"Witaj Panno, nieustanną czcią wszystkich ludzi" - śpiewają
wierni Matce Bożej Miłosierdzia. Sanktuarium w Ostrej Bramie od czterech
wieków jest ostoją wiary, w którym modlą się m.in.: Polacy, Litwini,
Łotysze, Białorusini i Ukraińcy.
Dlatego komuniści, choć pozamykali po wojnie w Wilnie
prawie wszystkie świątynie, zamieniając je w muzea ateizmu, galerie
sztuki, sale koncertowe, nie odważyli się podnieść ręki na Ostrą
Bramę. Ostra Brama choć sławą dorównuje Jasnej Górze, jest znacznie
mniejsza niż sanktuarium częstochowskie. W kaplicy może się zmieścić
niewiele więcej niż sto osób. Dlatego liczniejsze grupy - a od kilku
lat przybywają tu także piesze pielgrzymki z Suwałk i Kętrzyna -
mają Msze św. w kościele pw. św. Teresy, do którego przylega Ostra
Brama.
Początki tego kultu sięgają XVI w., kiedy to w latach
1503-1522 Wilno obwarowano kamienną ścianą z 9 bramami i wieżami
obronnymi. Na Bramie Miednickiej, która z czasem przybrała nazwę
Ostrej Bramy, umieszczono obraz Najświętszej Maryi Panny, który jednak
pod wpływem warunków atmosferycznych, dość szybko uległ zniszczeniu.
Wówczas to władze miasta zamówiły nowy obraz, który namalował w stylu
renesansowym, w połowie XVI w. nieznany malarz. W 1622 r. przy Ostrej
Bramie osiedlili się ojcowie karmelici, otaczając obraz wielką czcią.
W 1671 r. zakonnicy wybudowali na Ostrej Bramie niewielką kapliczkę,
w której umieścili obraz.
Do obrazu Matki Bożej Miłosierdzia wierni wchodzą na
kolanach, po schodach, od strony kościoła świętej Teresy. Po wejściu
modlą się przed obrazem Madonny otoczonej złocistą aureolą o 42 promieniach,
z dwunastoma srebrnymi gwiazdami. Całość zamyka u dołu duży, srebrny
półksiężyc. Obraz Matki Bożej Ostrobramskiej, zwanej też Matką Miłosierdzia,
przedstawia Madonnę bez Dzieciątka, z półprzymkniętymi oczami, z
rękami złożonymi na piersiach.
O Matce Bożej Ostrobramskiej pisali najwybitniejsi polscy
pisarze i poeci - Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki, Józef Ignacy
Kraszewski, a z twórców współczesnych - między innymi ks. Jan Twardowski.
Do Ostrej Bramy w dniu odjazdu na wygnanie przybyli i uczestniczyli
we Mszy św. filareci z Adamem Mickiewiczem na czele. To właśnie jego
słynna inwokacja w poemacie Pan Tadeusz jeszcze bardziej spopularyzowała
kult Matki Bożej Ostrobramskiej.
2 lipca 1927 r., za zgodą papieża Piusa XI, słynny obraz
ozdobiono koronami papieskimi. W uroczystościach koronacyjnych, którym
przewodniczył kardynał Aleksander Kakowski, uczestniczyli prezydent
Rzeczpospolitej Ignacy Mościcki, marszałek Józef Piłsudski i wielkie
rzesze wiernych.
Po wojnie wielu Polaków, zmuszonych do opuszczenia Wileńszczyzny,
zabierało ze sobą kopię obrazu Matki Bożej Ostrobramskiej. Kult Jej
nigdy nie zanikł, mimo że nie można było pielgrzymować do Ostrej
Bramy. W Polsce powstawały po wojnie liczne kościoły pod wezwaniem
Matki Bożej Miłosierdzia albo Matki Bożej Ostrobramskiej, utworzono
także - wzorowane na kaplicy w Ostrej Bramie - sanktuaria w Białymstoku
i Skarżysku - Kamiennej.
Od kilku lat, gdy między Polską a Litwą jest ruch bezwizowy,
wielu Polaków udaje się w pielgrzymkach do Ostrej Bramy, zwłaszcza
w uroczystość Matki Bożej Ostrobramskiej, która obchodzona jest 16
listopada.
