo sobie cenimy i staramy się ją podtrzymywać. Zawsze zapraszamy Księdza Arcybiskupa na uroczystości szkolne - inaugurację roku szkolnego, wigilię itp. Z wielkim zaangażowaniem i troską towarzyszy naszej szkole od chwili jej powstania. Jak dobry ojciec z uwagą obserwuje jej pracę i rozwój. Z miłością ogarnia wszystkie szkoły archidiecezji.

Także Niedziela jest bardzo związana z naszą szkołą. Wiele jej zawdzięczamy, choćby to, że nas promuje. Ks. inf. Ireneusz Skubiś - redaktor naczelny Niedzieli staje się mecenasem szkolnictwa katolickiego archidiecezji. Bardzo zależy mu na formacji chrześcijańskiej, a tę najlepiej można zdobyć w szkole. Ksiądz Redaktor, podobnie jak Ksiądz Arcybiskup, jest przyjacielem naszego liceum. W 1997 r. został wyróżniony Złotą Tarczą Przyjaciela Szkoły. W ten sposób chcieliśmy wyrazić naszą wdzięczność za wszelkie dobro, którego doświadczaliśmy i doświadczamy od Księdza Infułata. Na szkolnym korytarzu, w miejscu, gdzie powieszona została tablica upamiętniająca nadanie imienia szkole i obraz Patronki - Pani Jasnogórskiej, wisi krzyż - dar Księdza Infułata i Pani Lidii Dudkiewicz - zastępcy redaktora naczelnego. Jest to wyraźny znak więzi Niedzieli z naszą szkołą.

- Dziękuję za rozmowę. Życzymy Katolickiemu Liceum w Częstochowie wielu wychowanków, którzy w różnych stronach świata będą głosić wieść o jasnogórskim grodzie.