Wertując księgi Nowego Testamentu, szczególnie literaturę epistolarną (Listy Apostolskie), bardzo często spotykamy się z tekstami, które bibliści nazywają sekcjami parenetycznymi. Aż roi się w nich od zdań i wyrażeń przepełnionych zachętami, zaleceniami oraz radami. Czasem fragmenty te wydają się przybierać brzmienie wręcz moralizatorskie, choć z założenia takimi nie są, a niekiedy czytelnik nie zdaje sobie sprawy z ich szczególnej specyfiki.
Określenie „pareneza” wywodzi się od greckiego rzeczownika „parainesis”, który oznacza zachętę, radę, ostrzeżenie. Dlatego też teksty te zawierają zwykle jakieś pouczenie, upomnienie, wezwanie bądź zachętę. Parenetycznymi zatem nazywamy takie części Listów, w których autor poucza czytelnika, dając wskazówki odnoszące się do prowadzenia życia godnego chrześcijanina. Bardzo często owe sekcje znajdują się na końcu danego pisma. Takie końcowe usytuowanie ma ważne znacznie przy ich interpretacji. Nie mogą one być zatem interpretowane i wyjaśniane bez zdawania sobie sprawy z wcześniej opisywanej dobrej nowiny o Jezusie, którą autor zamieszcza w swoim utworze. Została ona ogłoszona w innych częściach tej samej biblijnej księgi. W przeciwnym razie teksty parenetyczne stałyby się tylko jakimś kolejnym „prawem”, a nie konkretnym opisem sposobu postępowania według nauki wcześniej jasno i wyraźnie wyartykułowanej przez autora danego pisma.
Niekiedy w sekcjach parenetycznych znajdują się charakterystyczne dla nich tzw. katalogi cnót i wad (np.: Gal 5, 19-23, Kol 3, 5-8, Rz 1, 29-30). Typowe dla tych części są również tzw. tablice przykazań domowych, które wymieniają powinności różnych członków rodziny, włączając w nią także służbę.
Często owe spisy - jak zresztą cała pareneza apostolska - naśladują moralność epoki w swoich najbardziej wzniosłych formach (np. w filozofii stoickiej). Jednak umiejscowienie ich w perspektywie wiary nadaje im szczególny rys. A zatem różnica pomiędzy zwykłą laicką etyką tamtych czasów a moralnością, której fundamentem jest wyznawana wiara, jest bardzo istotna i nie należy o niej nigdy zapominać.
Pomóż w rozwoju naszego portalu