Od Ślubów Jana Kazimierza do cerkiewnych śpiewów
Do największych wydarzeń tegorocznego Festiwalu zaliczyć można bez wątpienia koncert inauguracyjny, jaki miał miejsce w Bazylice Jasnogórskiej pod patronatem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Lecha Kaczyńskiego. Na upamiętnienie 350. rocznicy Ślubów Króla Jana Kazimierza zabrzmiało polskie prawykonanie oratorium Śluby Jana Kazimierza na głosy solowe, głos recytujący, chór, organy i orkiestrę, skomponowane w 1895 r. przez Mieczysława Sołtysa, lwowskiego kompozytora, dyrygenta, pedagoga i organizatora życia muzycznego, ucznia C. Saint-Saënsa. Koncert, w którym wystąpili artyści polscy i ukraińscy, zorganizowany we współpracy z Konsulatem Generalnym RP we Lwowie i Filharmonią Lwowską, zaprezentowany został miesiąc wcześniej - 1 kwietnia br., w rocznicę Ślubów we Lwowie.
Nie zawiedli się również ci, którzy dali się skusić zapowiedziom i przybyli na Koncert muzyki bizantyjskiej, odbywający się w kościele św. Jakuba. Bizantyjskie śpiewy na okres Zmartwychwstania zabrzmiały w wykonaniu jednej z gwiazd Festiwalu - Greckiego Chóru Bizantyjskiego pod dyr. Lycourgosa Angelopoulosa.
Chór, założony w 1977 r. przez Angelopoulosa, do swych największych osiągnięć zalicza udział w Panortodoksyjnej Liturgii Bożonarodzeniowej w Betlejem, odprawionej w 2000. rocznicę narodzin Chrystusa. - Starania o przyjazd tego wybitnego chóru do Częstochowy trwały trzy lata - podkreślała na konferencji prasowej poprzedzającej Festiwal jego dyrektor Małgorzata Nowak. - Warto było - lakonicznie, choć celnie stwierdzali uczestniczący w koncercie słuchacze.
Pełni zachwytu byli także melomani, którzy wysłuchali Koncertu muzyki ormiańskiej i chorału gregoriańskiego w kościele Najświętszego Imienia Maryi, podczas którego wystąpili: Hasmik Gasparyan - sopranistka z Armenii i „Vox Clamantis” - schola gregoriańska z Estonii pod dyr. Jaan-Eik Tulvego, współpracującego z D.D. Saulnierem z opactwa Benedyktynów w Solesmes we Francji - kolebki chorału gregoriańskiego. Tego wieczoru uwagę wszystkich przykuła jednak występująca w pierwszej części Hasmik Gasparyan, absolwentka Państwowego Konserwatorium Muzycznego w Erewaniu, solistka w tamtejszym kościele św. Sargisa, która w 40-minutowym solowym koncercie ormiańskich pieśni, powstałych na przestrzeni kilkunastu wieków, swym krystalicznie czystym głosem wprost zaczarowała zasłuchaną publiczność.
Sercami melomanów zawładnął też niepodzielnie Chór Męski Soboru Świętej Trójcy Klasztoru Kitajewskiego w Kijowie, który obok Chóru Kameralnego „Credo” z Moskwy wystąpił podczas Koncertu muzyki cerkiewnej w kościele św. Jakuba. Chór Soboru Świętej Trójcy, pod dyr. Tiberiya Yatskulinetsa, istnieje od 2004 r. i składa się z muzyków profesjonalistów. Jego głównym zadaniem jest służba w Klasztorze Kitajewskim i uświetnianie różnych uroczystości cerkiewnych. Dobrze się stało, że ten doskonały zespół swym porywającym koncertem uświetnił również jeden z festiwalowych wieczorów.
Reklama
Messa per voci e fiati... e uccelli
Do wielkich wydarzeń muzycznych zaliczyć również należy występy jednej ze znakomitości tegorocznego Festiwalu - brytyjskiego chóru „The Holst Singers” pod dyr. Stephena Laytona, chóru określanego przez BBC nie tylko jako jeden z czołowych chórów Wielkiej Brytanii, ale jako „wiodący chór na scenie międzynarodowej”. Zespół z Wielkiej Brytanii zaprezentował się podczas Koncertu muzyki chóralnej w kościele ewangelicko-augsburskim, wykonując utwory Estończyka Arvo Pärta, dzieła literatury chóralnej kompozytorów brytyjskich oraz utwory dwóch twórców polskich - Mariana Borkowskiego i Pawła Łukaszewskiego. Po raz kolejny „The Holst Singers” zaśpiewał przed publicznością częstochowską w Bazylice Jasnogórskiej podczas liturgicznej inauguracji Festiwalu. Wraz z Grupą Muzyki Współczesnej „Studio Warszawa” brytyjscy śpiewacy wzięli udział w prawykonaniu Messa per voci e fiati Pawła Łukaszewskiego, częstochowianina, absolwenta Akademii Muzycznej im. F. Chopina w Warszawie w klasie wiolonczeli prof. A. Wróbla i kompozycji w klasie prof. M. Borkowskiego, członka Rady Artystycznej Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Sakralnej „Gaude Mater”, pomysłodawcy i organizatora Konkursu Młodych Kompozytorów „Musica Sacra” towarzyszącego Festiwalowi. Dojrzały, piękny utwór, wzbogacający Liturgię sprawowaną pod przewodnictwem bp. Antoniego Długosza, zrobił wrażenie nie tylko na wiernych i melomanach, ale i na ptakach zamieszkujących zakamarki bazyliki, bowiem w finale utworu dołączyły się swymi głosami, nie tylko doskonale wkomponowując się w jego tonację, ale również z dużym znawstwem prezentując technikę wykonawczą piano i forte. Prawdziwa to umiejętność - komponowanie w harmonii z pięknem stworzenia, widać, że wybitny częstochowianin posiadł tę sztukę.
Dobre, bo polskie
Cechami określającymi Festiwal „Gaude Mater” są jego programowa ekumenia z jednej strony oraz promocja muzyki polskiej - jego drugi biegun. Charyzmatem Festiwalu jest promocja polskiej muzyki współczesnej, która często powstaje na zamówienie Festiwalu. W 15-letniej tradycji „Gaude Mater” miało miejsce 150 premier polskiej muzyki sakralnej. Tylko podczas tegorocznej edycji Festiwalu zabrzmiało 13 prawykonań, m.in. podczas Koncertu muzyki polskiej i Koncertu prawykonań sakralnych, które odbyły się w kościele seminaryjnym. Podczas pierwszego z koncertów Chór Polskiego Radia w Krakowie pod dyr. Włodzimierza Siedlika i Polski Chór Kameralny „Schola Cantorum Gedanensis” pod dyr. Jana Łukaszewskiego wykonały Vesprerae in assumptione Beatae Mariae Virginis (Nieszpory na Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny) Juliusza Łuciuka oraz Zdrowaś bądź, Maryja i Pieśń rodzin katyńskich Henryka Mikołaja Góreckiego. W drugim koncercie zabrzmiały utwory Bartosza Kowalskiego-Banasewicza, Marka Jasińskiego i Benedykta Konowalskiego oraz młodych twórców, nagrodzonych w II Międzynarodowym Konkursie Młodych Kompozytorów „Musica Sacra”: Piotra Tabakiernika - Crux fidelis (IV nagroda i Nagroda Specjalna PWM), Agaty Krawczyk - Parce mihi (III nagroda ex aequo), Jakuba Kowalewskiego - Missa Brevissima (III nagroda ex aequo) i Hideyuki Nishimury z Japonii - Caritas nunquam excidit (II nagroda).
Jednym z celów Festiwalu jest wydobywanie na światło dzienne muzyki ze zbiorów archiwów jasnogórskich. W tym roku w koncercie Muzyka ze zbiorów jasnogórskich w 140. rocznicę śmierci o. Cyryla Gieczyńskiego, kompozytora jasnogórskiego, Chór i Zespół Instrumentów Dawnych „La Tempesta” zaprezentował utwory Józefa Elsnera oraz Cyryla Gieczyńskiego. Zabrzmiały cztery spośród dziewięciu przechowywanych w archiwum jasnogórskim utworów tego twórcy mszy, nieszporów, arii, offertoriów i antyfon maryjnych, w latach 1815-19 dyrygenta Kapeli Jasnogórskiej. Osobie kompozytora poświęcona była również jedna z sesji towarzyszącego Festiwalowi seminarium naukowego.
Nie sposób omówić wszystkich propozycji festiwalowych. Jedno jest pewne, trudno byłoby przecenić rolę tej wielkiej muzycznej imprezy zarówno dla kultury naszego kraju, jak i jej wkład w poznawanie kultury i religii innych narodów oraz w łączenie różnorodnych tradycji i likwidowanie podziałów między ludźmi. Tegoroczny Festiwal udowodnił to, o czym mówił Jan Paweł II podczas VI Światowego Dnia Młodzieży w Częstochowie: „Kościół w Europie może w końcu oddychać swobodnie obydwoma swoimi płucami...” - sakralna muzyka Wschodu i Zachodu przypomniała o wspólnych korzeniach chrześcijańskiej Europy.
Pomóż w rozwoju naszego portalu