Stary dobry zwyczaj uniwersytecki obchodzenia jubileuszy przewiduje
wydanie księgi pamiątkowej, napisanej przez przyjaciół, współpracowników,
zaproszonych do współpracy autorytetów, którzy w ten sposób pragną
podkreślić rangę Jubilata. Adresatem takiej właśnie jubileuszowej
księgi został w grudniu ub.r. ks. prof. Tadeusz Styczeń SDS, któremu
z okazji 70. urodzin jego bliscy współpracownicy przygotowali książkę
pt. Codzienne pytania Antygony (Instytut Jana Pawła II KUL, Lublin
2001, ss. 574).
O randze tej książki świadczy fakt, iż otwiera ją specjalnie
na tę okazję napisany list gratulacyjny Ojca Świętego Jana Pawła
II, który był akademickim nauczycielem Jubilata i jego poprzednikiem
na Katedrze Etyki Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. List ten,
datowany na dzień imienin Ojca Świętego w roku ubiegłym, ma niezwykle
ciepły, osobisty charakter i adresowany jest do samego zainteresowanego,
a nie - jak to zwykle bywa - przesyłany pod adresem ordynariusza
miejsca. Czytamy w nim m.in.: "Jestem Ci serdecznie wdzięczny za
wszystkie lata współpracy, za Instytut Jana Pawła II, który powstał
z Twojej inicjatywy, za wszystkie kolejne numery Ethosu, a nade wszystko
za serdeczną przyjaźń (...). Jesteś, Tadeuszu, znakomitym etykiem" (
s. 45). Jeśli więc najwyższy autorytet świata w sprawach moralno-etycznych
wystawia takie świadectwo polskiemu etykowi, to słuszna wydaje się
zachęta do tego, by bliżej zapoznać się z treścią tego wyjątkowego
wydawnictwa, kuszącego czytelnika tytułem o codzienności.
Jak przystało na dzieło dedykowane etykowi, następcy
na profesorskiej katedrze ks. Karola Wojtyły, za główny temat publikacji
autorzy wzięli sobie tematy drogie sercu Jubilata. Drogie zresztą
nie tylko jemu, gdyż etyczny charakter zainteresowań ludzi nam współczesnych
powiela tytułowe "codzienne pytania Antygony", które zyskują niezwykle
trafne odpowiedzi pod piórami takich autorów tej książki, jak: kard.
Marian Jaworski, arcybiskupi: Bolesław Pylak, Józef Życiński, biskupi
- m.in.: Andreas Laun, Kurt Krenn, Henryk Tomasik czy uznani profesorzy
różnych dyscyplin naukowych - m.in.: ks. Czesław Bartnik, Rocco Buttiglione,
John Crosby, Mieczysław Krąpiec OP, Joachim Piegsa, Adam Rodziński.
Jakie to są pytania i kim tak naprawdę jest tytułowa
Antygona, którą redaktorzy książki - ks. Andrzej Szostek MIC i ks.
Alfred Wierzbicki wybrali na swoistą emblematyczną bohaterkę etycznych
rozważań, skoncentrowanych na osobie i dziele ks. prof. Stycznia?
O tytułowej Antygonie zdaje się mówić więcej motto zaczerpnięte z
dramatu Sofoklesa: Urodziłam się, by współkochać, nie - by współnienawidzić.
W tym zdaniu zawarte są podstawy dla etycznych zagadnień podniesionych
przez autorów w kolejnych częściach tej książki, a będących rzeczywiście
kwestiami codzienności. Tak drogi Jubilatowi temat prawdy życia codziennego,
która warunkuje wolność człowieka, podejmują na łamach tej książki
ks. Hubert Ordon SDS (A coż to jest prawda? J 18, 38) oraz Wojciech
Łączkowski (Prawda w życiu publicznym). Sekunduje im tekst ks. Ryszarda
Monia Dlaczego i w jakiej mierze przekonania mogą być przedmiotem
etyki? oraz chrześcijańskie odpowiedzi na fundamentalne pytania o
życie ludzkie, śmierć i eutanazję, udzielone w tekstach ks. Artura
Katolo oraz Carla Caffarry.
Równie ważne są, choć mają nieco ogólniejszy charakter,
problemy, które podjęli Albert Krąpiec OP - Moralność i etyka, A.
Szostek MIC - Wokół sporu o wyjątkową pozycję człowieka w świecie
i moralnych tego konsekwencji, a dopełnił Kazimierz Krajewski swym
studium Personalizm etyczny ks. Tadeusza Stycznia. Ten ostatni tekst
wykazuje wiele elementów wspólnych, ujawnionych w analizie Jerzego
W. Gałkowskiego nt. Personalizm w myśli społecznej Karola Wojtyły.
Cała bowiem księga pamiątkowa przeniknięta jest atmosferą otwarcia
na wartość ludzkiej osoby, na jej historyczne i indywidualne uwarunkowania,
co w ostatecznym rozrachunku decyduje o "codzienności", "praktyczności"
etycznych odpowiedzi. Chociaż mamy do czynienia z zagadnieniami etyki
ogólnej, metaetyki, to jednak tak naprawdę pozostają to wciąż podstawowe
pytania Antygony, z którymi utożsamić się może każdy Polak, Niemiec,
Austriak czy Ukrainiec. W tekście abp. Życińskiego znajdzie bowiem
odpowiedź nadziei na współczesne formy nihilizmu; w tekście Grzegorza
Przebindy wyczyta papieskie zalecenia na ukraińską codzienność, a
z opracownia Leona Dyczewskiego OFMConv. dowie się, w jaki sposób
radio i telewizja mogą mimo wszystko pozostać narzędziem ewangelizacji.
Inny wielki etyk polski - o. Tadeusz Ślipko SJ ukazuje naród jako
wartość cenioną coraz bardziej w warunkach postępującej globalizacji.
Nie są to bynajmniej wszystkie kwestie poruszone na
kartach
omawianej książki.
Dla wszystkich jednak, jako swoistą perełkę spuścizny
ideowej Jubilata i jego przyjaciół chciałbym polecić tekst szczególny
co do formy i treści. Otóż prof. Adam Rodziński zadedykował Jubilatowi
nieomal centurię, czyli prawie setkę mądrościowych sentencji, ujętych
w rymowane dystychy. Ileż w nich lapidarnie sformułowanej mądrości
na co dzień! To rodzaj poetyckiego podsumowania dla filozoficznych
wywodów wcześniej cytowanych autorów. By dać potencjalnym czytelnikom
przedsmak całej książki i tej jej części, przytoczę na zakończenie
jeden z nich:
Żyjemy, umieramy...
Chcesz wiedzieć, dlaczego?
Chcesz wiedzieć, po co?
Uczyń coś bardzo dobrego!
Ta książka zachęca do czynienia dobra. Ono - zgodnie
z myślą i świadectwem Jubilata - jest najbardziej czytelną odpowiedzią
na codzienne pytania współczesnych Antygon spod ulubionych przez
niego Tatr, papieskich Apenin i Alp. Za to dobro jesteśmy mu wszyscy
wdzięczni - także my - autorzy i czytelnicy łamów Niedzieli, na których
tyle razy publikowane były jego teksty. Księże Profesorze - dobrze,
że jesteś! Bądź!
Pomóż w rozwoju naszego portalu