Reklama

Męczeńska droga bł. ks. Wincentego (3)

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Waldemar Rozynkowski: - Jak wspomina Pani dzień 1 września 1939 r.?

Marcjanna Jaczkowska: - Tego dnia Wicek przyszedł do naszego domu razem z ks. Janem Mykowskim i ks. Janem Mantheyem. W domu wisiał obraz Najświętszego Serca Jezusowego. Wicek podszedł do niego i poświęcił całą naszą rodzinę Sercu Jezusowemu. Tego dnia wszyscy byliśmy u spowiedzi i Komunii św. W naszej rodzinie zawsze mieliśmy nabożeństwo do Najświętszego Serca Jezusowego. W każdy pierwszy piątek miesiąca czciliśmy Serce Jezusowe, przede wszystkim przez spowiedź i Komunię św. Uroczyściej przeżywaliśmy także każdą niedzielę po pierwszym piątku miesiąca. Mieszkając jeszcze w Chełmży, uczestniczyliśmy w uroczystych Nieszporach i Litanii przy ołtarzu Najświętszego Serca Jezusowego.

- Wicek pierwszy raz został aresztowany już na początku wojny, 11 września.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

- Tak. Nie było nas wtedy w Toruniu. Dowiedzieliśmy się o tym po powrocie z ucieczki. Razem z władzami województwa ewakuowaliśmy się i zamierzaliśmy udać się do Kowna. Na szczęście nie dojechaliśmy tam. Zatrzymaliśmy się we Włochach pod Warszawą. Tam spędziliśmy prawie dwa tygodnie. Po tym czasie najbliższym transportem, na jaki udało się dostać, wróciliśmy do Torunia. Wicek już powrócił po pierwszym aresztowaniu, o czym, oczywiście, nic jeszcze nie wiedzieliśmy. Ponieważ nie mieliśmy klucza do mieszkania, starsza siostra Stenia poszła odszukać Wicka. Znalazła go w konfesjonale, przekazał jej tylko klucz i dał znać, że zaraz przyjdzie. Przyszedł wieczorem i długo rozmawiał z tatusiem. Nie pamiętam, żeby nam wszystkim opowiadał o swoim aresztowaniu. Później, w czasie wojny powracaliśmy często do aresztowania Wicka i pamiętam, że jako powód uwięzienia podawało się zawsze jego kontakty z młodzieżą i zaangażowanie w harcerstwo.

- Nie chciał wyjechać z Torunia, ukryć się i przeczekać ten najtrudniejszy czas?

- Nie, chociaż pojawiali się w naszym domu księża, którzy sugerowali mu takie wyjście. Przyjechał nawet jakiś kolega z Chełmży, który namawiał go na wyjazd. Nikt nie przypuszczał wtedy, że wojna potrwa tak długo, dlatego uważano, że wyjazd to sposób na przeczekanie tych najtrudniejszych momentów. On jednak zawsze odmawiał, mówił, że tu jest jego miejsce.

Reklama

- Jak wyglądało ponowne aresztowanie Wicka?

- 17 października, po porannej Mszy św., Wicek przyszedł na śniadanie z ks. Leśniewskim. Zjedli i wyszli, niczego nie przeczuwając. Kiedy mamusia sprzątała ze stołu, gospodyni domu, w którym mieszkaliśmy, przyniosła wiadomość, że chyba aresztowali księdza. Widziała, jak gestapo prowadziło grupę księży obok Urzędu Wojewódzkiego. Mamusia mówiła, że jest to niemożliwe, przecież dopiero co wyszli z domu. Było jednak inaczej. Wicek, przechodząc przez klatki schodowe, szybko dotarł na plebanię, tam jednak czekali już na niego Niemcy. Natychmiast został aresztowany.

- Czy wiedzieliście Państwo, gdzie był przetrzymywany?

- Początkowo nie. Po pewnym czasie ktoś przyszedł na plebanię i powiedział, że wszystkich księży, których aresztowano, przetrzymuje się w Forcie VII. Aresztowano wtedy wiele osób, dlatego też wielu szło do Fortu, aby dowiedzieć się czegoś o zatrzymanych. Poszliśmy także i my. Oczywiście, fort był ogrodzony i nie było do niego bezpośredniego dostępu. Po dwóch czy trzech dniach dowiedzieliśmy się, że uwięzionym można dostarczać paczki. Pamiętam ławkę, na którą kładziono przyniesione rzeczy, a następnie oczekiwano na więźniów, którzy w asyście żołnierzy je zabierali. Więźniowie wymieniali się tak, aby za każdym razem był to ktoś z innej parafii.

- Czy Pani w tym czasie widziała brata?

