Artystyczny dorobek poetycki i pisarski Marii Konopnickiej naród polski godnie uczcił, fundując jej z okazji jubileuszu ćwierćwiecza pracy literackiej (podobnie jak w 1900 r. Henrykowi Sienkiewiczowi) niewielką posiadłość na Podkarpaciu, w Żarnowcu koło Krosna nad Jasiołką ( dopływem Wisłoki). Pięknie położony wśród zabytkowego, rozległego parku dworek swymi początkami sięga czasów stanisławowskich. Z końcem XIX wieku został gruntownie przebudowany i w chwili jego kupna stanowił własność Jadwigi z Czeczelów Biechońskiej. Rodzina Biechońskich, a wcześniej także hrabiów Komorowskich, pielęgnowała w swoich dobrach tradycje patriotyczne, szczycąc się swymi członkami, uczestnikami powstania styczniowego.
Konopnicka z wielką wdzięcznością przyjęła ofiarowany jej przez społeczeństwo dar, wybrany spośród 40 innych obiektów położonych w różnych częściach kraju. Był to dla niej pierwszy własny kąt, o posiadaniu którego zawsze marzyła. Nie bez znaczenia dla nowej właścicielki dworku były kultywowane w nim tradycje. Prawdopodobnie właśnie tutaj ukończyła jeden z najwspanialszych swoich patriotycznych wierszy, słynną Rotę, która z muzyką Feliksa Nowowiejskiego została po raz pierwszy wykonana przez połączone chóry z całej Polski pod dyrekcją kompozytora w dniu odsłonięcia w Krakowie pomnika Władysława Jagiełły - 15 lipca 1910 r., w 500. rocznicę wiktorii grunwaldzkiej. Schorowana, nie mogła osobiście uczestniczyć w tym narodowym święcie. Nie bez znaczenia, zwłaszcza w tym momencie, musiało być jednak dla niej położenie żarnowieckiego dworku w granicach ówczesnego zaboru austriackiego, na terenie którego panowała większa autonomia, pozwalająca nawet na tak podniosłe świętowanie, na swobodniejszą także jej własną działalność pisarską i społeczną.
Jak czytamy na odsłoniętej w 1980 r. tablicy memoratywnej z popiersiem poetki, umieszczonej na fasadzie dworku, Konopnicka mieszkała w tym miejscu w latach 1903-10, a ów dar stanowił "najwyższą nagrodę przyznawaną w okresie zaborów za wybitne zasługi". Tu spędziła siedem ostatnich lat swego pracowitego, twórczego żywota, tu także powstało dzieło jej życia, znaczący w literaturze polskiej epos o życiu polskich emigrantów w Ameryce Południkowej - Pan Balcer w Brazylii. Najchętniej przebywała w dworku w miesiącach wiosenno-letnich w towarzystwie swej przyjaciółki - malarki Marii Dulębianki. Na zawsze opuściła jego podwoje 15 września 1910 r., udając się do sanatorium w Kisielkach pod Lwowem. Tam zmarła w niecały miesiąc potem, a jej doczesne szczątki spoczęły na lwowskim cmentarzu Łyczakowskim.
Przeprowadzkę Konopnickiej do Żarnowca poprzedziły wielkie uroczystości jubileuszowe, związane z 25-leciem jej pracy literackiej, połączone z obchodami 60. rocznicy urodzin jubilatki. Zorganizowano je jesienią 1902 r. Z inicjatywy serdecznej przyjaciółki poetki - Elizy Orzeszkowej powstały w kraju liczne organizacje i komitety jubileuszowe, choć same uroczystości mogły odbyć się jedynie we Lwowie i w Krakowie, ponieważ władze carskie w Warszawie na ich przebieg w stolicy nie wydały zgody. W trakcie ich trwania Konopnicka przeżywa jeden z największych triumfów w swoim życiu. Uroczysty obchód przeobraził się w wielką narodową manifestację.
