Określenie "sanktuarium" pochodzi od łacińskiego przymiotnika "
sanctus" - święty. Jest to miejsce szczególnej czci Boga, teren sakralny,
świątynia lub kaplica, gdzie wyjątkowym kultem wiernych otoczone
są wizerunki, ikony, obrazy lub figury Chrystusa, Maryi lub świętych.
O rozwoju i znaczeniu sanktuarium decyduje żywa wiara ludzi doś-
wiadczających tu świętości Boga, Jego Wszechmocy i Miłosierdzia.
Ważną rolę odgrywa starożytność i czcigodność obiektu kultu, posługa
duszpasterska duchowieństwa, a również historia, architektura, nieraz
topografia oraz wyposażenie sanktuarium. Początki niektórych sanktuariów
można udokumentować historycznie, inne poświadczone są przekazem
ustnym i tradycją.
Parafia w Dankowie istniała już prawdopodobnie w I połowie
XIII w. Usytuowana na lewym brzegu Liswarty, przy historycznej granicy
dwóch najstarszych diecezji polskich - gnieźnieńskiej i krakowskiej
- stanowiła dogodne miejsce zjazdów książąt dzielnicowych oraz synodów
kościelnych. Istnieje przekaz z 1217 r. o spotkaniu w Dankowie Leszka
Białego z Henrykiem Brodatym. Do istniejącego tu zamku przybywali
Bolesław Wstydliwy, Bolesław zwany Pobożnym, Henryk Wrocławski i
Władysław Opolski. W 1267 r. arcybiskup gnieźnieński zwołał do Dankowa
synod prowincjalny.
Pierwszy, drewniany kościół pw. św. Stanisława Biskupa i
Męczennika istniał tu od XIII w. W 1472 r. parafię uposażył właściciel
Dankowa - Hińcza z Rogowa. W II połowie XVI w. w wyniku przejścia
właścicieli osady na kalwinizm, nabożeństwa katolickie odprawiane
były w filialnej świątyni w Zajączkach. Katolicy odzyskali kościół
w Dankowie dopiero w 1641 r.
Okres świetności tego miejsca przypada na XVII w. Rodzina
Warszyckich ufortyfikowała tu zamek, który skutecznie opierał się
najazdowi Szwedów. Stanisław Warszycki w 1650 r. ufundował w Dankowie
nową, murowaną świątynię pw. Najświętszej Maryi Panny, św. Stanisława
BM i św. Antoniego Padewskiego. Kościół ten został konsekrowany w
czasach Jana III Sobieskiego za pontyfikatu papieża Klemensa X w
dniu 22 lipca 1675 r. Ceremonii tej dokonał wywodzący się z ziemi
wieluńskiej, ówczesny prymas Polski Andrzej Olszewski.
Fundator - Stanisław Warszycki usytuował świątynię wewnątrz
dawnych wałów obronnych, które odgradzają dziedziniec kościoła od
terenu fortecy. Jej mury zawierają materiał budowlany odzyskany z
dawnej baszty obserwacyjnej oraz kaplicy zamkowej.
Świątynia w Dankowie jest nie tylko milczącym świadkiem
burzliwych dziejów Rzeczypospolitej. Od kilku wieków kryje w swych
murach prawdziwy klejnot - słynący łaskami obraz Matki Bożej zwanej
Dankowską. Do 1995 r. wizerunek ten znajdował się w ołtarzu bocznym.
Obok, na ścianie kościoła, do 1974 r. , czyli do czasu gruntownego
remontu, można było przeczytać następujący napis:
"W oktawie Bożego Ciała w 1650 r. w obecności prepozyta
ks. Kobylańskiego i wielu wiernych namalowany przez nieznanego artystę
obraz Matki Bożej płakał trzy razy". Fakt ten potwierdził na piśmie
w 1730 r. bp Kraszkowski. Wcześniej, w opinii wiernych Dankowa i
okolic, obraz ten uznawano za "słynący łaskami", co znalazło wyraz
w ufundowaniu i ozdobieniu wizerunku wotywną "sukienką" ze srebra.