- Brata widziałam dwa razy. Przed Fortem stało się zazwyczaj po kilka godzin. Nawet jeżeli wychodził ktoś inny, to wołało się, aby pozdrowił bliską osobę. Pamiętam, że raz - dzięki znajomemu Niemcowi - udało się z Wickiem zamienić kilka zdań. Byłam wtedy z mamusią. Kiedy do nas podszedł, mama opowiadała mu o różnych wydarzeniach. On jednak pytał tylko o to, co u nas słychać: Czy wszyscy zdrowi? Co u Leszka? Co u Steni? Innym razem, kiedy poszłam z tatusiem, widzieliśmy go tylko z daleka. Odchodziliśmy sprzed Fortu i w tym czasie ktoś krzyknął: - Idzie ks. Frelichowski. Pospiesznie powróciliśmy, wymieniliśmy kilka zdań na odległość. Na końcu zawołał do mnie kilkakrotnie: - Bądź radością dla rodziców. Być może liczył się już z tym, że może nie wrócić.

- W Forcie VII przebywał do początku stycznia 1940 r.

- Chodziliśmy cały czas do Fortu, jednak już go nie zobaczyliśmy. 9 stycznia, w moje urodziny, tatuś napiekł racuszków. Oczywiście część z nich pozostawiliśmy także dla Wicka. Ponieważ było już późno, wysłano mnie z nimi dopiero następnego dnia. Okazało się jednak, że w Forcie już nikogo nie ma. Spotykałam tylko grupy ludzi, którzy mówili, że więźniów wywieziono. Dowiedzieliśmy się później, że prowadzono ich po zamarzniętej Wiśle na Dworzec Główny i wywieziono do obozu przejściowego w Nowym Porcie, a następnie do Stutthofu. Długo nie mieliśmy od Wicka żadnych wiadomości.

- Musiał to być dla Was szczególnie trudny czas?

- Tak, tym bardziej że późną jesienią 1939 r. został aresztowany także mój starszy brat Leszek. Posądzono go o przynależność do Przysposobienia Obronnego i prześladowanie Niemców w pierwszych dniach wojny. Oczywiście nie miał z tym nic wspólnego, ponieważ w tym czasie uciekał razem z nami przed Niemcami. Więziony był w Toruniu i Bydgoszczy. Wstawiał się za nim Niemiec, który pracował u nas w piekarni jako czeladnik. W końcu został zwolniony, ale był tak pobity, że 11 maja 1940 r. zmarł. Wicek wypytywał się w listach o Leszka. O jego śmierci dowiedział się prawdopodobnie dopiero latem. Pisał o tym w jednym z listów z obozu w Sachsenhausen-Oranienburg.

- Ks. Stefan spędził w więzieniu i różnych obozach przeszło 5 lat. Jaki był z nim kontakt?

- Otrzymywaliśmy od niego mniej więcej dwa listy w miesiącu. Sami wysyłaliśmy listy i paczki, oczywiście wtedy, kiedy można było. W pewnych okresach zakazywano wysyłania paczek żywnościowych. Zresztą dostawał paczki nie tylko od nas, ale i od parafian. Z listów wiemy, że pomagało mu wielu, niektórych nawet nie znaliśmy. Pamiętaliśmy nie tylko o Wicku, ale i o innych księżach, np. o ks. Bernardzie Czaplińskim. Z późniejszych wspomnień wiemy, że w swoim baraku zorganizowali mały Caritas. Wspierali wszystkich, którzy nie mogli oczekiwać pomocy lub o których nikt nie pamiętał. Dzielili się nie tylko z Polakami, ale i z innymi.
Już po wojnie otrzymaliśmy na przykład podziękowania od jednego z księży niemieckich, który był wdzięczny za pomoc udzieloną mu przez Wicka. On też przysłał nam krzyżyk, z którym umierał Wicek. Krzyżyk ten trzymali w chwili swojej śmierci tatuś i mamusia.

- Wojna zbliżała się do końca. Z coraz większą nadzieją oczekiwaliście powrotu Wicka. Po tylu latach ciężkich doświadczeń wydawało się, że nic nie może zakłócić jego powrotu.

- Mieszkanie było wysprzątane, wszystko czyste i przygotowane na powrót Wicka. Każdego dnia go oczekiwaliśmy. W prasie czytaliśmy o wyzwalanych obozach, także o Dachau. Każdy dzwonek budził naszą nadzieję. Mamusia była przekonana, że Wicek powróci na jej imieniny, 29 lipca, kiedy w Kościele wspominano Martę. Snuła nawet plany, jak to będzie, kiedy przyjdzie: - Ja na pewno będę myła podłogę, dzwonek, wejdzie Wicek, uniesie mnie do góry i uściska.

- Okazało się jednak zupełnie inaczej.

