Reklama

„Mierzenie” religijności

Czy da się policzyć wiernych, którzy chodzą na niedzielne Msze św. i przystępują do Komunii św.? Ależ tak. Czyni to już od trzydziestu lat Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego (ISKK), któremu często również „Niedziela” zleca konkretne badania

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Przywołany Instytut nie tak dawno ogłosił ciekawe zestawienia dotyczące niedzielnych praktyk religijnych, o których pisaliśmy już w poprzednim numerze („Religijność w liczbach”, str. 9). Dotyczyły one przede wszystkim tzw. dominicantes (wiernych chodzący na niedzielne Eucharystie) i tzw. communicantes (przystępujących do Komunii św.) na przestrzeni kilkudziesięciu lat (zob. wykres powyżej). Procent tych pierwszych, niestety, nieznacznie maleje, tych drugich zaś - wzrasta. Czy ta tendencja się utrzyma? Trudno powiedzieć (szczegółowe dane zob. http://www.iskk.ecclesia.org.pl).

Liczenie wiernych

Od 1979 r. regularnie w jednym dniu (jest to wybrana niedziela października lub listopada) we wszystkich parafiach w Polsce liczy się wiernych. Dane te są pieczołowicie dokumentowane, by potem mogły posłużyć jako dodatkowy materiał, dzięki któremu można badać polską religijność katolicką. Oczywiście, wiary nie da się przedstawić w statystycznych słupkach. Niemniej jednak są pewne wskaźniki, które sporo o niej mówią. Najważniejsze z nich to bez wątpienia obecność na niedzielnej Mszy św. i przystępowanie podczas niej do Komunii św. (przywołane już dominicantes i communicantes). Pozwalają one na stawianie bardzo konkretnych pytań czy hipotez, które potem sprawdza się w szczegółowych badaniach socjologicznych. Innymi słowy, materiał ten z jednej strony uzupełnia badania religijności, a z drugiej - do nich inspiruje.
Na pewno religijności nie da się „zmierzyć”. Jest tak, ponieważ jest ona czymś dynamicznym i ma charakter procesu. Stąd też trzeba być bardzo ostrożnym w wydawaniu jednoznacznych wyroków.

Kilka słów o historii

Początki ISKK sięgają roku 1972. Właśnie wtedy ówczesny Zakład Socjologii Religii (ZSR) rozpoczął pełne badania ankietowe (socjograficzne). Założycielem i do dziś kierującym pracami ISKK jest ks. prof. Witold Zdaniewicz, pallotyn (zob. krótki biogram obok). Na stałe współpracują z nim badacze na co dzień pracujący na KUL-u, UKSW i innych uczelniach. Opracowują oni raporty statystyczne dotyczące Kościoła katolickiego. Przygotowują m.in. spisy duchowieństwa diecezjalnego i zakonnego czy wykazy parafii w Polsce.
W 1993 r. wspomniany ZSR zostaje przekształcony właśnie w ISKK. Wtedy też w Sekretariacie Episkopatu Polski podpisano porozumienie między ISKK a Głównym Urzędem Statystycznym w sprawie statystyki. W 1994 r. Sekretariat Episkopatu Polski oficjalnie zleca Instytutowi prowadzenie badań statystycznych i socjologicznych.
Warto wymienić kilka inicjatyw, w których ISKK wziął udział bądź był ich pomysłodawcą. Najważniejsze z nich to: uczestnictwo w międzynarodowym programie badawczym Aufbruch - „Nowa sytuacja Kościoła w Europie Środkowej i Wschodniej w posttotalitarnych demokratycznych społeczeństwach”, stworzenie Ośrodka Sondaży Społecznych „Opinia”, raport na temat wizji Kościoła w świadomości społecznej Polaków z 2004 r., powołanie Zespołu ds. Statystycznych Badań Sektora Trzeciego (SBST), który przygotował metodologię badania i od 2008 r. prowadzi (razem z GUS-em) badanie tzw. kościelnego segmentu sektora III w Polsce (grupy, wspólnoty, ruchy religijne, które działają na różnych poziomach organizacji Kościoła; ta statystyka ma być włączona do statystyki ONZ-etu oraz Eurostatu).
ISKK założył Wyższą Szkołę Nauk Społecznych im. ks. Józefa Majki w Warszawie. Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu zatwierdziło ją w sierpniu 2002 r.
W ciągu niemal czterech dekad istnienia ISKK skupił wokół siebie znaczących socjologów i badaczy. Dlatego też powstała w polskiej socjologii nowa szkoła: lubelsko-warszawska szkoła socjologii religii (więcej nt. zob. http://www.iskk.pl/images/stories/Instytut/dane/lubelskowarszawska_szkola.pdf).