Autorka niezwykle pięknych liryków, opartych na ludowej nucie, dziś już klasycznej literatury dla dzieci, o nieprzemijających wartościach, zawsze starała się swą kunsztowną sztuką, pełną wewnętrznego żaru i współczucia dla niedoli ludu, bez reszty zatopioną w umiłowaniu ludowego pierwowzoru i krajobrazu, towarzyszyć życiu narodu. Nic więc dziwnego, że całe społeczeństwo - liczne organizacje społeczne, oświatowe, stowarzyszenia i instytucje życia publicznego oraz osoby prywatne - starało się oddać należny hołd dostojnej jubilatce. Do dnia dzisiejszego zachowała się kolekcja darów jubileuszowych, licząca ponad 200 obiektów. W adresie hołdowniczym przekazanym od Rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego czytamy m.in., że "objawy hołdu, uznania i wdzięczności za długoletnią, wytrwałą, wierną i świetną służbę poetycką" skłaniają, "aby i najstarsza wiekiem na ziemiach polskich Wszechnica, jeszcze z Piastowskiej myśli zrodzona, a łaską Jagiellonów wykarmiona, stanęła w chórze jubileuszowym i złożyła Ci dar pamiątkowy i dziękczynienia".
Po śmierci poetki, do 1956 r., dworek był własnością jej córki, Zofii Mickiewiczowej. W czasie II wojny światowej w opustoszałych wnętrzach znajdował się szpital wojskowy, a nawet sztab Armii Krajowej. Zniszczone pokoje poddano gruntownej restauracji po zapisie przez spadkobierczynię na rzecz państwa. Decyzją ówczesnego Ministerstwa Kultury i Sztuki, w 1957 r. dworek stał się siedzibą muzeum biograficznego Marii Konopnickiej. W 1960 r., w 50. rocznicę śmierci poetki, otwarto dworek dla szerokiej publiczności. Wielkie zasługi dla zrekonstruowania pierwotnego wyglądu - zwłaszcza salonu i gabinetu poetki - położył ówczesny kustosz zbiorów Zdzisław Łopatkiewicz z małżonką.
Obecny dyrektor Muzeum - Paweł Bukowski stanął przed zadaniem ratowania obiektu; zadaniem niełatwym w obecnych realiach w związku z ciągłym brakiem funduszy na niezbędne remonty, na zachowanie, konserwację i poszerzanie kolekcji często unikalnych obiektów. W zbiorach zachowały się m.in. rękopisy utworów Konopnickiej, autografy listów poetki i korespondencja adresowana do niej przez takie znakomitości na niwie polskiego pisarstwa, jak Eliza Orzeszkowa, Stefan Żeromski czy Józef Ignacy Kraszewski. Ponadto Muzeum może poszczycić się największą w Polsce kolekcją dzieł malarskich Marii Dulębianki i jedynym w swoim rodzaju zbiorem stylowych kałamarzy i przyborów do pisania z przełomu XIX i XX wieku. Niezwykle cenny jest zasób oryginalnych ilustracji do utworów pisarki i wspomniana już kolekcja tzw. Darów Jubileuszowych.
W pomieszczeniach tzw. lamusa (dawnego spichlerza), zaadaptowanego dla potrzeb bieżących, czynna jest ekspozycja biograficzno-literacka poświęcona twórczości poetki pod nazwą Poleciały pieśni moje. W budynku tym przygotowywane są także wystawy czasowe o różnorodnej tematyce.
Z okazji przypadającej w tym roku 160. rocznicy urodzin pisarki, w ramach VIII Spotkania z Twórczością Marii Konopnickiej, zorganizowano z inicjatywy Muzeum IV Konkurs Plastyczny na ilustrację do utworu poetki, w dowolnej technice, dla uczniów szkół podstawowych i gimnazjów oraz młodzieży placówek wychowania pozaszkolnego. Obecna edycja po raz pierwszy ma zasięg międzynarodowy. Utwory Konopnickiej były bowiem i nadal są tłumaczone na wiele języków. Ich liczba, według ostatniego stanu badań, dochodzi do 40. Kulturotwórcza rola żarnowieckiego obiektu, gromadzącego i aktualizującego swoje zasoby, jest nie do przecenienia. Nagrodzone na Konkursie prace są prezentowane na wystawie czasowej w terminie od 15 maja do 30 czerwca br.