Współpraca miast maryjnych stanowi przykład łączenia w Europie
inicjatyw o podobnym charakterze tematycznym. Miasta będące ponadnarodowymi
sanktuariami stwarzają wiele problemów prawnych, organizacyjnych,
handlowych, komunikacyjnych i kulturowych, zarówno dla stałych mieszkańców,
jak i odwiedzających je grup pielgrzymkowych. Rozwiązywanie ich może
się dokonywać m.in. w drodze wykorzystania doświadczeń innych. I
tak dzieje się w tym przypadku. Wymiana informacji, częste kontakty
władz miast partnerskich, wzajemna promocja - wszystko to pozwala
sprostać znanym i nowym problemom funkcjonowania sanktuariów.
Europa Unii Europejskiej, Wspólnego Rynku, Europa Ojczyzn
- to ten sam kontynent, na którym Opatrzność wybrała miejsca szczególnego
oddziaływania łaski Bożej. Te miejsca to sanktuaria, wśród których
uprzywilejowaną funkcję spełniają sanktuaria maryjne. Pięć z nich,
znanych na całym świecie - Lourdes, Loreto, Fatima, Częstochowa i
Altoatting - od trzech lat prowadzi wspólne inicjatywy, omawia je
na sympozjach i konferencjach, a dla potrzeb informacyjnych wydaje
wspólne publikacje.
Właśnie ukazał się biuletyn informacyjny, bogato ilustrowany,
zawierający podane w sześciu językach podstawowe informacje historyczne
i organizacyjne o wymienionych pięciu sanktuariach maryjnych. Pomysł
tej publikacji wyszedł z Częstochowy, skład komputerowy wykonano
na zlecenie Spółki Shrines of Europe w Repro-Center Neue Presse Verlags
GmbH w Passau, według pomysłu Herberta Bauera z Altoatting. Profesjonalny
druk 100-tysięcznego nakładu wykonano w Altoatting, korzystając z
materiałów nadesłanych przez władze poszczególnych miast.
Jak pisze we wstępie do tego informatora prof. Ludwig Moadl
z Monachium, "w Europie jest wiele sanktuariów. Doświadczenia na
miejscu dają wielu ludziom nowe siły i energię - historia miejsca
świętego, obrzędy z nim związane i modlący się ludzie stwarzają atmosferę,
dzięki której dusza otwiera się i znajduje ukojenie". Nic więc dziwnego,
że od wieków szlaki Europy przemierzają grupy pielgrzymów, docierając
w liczbie 5 mln rocznie do Częstochowy czy 4 mln w przypadku Fatimy.
Oto dlaczego aktualne na XXI wiek staje się hasło: Poznajcie Europę,
idąc śladami pielgrzymów (Wstęp). Taki właśnie nowy szlak pielgrzymkowy
z Fatimy przez Lourdes, Altoatting, Częstochowę do Loreto utworzono
w programach organizatorów pielgrzymek. Oznacza to, że miasta maryjne
stanowią przykład europejskiej współpracy regionów w oparciu o łączące
je elementy.
Rozmawia się o tych aspektach wspólnych doświadczeń podczas
spotkań wybranych grup mieszkańców. Najczęstsze dotąd były kontakty
młodzieży zaprzyjaźnionych miast: Częstochowy, Loreto i Lourdes.
Inną formą współpracy są cyklicznie organizowane w kolejnych
miastach partnerskich Międzynarodowe Kongresy Miast Pielgrzymkowych.
Właśnie w tym roku kolej wypadła na Częstochowę, gdzie w dniach 23-26
września odbędzie się takie spotkanie, na które zaproszono ponad
80 instytucji kościelnych i świeckich z zagranicy i ponad 130 z Polski.
Swój udział potwierdziły już zagraniczne delegacje z: Francji, Niemiec,
Włoch, Portugalii, Luksemburga, Litwy, Brazylii, Hiszpanii, Rumunii,
Austrii, Wybrzeża Kości Słoniowej oraz z Izraela, a także z wielu
sanktuariów polskich. Poprzednie dwa Kongresy miały miejsce w Loreto (1995 r.) i Altoatting (1997 r.). Promotorem Kongresów jest Papieska
Rada ds. Duszpasterstwa Migrantów i Podróżnych. Kongres w Częstochowie
organizuje ona wraz z Klasztorem Ojców Paulinów, Kurią Metropolitalną
w Częstochowie, Uniwersytetem Jagiellońskim i Urzędem Miasta Częstochowy.
Kongres odbywać się będzie pod patronatem kard. Józefa Glempa - Prymasa
Polski i Jacka Dębskiego - prezesa Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki.
