Z perspektywy czasu możemy powiedzieć, że rzeczywiście był odważny. Jego prawie 13-minutowy spacer poza statkiem Woschod 2 o mało nie zakończył się tragedią. O tym za chwilę. Wydaje się, że Leonow oraz jego kolega Paweł Bielajew początkowo nie mieli wyraźnych rozkazów odnośnie do kosmicznego spaceru. Mieli działać „w zależności od rozwoju sytuacji”. I tak też się stało. Zamiast tylko, jak to planowali Amerykanie, wystawić rękę, wysunąć głowę z włazu… i tyle, Rosjanie po prostu zdecydowali się na coś, co dla wielu ówczesnych znawców tematu wydawało się rzeczą niemożliwą.

Rosjanin potrafi

Być może obecnie kosmiczne przechadzki specjalnie nikogo nie ekscytują, choć widoki, jakich moglibyśmy być świadkami, są po prostu… nieziemskie (szczególnie na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej - ISS, gdzie niedawno zamontowano tzw. moduł widokowy z siedmioma oknami). Współczesny astronauta Bob Benken mówi, że „kosmiczny spacer jest wyjątkowym przeżyciem. Widać, jak głęboka jest ziemska atmosfera, można też zobaczyć chmury, burze i pioruny, widać też miasta nocą”.
Do tej pory odbyto kilkaset kosmicznych spacerów (tylko na ISS było ich ponad 100). Właściwie tylko pierwszy z nich można określić mianem spaceru. Kolejne były już ściśle zaplanowanymi naukowymi wyprawami. Kilkunastominutowy pobyt Leonowa był niezwykle niebezpieczny. Jego stukilogramowy skafander łączyła ze statkiem ponad pięciometrowa metalowa lina. Gdyby uległa zerwaniu, niechybnie czekałaby go śmierć. Zresztą śmierć zajrzała mu prosto w oczy, kiedy chciał wrócić na pokład Woschoda 2. Okazało się, że nie może się przecisnąć przez luk śluzy. Dlaczego? Otóż skafander nadął się jak balon na skutek wydychanego powietrza. W końcu kosmonaucie jakimś cudem udało się ręcznie zmniejszyć ciśnienie i wcisnąć do statku. W każdym razie tego dnia stracił na wadze aż… 6 kg.

Finał lotu

Ryzyko się opłaciło. Leonow tak wspomina chwile spędzone w otwartej przestrzeni: „Widziałem, jak Ziemia obraca się pode mną. Mogłem obserwować terytorium o promieniu 2 750 km. Pode mną Morze Czarne, a kiedy odwróciłem głowę, zobaczyłem Włochy, a trochę wyżej - Polskę i Szwecję. Przez cały czas porównywałem, czy nasze mapy na Ziemi są prawidłowe. I ta niewiarygodna cisza, słyszałem tylko bicie własnego serca i oddech”. Ostatnie zdanie wykorzystał reżyser i scenarzysta zarazem Stanley Kubrick w klasyku gatunku filmów fantastyczno-naukowych „2001: Odyseja kosmiczna” z 1968 r.
Kosmonauci z Woschoda 2 wrócili na Ziemię. Nie obyło się jednak bez problemów. Podczas wchodzenia w atmosferę lądownik zbyt późno odłączył się od statku, a silniki hamujące trzeba było uruchomić ręcznie. Skutek? Kapsuła opadła… 3 tys. km dalej od przewidywanego miejsca lądowania. Leonow i Bielajew czekali na ekipę ratowniczą w zaśnieżonej tajdze na 20-stopniowym mrozie… prawie dwa dni. Władze radzieckie informowały w tym czasie, że kosmonauci są bezpieczni i wypoczywają. „Zapomniały” tylko dodać, że w dwumetrowym śniegu i wodzie, która w kombinezonach sięgała im do kolan.

Kosmiczne spacery dziś

Teraz spacery kosmiczne to rutyna. Niemniej jednak nadal jest to niesamowite przeżycie dla każdego. Jakieś 400 km niżej znajduje się ziemski przyjazny dom. Człowiek zaś zawieszony w kosmicznej próżni mknie nad Niebieską Planetą z zawrotną prędkością statku kosmicznego, czyli 27 tys. km/h. Początkowo ma wrażenie, że spada w przepaść. Czuje, że naprawdę lata nad Ziemią.
Dzisiaj ludzie pracujący poza okrętem dysponują nowoczesnymi skafandrami, wyposażonymi we własne silniki i skomplikowane systemy podtrzymywania życia (nawet do kilkunastu godzin). Kosmiczny strój kosztuje ponad 15 mln USD. Dzięki niemu można było zbudować np. nieistniejącą już stację Mir (zob. tekst obok) czy obecną ISS. Astronauci umieszczają także na orbicie małe satelity albo zwyczajnie… chwytają te, które zeszły z kursu.
Największym zagrożeniem dla gwiezdnych wędrowców są cząstki pyłu kosmicznego oraz śmieci… pozostawione tam przez innych „homo sapiens”. Są one siedem razy szybsze od kuli karabinowej. Na razie nie doszło do żadnej tragedii z powodu przebicia skafandra. Rekordzistą zaś wśród tych, którym dane było poruszać się w otwartym kosmosie, jest… Rosjanin Władimir Sołowiow (wychodził w przestrzeń aż 16 razy i spędził tam ponad 82 godziny).