Z bp. Ryszardem Karpińskim - delegatem Komisji Episkopatu Polski ds. Duszpasterstwa emigracji - rozmawia ks. inf. Ireneusz Skubiś

Ks. Ireneusz Skubiś: - Ksiądz Biskup przyjechał na rekolekcje Episkopatu Polski na Jasnej Górze niemal bezpośrednio z kolejnej podróży pasterskiej do naszych Rodaków poza granicami Polski.

Bp Ryszard Karpiński: - Była to już dwunasta moja podróż od czasu, gdy Konferencja Episkopatu Polski powierzyła mi - na początku maja br. - zaszczytną funkcję delegata ds. duszpasterstwa naszej emigracji. Zważywszy fakt, że starałem się ją godzić z obowiązkami biskupa pomocniczego w archidiecezji lubelskiej, nie było tych wyjazdów mało. Oczywiście, nie udało mi się jeszcze dojechać wszędzie tam, gdzie moja obecność jest bardzo oczekiwana.

- Dokąd podróżował Ksiądz Biskup ostatnio?

- Do Paryża, Neapolu i do Rzymu. Zaczynając od Paryża - okazją do tej podróży było zebranie rektorów Polskich Misji Katolickich z Europy w dniach 12 i 13 listopada.
Księża rektorzy spotkali się w Domu Polskiej Misji Katolickiej im. Anny i Stanisława Kozłowskich w La Ferté sous Jouarré w pobliżu Paryża. Przybyli kapłani odpowiedzialni za Polskie Misje Katolickie w krajach europejskich: we Francji, w Niemczech, w Wielkiej Brytanii, Szwajcarii, Austrii, we Włoszech i w Hiszpanii. Należy zaznaczyć, że w większości tych krajów polskie ośrodki mają już swoją ponadwiekową historię (Francja i Niemcy), w Anglii ta historia jest krótsza i sięga ostatnich 50 lat, natomiast w innych krajach polskie placówki dopiero się tworzą, np. we Włoszech czy w Hiszpanii, ponieważ obecność polskich imigrantów jest tu zjawiskiem nowym. Na terenie Wielkiej Brytanii istnieją dwie polskie misje: jedna obejmuje tereny Anglii i Walii, a druga - Szkocji. Obydwaj rektorzy są zgodni, że należy te misje połączyć, zwłaszcza że emigracja polska w Szkocji szczupleje z każdym rokiem. Z uczestnikami zebrania spotkał się najpierw Ksiądz Prymas - kard. Józef Glemp, który w tych dniach był gościem Polskiej Misji Katolickiej w Paryżu.

- Co było przedmiotem obrad rektorów Polskich Misji Katolickich?

- Było to spotkanie zapoznawcze i sprawozdawcze. Starałem się omówić wizję duszpasterstwa polonijnego w nowej sytuacji, która zaistniała od maja br., to jest po przejściu na emeryturę abp. Szczepana Wesołego i po powołaniu przez Konferencję Episkopatu Polski delegata ds. duszpasterstwa emigracji, rezydującego w Polsce. Z jednej strony chodzi bowiem o kontynuację dotychczasowych zadań opieki duszpasterskiej nad naszymi rodakami w różnych krajach na całym świecie, ale równocześnie o większe uwrażliwienie Kościoła w Polsce na problemy naszych emigrantów, a także lepsze przygotowanie naszych rodaków do dawania świadectwa w jednoczącej się Europie i w świecie. Dlatego potrzebna jest wymiana doświadczeń i analizowanie nowych zjawisk. Księża rektorzy - pomimo odległości, jakie ich dzielą - postanowili spotykać się dwukrotnie w ciągu roku. Potrzebne są także spotkania z przedstawicielami laikatu w ramach Europejskiej Rady Duszpasterskiej czy tworzącego się ruchu polskich rodzin na emigracji. W jednoczącej się Europie potrzebny jest również większy przepływ wiadomości drukowanych. Dlatego aktualny jest postulat wydawania jednego pisma w formie tygodnika zamiast kilku dotychczasowych w poszczególnych krajach. Księża rektorzy postulowali, aby różne materiały duszpasterskie z Konferencji Episkopatu Polski były im nadsyłane we właściwym czasie. Ja sam prosiłem o pisanie artykułów z życia polskich misji katolickich do Niedzieli i innych czasopism katolickich w Polsce. Nasi wierni wciąż za mało wiedzą o życiu i świadectwie wiary naszych rodaków w Europie. Dałem też propozycję pielgrzymki emigracji europejskiej do Polski, zachęcałem do obecności Polonii na 48. Międzynarodowym Kongresie Eucharystycznym, który odbędzie się w Guadalajara (Meksyk) w dniach 10-17 października 2004 r. pod hasłem: Eucharystia światłem i życiem w nowym milenium.