Obrady toczyć się będą w Auli Papieskiej na Jasnej Górze i będą tłumaczone
symultanicznie na języki: polski, francuski, włoski i niemiecki.
Poza wykładami uczestnicy będą mogli wysłuchać Nieszporów
Ludźmierskich Jana Kantego Pawluśkiewicza w Bazylice Jasnogórskiej (zapowiada się szansa pięknego przeżycia religijnego i kulturalnego
zarazem), zwiedzić sanktuaria znajdujące się w regionie częstochowskim
i obejrzeć wystawę o sanktuariach polskich i europejskich, połączoną
z prezentacją wydawnictw i fotogramów związanych z pielgrzymowaniem.
Czym Częstochowa może ubogacić Kongres i inne inicjatywy
współpracy miast maryjnych? Przede wszystkim wnosi ona doświadczenie
sanktuarium o wyjątkowym znaczeniu historycznym i narodowym. Bycie
duchową stolicą Polski pozostaje bowiem aktualne nawet w sytuacji,
gdy względy polityczne nie pozwoliły Częstochowie zachować tej samej
pozycji, z jakiej startowała do współpracy partnerskiej. W chwili
podpisywania umowy o współpracy jedynie Częstochowa spośród pozostałych
partnerów posiadała status wiodącego miasta regionu. Utrata rangi
miasta wojewódzkiego wyznacza obecnie mniejsze możliwości funkcjonowania
aglomeracji miejskiej i jej służby na rzecz
5-milionowej rzeszy międzynarodowych pielgrzymów. Wykazało
to doświadczenie bieżącego roku.
Drugim, poza skalą liczebną, czynnikiem określającym pozycję
Częstochowy jest status miasta szczególnie związanego z Ojcem Świętym.
Doświadczenie pielgrzymki papieskiej z 1999 r. jest bardzo wymowne.
Okazało się bowiem, że nawet gdy oficjalny program pominął Częstochowę,
Jan Paweł II osobiście doprowadził do jego modyfikacji i przybył
na Jasną Górę. Częstochowa została więc szczególnie wyróżniona przez
Ojca Świętego. Dodajmy, że to uznanie jest obopólne, gdyż miasto
przyznało Janowi Pawłowi II tytuł "Honorowego Obywatela Częstochowy",
o czym informuje umieszczona w Urzędzie Miasta Częstochowy płaskorzeźba,
a także złożony w Muzeum 600-lecia na Jasnej Górze dyplom "Honorowego
Obywatela" i symboliczny "papieski" klucz do bram miasta.
Jako miasto Częstochowa reprezentuje także potencjał intelektualny,
pozwalający włączyć się zarówno w teologiczną debatę nad religijnymi
aspektami sanktuariów (instytucje naukowe Ojców Paulinów z Jasnej
Góry, Instytut Teologiczny, Wyższe Seminarium Duchowne), jak i w
socjologiczne badanie odpowiednich zjawisk ekonomicznych i kulturowych (specjalizacja w Wyższej Szkole Języków Obcych i Ekonomii, zespoły
badawcze Wyższej Szkoły Pedagogicznej i Politechniki Częstochowskiej). Ważnym narzędziem upowszechniania problematyki pielgrzymkowej jest
wydawany w Częstochowie katolicki tygodnik Niedziela, docierający
nie tylko w formie gazetowej, ale również przez sieć Internetu na
wszystkie kontynenty, informujący o życiu Sanktuarium Jasnogórskiego.
Wreszcie praktyczne doświadczenie do omawianej współpracy
wnoszą odpowiednie służby miejskie: policja, służba zdrowia, straż
miejska, komunikacja, łączność, handel, biura podróży i różne formy
zaplecza noclegowego, wyspecjalizowane od lat w obsłudze pielgrzymów
i stałych obywateli, którzy od kwietnia do października znajdują
sposoby na normalne funkcjonowanie w warunkach ustawicznego napływu
gości. A może warto w sposób bardziej systematyczny, poza inicjatywami
o wymiarze międzynarodowym, szerzej uwzględniać pielgrzymkowy charakter
miasta w pracach monitorujących zachodzące zmiany w ruchu pielgrzymkowym
i wpływ, jaki one wywierają na kondycję Częstochowy? Do tego potrzebne
jest jednak przyznanie Częstochowie specjalnego statusu przez władze
w Warszawie. Konieczne jest też rozszerzenie częstochowskiej oferty
pielgrzymkowej. Wstępne opracowania w tym zakresie już przecież są
gotowe. Może nadszedł czas ich realizacji?
Pomóż w rozwoju naszego portalu