Kasztelan Warszycki 15 sierpnia 1659 r. inicjuje powstanie przy świątyni
Bractwa św. Różańca. Wyrazem kultu maryjnego są starania o konserwację
obrazu podjęte już w 1771 r., a potem w czasach najnowszych w 1977
r. We wrześniu 1995 r. staraniem kustosza sanktuarium ks. kan. Czesława
Chwała gruntownie odnowiony wizerunek abp Stanisław Nowak przeniósł
do ołtarza głównego. Na dawnym jego miejscu w ołtarzu bocznym umieszczono
obraz Oblubieńca Najświętszej Maryi Panny św. Józefa.
Kościół sanktuaryjny w Dankowie zdobią piękne freski ze
scenami Zwiastowania Najświętszej Maryi Pannie, Bożego Narodzenia,
Ostatniej Wieczerzy, cudu w Kanie Galilejskiej, Ojca Świętego Jana
Pawła II z kard. Stefanem Wyszyńskim na tle Jasnej Góry, i ostatni,
który będzie upamiętniał uroczystości koronacyjne. Na uwagę zasługują
również witraże. Przedstawiają one Osoby Trójcy Świętej, tajemnicę
Nawiedzenia Maryi u św. Elżbiety, Świętą Rodzinę, Chrzest Pana Jezusa
w Jordanie, św. Jadwigę Królową - patronkę gimnazjum w Lipiu położonego
na terenie parafii, św. Stanisława BM i św. Faustynę głoszącą orędzie
Miłosierdzia Bożego.
Podobnie jak w każdym sanktuarium maryjnym, kult cudownego
wizerunku ma charakter wybitnie chrystocentryczny. Podkreśla to obecność
tzw. Piety, czyli Maryi trzymającej ciało swego syna Jezusa Chrystusa.
Stając się matką tak niezwykłego Syna, za łaską Bożą weszła Ona w
zdumiewające, jedyne i niepowtarzalne, pełne tajemniczej, mistycznej
wielkości i głębi odniesienie do Jezusa Chrystusa, a przez Niego
do całej Trójcy Przenajświętszej. Szczególny wyraz odniesienie to
znalazło w Męce Chrystusowej. Dlatego wokół sanktuarium znajdują
się wykute w kamieniu - piaskowcu wolno stojące figury Drogi Krzyżowej
uroczyście poświęconej przez metropolitę częstochowskiego abp. Stanisława
Nowaka w uroczystość odpustową 8 maja br.
Duchowe przygotowanie parafii do koronacji obrazu Matki
Bożej Dankowskiej rozpoczęło się już 29 sierpnia 2001 r. w formie
dziewięciomiesięcznej nowenny przeprowadzonej przez Ojców Redemptorystów
z Tuchowa. 19 maja br. rozpoczynają się Misje święte przed koronacją.
Cała archidiecezja wraz z Kościołem powszechnym oddaje w
maju szczególną cześć Najświętszej Maryi Pannie. Uroczystości koronacyjne
w Dankowie 25 maja 2002 r. o godz. 10.30 na "wałach" przy sanktuarium
będą nową okazją dla nas wszystkich, aby przypomnieć sobie na progu
trzeciego tysiąclecia zasadniczą prawdę, iż oddawanie czci Maryi
polega przede wszystkim na Jej naśladowaniu.
W czym należy Ją naśladować? Maryja zawsze pozostaje ściśle
zjednoczona z Chrystusem i oddana Mu bezgranicznie, by z Nim i w
Nim sławić Boga. Słucha Słowa Bożego i odpowiada na nie wiarą i posłuszeństwem.
Umiała modlić się słowami Pisma Świętego, o czym świadczy hymn Magnificat.
Chętnie spieszyła z pomocą potrzebującym, czego wzorem jest Nawiedzenie
św. Elżbiety lub cud w Kanie Galilejskiej. Jej naśladowanie jest
doskonałym programem dla każdego wierzącego. Wielbiąc Jej wzór, uczymy
się żyć w świetle tajemnic Chrystusa oraz szeroko otwierać swe umysły
i dusze na zbawcze działanie Ducha Świętego.
Pomóż w rozwoju naszego portalu