- Po Paryżu przyszła kolej na Rzym i Neapol...

- Tak. 14 listopada odleciałem do Rzymu i następnego dnia pojechałem do Neapolu, aby odwiedzić stosunkowo młodą Polską Misję Katolicką w tym mieście, a także w miejscowości San Giuseppe Vesuviano na terenie diecezji Nola, w pobliżu słynnego wulkanu, gdzie gorliwie duszpasterzuje ks. lic. Stanisław Iwańczak, chrystusowiec. Obie te misje zostały powołane do życia w ostatnich latach i korzystają z nich Polacy, którzy tutaj czasowo się osiedlili. W większości są to młode kobiety, które wykonują różne prace domowe w rodzinach włoskich - najczęściej opiekują się dziećmi i osobami starszymi. Ale nie brak tu także i mężczyzn, którzy oblegają zwłaszcza Dworzec Centralny w Neapolu. Przybyli tu w poszukiwaniu jakiejś pracy, często zwabieni, podobnie zresztą jak i kobiety, przez nieuczciwych pośredników, Polaków i Włochów. Przed południem celebrowałem Mszę św. w kaplicy Ojców Józefitów z Murialdo w San Giuseppe Vesuviano, po południu uczestniczyłem we Mszy św. celebrowanej przez Księdza Stanisława w kościele parafialnym w pobliżu Dworca Głównego (Stazione Centrale). Wieczorem celebrowałem drugą Mszę św. w kościele Ojców Kapucynów w północnej części Neapolu. W homiliach nawiązywałem do tekstów liturgicznych z XXXIII niedzieli, do Dnia Papieskiego obchodzonego w tym czasie w Polsce oraz do Dnia Emigranta obchodzonego w Kościele we Włoszech. Słowo Boże o Sądzie Ostatecznym i te wszystkie okoliczności winny nas zmuszać do refleksji nad naszym życiem, do większej odpowiedzialności za każdy jego dzień i do dawania świadectwa wiary w codziennym postępowaniu w nowym środowisku, gdzie jesteśmy szczególnie obserwowani jako rodacy Jana Pawła II. Po ostatniej Mszy św. spotkałem się z Polakami w sali gościnnych Sióstr Szarytek. W tej sali gromadzą się Polacy także w ciągu tygodnia na katechezę i na kursy języka włoskiego, prowadzone przez Księdza Stanisława. Podzieliłem się ze zgromadzonymi moimi przeżyciami z czasu wyboru Jana Pawła II i mówiłem o jego szczególnym charyzmacie, który od samego początku zmienił styl posługi papieskiej.

- Księże Biskupie, powróćmy z pięknego Neapolu do Rzymu...

- Tak. Głównym celem mojego ostatniego pobytu we Włoszech było uczestnictwo w V Światowym Kongresie Duszpasterstwa Migrantów i Uchodźców, zorganizowanym w dniach 17-22 listopada przez Papieską Radę ds. Duszpasterstwa Migrantów i Podróżnych - dykasterium Stolicy Apostolskiej, w którym miałem zaszczyt pracować w latach 1971-85.
Kongresy są jedną z form działalności tej Rady. Każdego roku jest organizowany podobny kongres, dotyczący jednego sektora działalności tego urzędu. Na przyszły rok planowany jest Światowy Kongres Duszpasterstwa Turystycznego. Każdy z takich kongresów to ogrom pracy przygotowawczej: zebrania czy kongresy regionalne, określenie tematu, znalezienie referentów czy osób, które potrafią się podzielić doświadczeniem ze swojej pracy w danej dziedzinie, wyszukanie odpowiedniego miejsca i podobne sprawy logistyczne. Obecny kongres miał miejsce w Audytorium Instytutu Patrystycznego „Augustianum”, mieszczącego się obok kolumnady na Placu św. Piotra. Większość uczestników była zakwaterowana w pensjonatach pobliskich domów zakonnych. W ten sposób każdego dnia mogliśmy, bez straty czasu na dojazdy, uczestniczyć w Eucharystii sprawowanej w Bazylice św. Piotra, a starannie przygotowanej przez dwoje pracowników tej Rady: ks. Andrzeja Duczkowskiego TChr i s. Aleksandrę Pander, służebniczkę śląską. Tematem obrad tegorocznego kongresu było hasło: Zacząć na nowo od Chrystusa - ku odnowionej posłudze duszpasterskiej wśród migrantów i uchodźców. Nie ulega wątpliwości, że cała praca tego specyficznego duszpasterstwa koncentruje się na Osobie Chrystusa żyjącego w Kościele i zapraszającego wszystkich do siebie, bez względu na język, rasę, kolor czy nawet wyznawaną religię. Temat ten każdego dnia był omawiany pod innym kątem w homiliach, referatach, świadectwach i dyskusjach w językowych grupach roboczych. Punktem szczytowym kongresu była audiencja u Ojca Świętego Jana Pawła II i jego przemówienie, w którym zwrócił naszą uwagę na wymiar ekumeniczny tego duszpasterstwa; audiencja odbyła się 20 listopada.

- Jak dużo osób brało udział w tym kongresie i jaki był udział Polaków?

- W kongresie wzięło udział ok. 300 osób ze 100 krajów: ok. 50 biskupów i 50 prezbiterów oraz siostry zakonne i ludzie świeccy zaangażowani w to duszpasterstwo. Znamienny był udział księży kardynałów, byli mianowicie: Theodore E. McCarrick z Waszyngtonu i A. Maida z Detroit w USA, Aloysius M. Ambrozic z Toronto w Kanadzie, Georg M. Sterzinsky z Berlina, Godfried Danneels z Brukseli, G. Majella z Săo Salvador w Brazylii, Walter Kasper i Paul Poupard z Watykanu i, oczywiście, przewodniczący Papieskiej Rady, niedawno kreowany kardynał Stephen Fumio Hamao, Japończyk. Obradom przewodniczył niemal cały czas sekretarz Rady - abp Agostino Marchetto. Z Polski brali udział: bp Marian Gołębiewski - konsultor tej Rady, bp Edward Janiak, który zajmuje się sprawami uchodźców i cudzoziemców w naszym kraju, ks. Tadeusz Winnicki - przełożony generalny Towarzystwa Chrystusowego, ks. prof. Maciej Ostrowski z Krakowa, delegowany przez abp. Edmunda Piszcza, przewodniczącego Rady Komisji Episkopatu Polski ds. Migracji i Turystyki, oraz siostra zakonna ze Zgromadzenia Misjonarek Chrystusa Króla (w imieniu Matki Generalnej), której nazwiska, niestety, nie pamiętam. W delegacji Kościoła ze Stanów Zjednoczonych był też biskup pochodzenia polskiego - Thomas Wenski, od 1 lipca tego roku mianowany biskupem koadiutorem w diecezji Orlando na Florydzie. Od kilku lat pełni on funkcję przewodniczącego Komitetu Biskupów Amerykańskich ds. Migrantów i Uchodźców. Z tego samego kraju byli obecni: nowy biskup Brooklynu pochodzenia włoskiego Nicholas DiMarzio oraz kapłan pochodzenia polskiego, również z diecezji brooklyńskiej - ks. kan. Peter Zendzian. Natomiast Kościół w Holandii reprezentował Polak, diakon stały, który jest tam dyrektorem krajowym duszpasterstwa migrantów i uchodźców. Na zakończenie obrad różne grupy etniczne z Rzymu przygotowały program folklorystyczny na cześć uczestników kongresu. Spotkanie zakończyło się śpiewem po włosku znanej nam pieśni Czarna Madonna.

- Dziękuję za tyle cennych informacji.