Objawy alergii mogą dotyczyć przewodu pokarmowego (uporczywe ulewanie, kolka jelitowa, biegunka lub zaparcia, śluz i/lub krew w stolcu), układu oddechowego (świszczący oddech, kaszel bez gorączki, nawracające zapalenia dróg oddechowych) oraz zmian skórnych - wysypka. Organizm za wszelką cenę zmierza do usunięcia alergenu. W alergii dużą rolę odgrywa system immunologiczny. Proces ten przebiega u wszystkich ludzi, z reguły nie wyzwalając objawów chorobowych. Jeśli jednak organizm wytworzy nadmierną ilość przeciwciał, dochodzi do reakcji zapalnych, objawiających się alergią.
Alergia może pojawić się już w 2. lub 3. miesiącu życia. Dzieci zazwyczaj mają zmiany na skórze, dlatego rozpoznanie u nich alergii jest łatwiejsze niż w przypadku osób dorosłych. Zwykle wystarcza bardzo dobrze zebrany wywiad. Jeśli malec jest karmiony piersią, należy ustalić dietę mamy, a jeśli butelką - dobrać odpowiedni preparat mlekozastępczy. Główną przyczyną alergii w wieku niemowlęcym są białka mleka krowiego.

Skaza białkowa

Jeśli lekarz rozpozna skazę białkową, zaleci mamie karmiącej dietę eliminacyjną, czyli wykluczającą mleko i jego przetwory, a także produkty wysoko przetworzone (zawierające konserwanty, sztuczne barwniki), czekoladę, orzechy, owoce cytrusowe, jaja, ryby i inne pokarmy, których spożycie powoduje zaostrzenie zmian skórnych u dziecka. Dieta mamy karmiącej piersią powinna obfitować w mięso, warzywa i owoce, grube kasze, razowe pieczywo, powinna być bogata w wapń i witaminy. Jeśli rzeczywiście dziecko jest uczulone na białko mleka krowiego, to po 1-2 tygodniach jej stosowania zmiany skórne powinny ustąpić. Leki stanowią tylko uzupełnienie diety eliminacyjnej - przynoszą dziecku ulgę, gdy objawy alergii są bardzo nasilone. W przypadku niemowląt karmionych mlekiem modyfikowanym (butelką) stosuje się preparaty bezmleczne, np. Bebilon Pepti 1 i 2, Bebilon Pepti MCT.

Wprowadzanie nowych pokarmów

Dopiero po ukończeniu przez dziecko 4. miesiąca można rozszerzać jego dietę o inne pokarmy. Jeśli dziecko dobrze przybiera na wadze, lepiej podać mu zupę jarzynową, sok lub przecier jabłkowy. Wszystkie nowe produkty należy wprowadzać powoli, w stopniowo zwiększanych dawkach - nie więcej niż jeden nowy produkt w tygodniu. Dzięki temu można obserwować, na który składnik dziecko reaguje uczuleniem.
W okresie wprowadzania pokarmów uzupełniających alergolog bardzo szczegółowo pyta o dietę dziecka, m.in. kiedy do diety były wprowadzane kolejne pokarmy i jak dziecko na nie reagowało. Od tego zależy zaplanowanie badań diagnostycznych i sposób leczenia dziecka.

Czy istnieje skuteczna metoda rozpoznania rodzaju alergii?

Do 3. roku życia robi się testy z krwi. Specjalista może zlecić wykonanie badania określającego poziom przeciwciał IgE całkowitych. Podwyższenie poziomu IgE całkowitych może świadczyć o skłonności do alergii - trzeba dziecko uważnie obserwować. Ważniejsze jest jednak badanie IgE swoistych, określające rodzaj alergenu wywołującego reakcję alergiczną - informuje, na co dziecko jest uczulone, np. mleko, pyłki traw lub roztocza (badanie jest dość drogie). Czasami dotarcie do czynnika uczulającego jest trudne i może wymagać nawet kilkumiesięcznej obserwacji.
Testy skórne (testy nakłuć punktowych) są najbardziej popularnymi metodami rozpoznawania alergii. Na ogół nie wykonuje się ich u dzieci poniżej 3. roku życia. Aby je wykonać, lekarz alergolog musi sprawdzić, czy wykonanie testu u dziecka jest możliwe i ma sens, aby wyniki testu były wiarygodne.
Najprostszą metodą rozpoznania alergii jest wycofanie - na okres co najmniej miesiąca - podejrzanego produktu i ponowne wprowadzanie go w bardzo małych ilościach, przy jednoczesnym bardzo uważnym obserwowaniu dziecka. Jest to dieta eliminacyjna, zwana też testem prowokacyjnym. Jeśli dieta była niedokładnie przestrzegana lub jej okres był zbyt krótki - test prowokacji może wykazać utrzymywanie się reakcji alergicznej. Warto więc prowadzić dzienniczek dietetyczny, w którym zapisuje się dokładnie wszystko, co dziecko je, oraz pojawiające się reakcje organizmu.

Pamiętaj, że:
dieta bezmleczna oznacza wyeliminowanie mleka krowiego w pierwszym roku życia dziecka. Jednak alergia ta mija z wiekiem, więc gdy dziecko kończy 3 lata, sprawdza się, czy nabiał już mu nie szkodzi.
Nie ma jednej uniwersalnej diety dla wszystkich dzieci z alergią pokarmową - w każdym przypadku ustala się ją indywidualnie. Dlatego nie wprowadzaj jej na własną rękę - najlepiej zdaj się na wiedzę i doświadczenie alergologa. O tym, w jakim wieku można wprowadzać przetwory mleczne u dziecka z alergią, powinien zdecydować lekarz opiekujący się dzieckiem.

Rozpoznanie alergii polega na:
- przeprowadzeniu przez alergologa dokładnego wywiadu w kierunku alergii (np. jakie produkty są podejrzane o wywołanie alergii, po jakich produktach objawy choroby się zaostrzają, opis i powtarzalność objawów),
- stwierdzeniu stopnia alergizacji (np. oznaczenie przeciwciał całkowitych i swoistych IgE),
- przeprowadzeniu testów skórnych (testy nakłuć punktowych),
- przeprowadzeniu testów prowokacyjnych (dieta eliminacyjna).