Ks. prof. Witold Zdaniewicz jest założycielem i dyrektorem Instytutu Statystyki Kościoła Katolickiego, który do roku 1993 funkcjonował pod nazwą: Zakład Socjologii Religii. Ks. Zdaniewicz jest profesorem, doktorem habilitowanym nauk humanistycznych w zakresie socjologii religii. Urodził się 11 grudnia 1928 r. Wstąpił do Wyższego Seminarium Duchownego Księży Pallotynów, by w 1950 r. złożyć śluby wieczyste, a dwa lata później przyjął w Ołtarzewie święcenia kapłańskie z rąk bp. Wacława Majewskiego. Kolejne stopnie naukowe zdobywał na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim (w zakresie filozofii - magisterium w 1956 r., a doktorat w 1958 r., by w 1975 r. napisać habilitację z socjologii religii). Ks. Zdaniewicz w 1989 r. otrzymał tytuł profesora nauk humanistycznych. Jest inicjatorem wielu badań i współredaktorem wielu publikacji dotyczących statystyki Kościoła katolickiego.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2010-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Abp Gądecki do kapłanów: bądźmy otwarci na wszystkich

2024-03-28 20:06

[ TEMATY ]

Poznań

abp Stanisław Gądecki

Msza Krzyżma

Episkopat News

Abp Stanisław Gądecki

Abp Stanisław Gądecki

Mamy za zadanie uosabiać otwartość na wszystkich, coś, czego współczesne społeczeństwo nie jest w stanie pojąć. Otwartość ta wzywa nas wszystkich do zapomnienia o dzieleniu ludzi na tych, których aprobujemy, i na tych, których stawiamy poza nawiasem. Świętość Kościoła przejawia się poprzez przygarnięcie grzeszników, a nie poprzez ich odrzucenie. Daje to także nam, wyświęconym sługom Kościoła, wizję kapłaństwa pozbawioną elitarności klerykalizmu, wizję, która pozwala utożsamić się z innymi w ich bardziej i mniej udanych przedsięwzięciach - mówił podczas Mszy Krzyżma w Wielki Czwartek abp Stanisław Gądecki.

W katedrze poznańskiej koncelebrowało Mszę św. ponad trzystu kapłanów, odnawiając przyrzeczenia złożone podczas święceń. Metropolita poznański pobłogosławił oleje święte służące do udzielania sakramentów.

CZYTAJ DALEJ

Widowisko „Pasja. Misterium Męki Pańskiej” w Kalwarii Zebrzydowskiej

2024-03-28 21:51

[ TEMATY ]

koncert pasyjny

Artur Brocki/Mat.prasowy/Pasja

Już 29.03.2024r. na antenie głównej Polsatu o godzinie 20:00 będzie miała miejsce emisja wyjątkowego widowiska. „Pasja. Misterium Męki Pańskiej” to program muzyczny, na który składa się rejestracja 12 pieśni pasyjnych w wykonaniu znanych polskich artystów m.in. Roksany Węgiel, dla której udział w tym wydarzeniu będzie osobistym przeżyciem.

Ilustracją dla występujących artystów będą fragmenty Misterium Męki Pańskiej odegrane w przepięknej scenerii Dróżek Kalwaryjskich przez braci z klasztoru Ojców Bernardynów i wiernych, którzy zwyczajowo biorą udział w tych corocznych celebracjach na Dróżkach Kalwarii Zebrzydowskiej. Misterium opisuje pojmanie, osądzenie, drogę krzyżową i ukrzyżowanie Jezusa i jest co roku odgrywane w Wielkim Tygodniu w Kalwarii Zebrzydowskiej, a jego tradycja sięga początków XVII wieku.

CZYTAJ DALEJ

Biskup Zaporoża: Wielki Piątek trwa u nas każdego dnia

2024-03-29 16:27

[ TEMATY ]

biskup

Ukraina

Wielki Piątek

Vatican News

Bp Jan Sobiło na linii frontu

Bp Jan Sobiło na linii frontu

„Pod krzyżem Jezusa modlę się za wszystkich okaleczonych żołnierzy i tych, którzy oddali swe życie za wolność Ukrainy” – mówi Radiu Watykańskiemu bp Jan Sobiło. Wyznaje, iż Zaporoże, gdzie posługuje, jest w ostatnich dniach masowo ostrzeliwane. „Wiemy, że ten Wielki Tydzień może być ostatnim w naszym życiu i od tego będzie zależeć cała wieczność, stąd staramy się zacieśniać relację z Jezusem, by być gotowym nawet na ewentualną śmierć” – mówi hierarcha, prosząc o usilną modlitwę za Ukrainę.


Podziel się cytatem

Bp Jan Sobiło: Tak, to już trzeci Wielki Piątek w czasie pełnoskalowej wojny. Z jednej strony przyzwyczailiśmy się do tego krzyża wojennego, a z drugiej jest on coraz bardziej bolesny. Tak jak rana, którą długo już nosisz, ale jednocześnie nie widzisz, że może się zagoić w najbliższym czasie. I sama świadomość tego, że ta wojna trwa i nie wiadomo jeszcze, jak długo potrwa, jest bardzo bolesna. Jednocześnie widzę, że ludzie przyzwyczaili się już do wystrzałów i do tego, że ktoś zginął, że przywożą rannych żołnierzy. Muszą po prostu żyć i wiedzą, iż nawet w czasie wojny trzeba funkcjonować, trzeba pójść po chleb, trzeba się pomodlić. Na początku wojny niektórzy mieli problem z modlitwą, a teraz widzę, że nauczyli się organizować sobie czas i miejsce dla modlitwy, bo odczuwają, iż bez niej tego długiego czasu wojennego nie da się przeżyć.

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję