Na różny sposób można uhonorować człowieka, pragnąc dowartościować jego "osobę i czyn". Dla człowieka nauki i kultury znakiem szczególnego wyróżnienia jest z pewnością otrzymanie doktoratu honoris causa jednego z ośrodków myśli uniwersyteckiej.
Właśnie tego rodzaju zaszczyt i wyróżnienie przyznał 15 maja br. jednemu z częstochowskich kapłanów - ks. prof. Janowi Kowalskiemu Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu. Należy od razu zaznaczyć, że w dotychczasowej historii Kościoła częstochowskiego tytuł taki otrzymał od Uniwersytetu Jagiellońskiego w 1930 r. jedynie pierwszy biskup częstochowski - dr Teodor Kubina.
Tytuł doktora honoris causa nie jest przyznawany na kredyt. Kryje się za nim całe życie i dokonania uhonorowanej osoby. W tytule tym znajdują one swoistego rodzaju ukoronowanie. Właśnie tak zostało dowartościowane "opus vitae" ks. prof. Jana Kowalskiego - człowieka o niezwykłej wrażliwości serca, otwartego na ludzkie potrzeby, wielkiego humanisty, pełnego skromności i prostoty; człowieka dialogu, a kiedy potrzeba - także "świętego uporu i przebojowości" w walce o prawdę; kapłana duszpasterza w parafiach diecezji częstochowskiej; Krajowego Duszpasterza Nauczycieli i Wychowawców; przełożonego i powiernika wielu serc kleryckich i kapłańskich, pełniącego kolejno funkcje: ojca duchownego, wicerektora i p.o. rektora Seminarium Częstochowskiego w Krakowie; dyrektora Wydawnictwa Archidiecezji Częstochowskiej " Regina Poloniae"; wybitnego teologa moralistę, profesora - wykładowcę w ośrodkach teologicznych Krakowa, Wrocławia, Częstochowy, Fryburga Szwajcarskiego, promotora młodych teologów, autora wielu naukowych publikacji. I wiele by jeszcze można wymieniać zasług, które znane są powszechnie, a których skutków doświadczyło i nadal doświadcza wielu duchownych i świeckich. Niektóre zaś, jako owoc dyskretnej dobroci Księdza Profesora, znane są tylko Bogu i zainteresowanym osobom.
Tytuł doktora h.c. jest przyznawany jednak na pierwszym miejscu za dorobek naukowy danego profesora. Wypada więc podać chociaż zwięzłą syntezę myśli teologiczno-moralnej ks. Kowalskiego.
Palące problemy współczesności, które jawią się za naszych dni jako zupełnie nowe wyzwania etyczne, domagają się od katolickiej teologii moralnej bardzo pogłębionej refleksji w świetle Objawienia Bożego, a zarazem doskonałej orientacji, połączonej z kompetencją o charakterze interdyscyplinarnym.
Dostrzega ten wymóg teolog moralista - ks. prof. dr hab. Jan Kowalski, który w swoich żmudnych i głębokich analizach naukowych podejmuje wiele problemów dotyczących współczesnych wyzwań stawianych teologii moralnej. Są wśród nich takie zagadnienia, jak: rozwój społeczny, sekularyzacja, marginalizacja i demokracja, działalność gospodarcza, inkulturacja Ewangelii, problemy etyczne związane z zapłodnieniem pozaustrojowym i eksploracją genetyczną, z chorobą AIDS. Obok tego, niejako w odpowiedzi na wyzwania współczesności, Profesor omawia takie zagadnienia, jak: ku pełni nawrócenia, odnowy i odrodzenia oraz rola pokuty zadośćuczynnej. Wreszcie, wskutek istniejących kontrowersji i rozbieżności teologicznych, przedstawia ks. Kowalski miejsce i rolę Magisterium Kościoła w teologii moralnej.
Całość refleksji ks. prof. dr. hab. Jana Kowalskiego jest prowadzona w duchu wierności wobec Magisterium Kościoła; wierności, która jest także otwarta na wsłuchiwanie się w liczne wezwania świata, tego niespokojnego i zmiennego, w którym żyje współczesny człowiek.
Wyróżnienie Księdza Profesora Jana odbieramy jako wyróżnienie dla całego środowiska teologicznego, z którego wyrósł, które z takim trudem budował i które znajduje przedłużenie w tylu jego wychowankach i uczniach. Niech poczują się wyróżnieni wraz z Księdzem Profesorem wszyscy ci, którym życie upływa na mozolnym opowiadaniu się po stronie prawdy i miłości, podobnie jak w służbie tym wartościom upływa życie Czcigodnego Laureata.
VIVAT ACADEMIA, VIVAT DOCTOR HONORIS CAUSA JOHANNES!