- Tak. W pierwszy piątek sierpnia mamusia poszła do zakrystii, w której był ks. Zygfryd Kowalski. Zapytała go, co się dzieje, że Wicek jeszcze nie wraca. Tak wielu już powróciło. Pamiętam, że czytaliśmy o powrotach księży z różnych obozów w Przewodniku Katolickim. Odpowiedział mamusi, że najlepiej będzie, kiedy uda się do kościoła św. Jakuba, bo wrócił właśnie z obozu ks. Plewa, który udzieli nam dokładnych informacji. Gdy mamusia wróciła do domu, jedliśmy właśnie śniadanie. Powtórzyła nam słowa ks. Kowalskiego, a ja powiedziałam, że pójdę do wspomnianego księdza. Kiedy wychodziłam, mamusia przypominała mi jeszcze: - Tylko nie zapomnij kupić pięciu guzików do sutanny. W kościele odszukałam księdza i usłyszałam, że Wicek nie żyje. Zemdlałam. Potem zastanawiałam się, jak ja mam to powiedzieć rodzicom. Poszłam do kościoła Najświętszej Maryi Panny i porozmawiałam z ks. Mykowskim i ks. Kowalskim. Powiedzieli mi, że mam iść do domu i że oni zaraz przyjdą. Jak ja jednak miałam iść do domu i powiedzieć rodzicom, że ich trzeci syn nie żyje. Poszłam po siostrę mamusi, która mieszkała przy ul. Słowackiego. Rodzice przeczuwali już smutną wiadomość. Tatuś otworzył nam drzwi, mamusia klęczała i modliła się przed obrazem Serca Jezusowego. Padły pytania: - I co? Jak tam? Wcześniej ustaliłyśmy z ciocią, że powiemy: - Wicek żyje, ale jest chory. Potrzebna mu jest rekonwalescencja, a zresztą przecież jeszcze wielu nie powróciło. Tatuś pociągnął mnie jednak do drugiego pokoju i powiedział: - Mów prawdę. Wyznałam, że Wicek nie żyje. Wtedy tatuś podszedł do mamusi, objął ją i powiedział: - Widzisz Martusiu, nie dane nam było dożyć powrotu trzeciego syna. Wicuś nie żyje, ale taka była wola Boża.

cdn.

2004-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Za mały mój rozum na tę Tajemnicę, milknę, by kontemplować

2024-03-29 06:20

[ TEMATY ]

Wielki Piątek

rozważanie

Adobe. Stock

W czasie Wielkiego Postu warto zatroszczyć się o szczególny czas z Panem Bogiem. Rozważania, które proponujemy na ten okres pomogą Ci znaleźć chwilę na refleksję w codziennym zabieganiu. To doskonała inspiracja i pomoc w przeżywaniu szczególnego czasu przechodzenia razem z Chrystusem ze śmierci do życia.

Dzisiaj nie ma Mszy św. w kościele, ale adorując krzyż, rozważamy miłość Boga posuniętą do ofiary Bożego Syna. Izajasz opisuje Jego cierpienie i nagrodę za podjęcie go (Iz 52, 13 – 53, 12). To cierpienie, poczynając od krwi ogrodu Oliwnego do śmierci na krzyżu, miało swoich świadków, choć żaden z nich nie miał pojęcia, że w tym momencie dzieją się rzeczy większe niż to, co widzą. „Podobnie, jak wielu patrzyło na niego ze zgrozą – tak zniekształcony, niepodobny do człowieka był jego wygląd i jego postać niepodobna do ludzi – tak też wprawi w zdumienie wiele narodów. Królowie zamkną przed nim swoje usta, bo ujrzą coś, o czym im nie mówiono, i zrozumieją coś, o czym nigdy nie słyszeli” (Iz 52, 14n). Krew Jezusa płynie jeszcze po Jego śmierci – z przebitego boku wylewa się zdrój miłosierdzia na cały świat. Za mały mój rozum na tę Tajemnicę, milknę, by kontemplować.

CZYTAJ DALEJ

Czy kobiety w ciąży muszą w Środę Popielcową i Wielki Piątek zachowywać post ścisły?

[ TEMATY ]

post

bp Adam Bałabuch

tasha/pixabay.com

Czy kobiety w ciąży muszą w Środę Popielcową i Wielki Piątek zachowywać post ścisły? Czy stan błogosławiony, w którym kobieta powinna szczególnie dbać o siebie i swoje dziecko, zwalnia ją z tego obowiązku? - Matka sama musi podjąć decyzję o przestrzeganiu postu ścisłego - tłumaczy KAI bp Adam Bałabuch, przewodniczący Komisji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów KEP.

Zarówno Kodeks Prawa Kanonicznego jak i inne przepisy Episkopatu Polski nie wyjaśniają jednoznacznie kwestii dyspensy od postu ścisłego dla kobiet w ciąży i karmiących piersią. Zdania duchownych na ten temat bywają podzielone. Niektórzy tłumaczą, że "ciąża to nie choroba", tylko stan błogosławiony, dlatego należy pościć, chyba, że lekarz zaleci inaczej. Inni podkreślają, że z postu zwolnione są osoby poniżej 14 roku życia, a więc i nienarodzone dzieci, którym pożywienia dostarczają matki.

CZYTAJ DALEJ

O niemieckiej zbrodni

2024-03-29 15:23

Instytut Pamięci Narodowej Delegatura w Kielcach zaprasza do udziału w panelu dyskusyjnym pt. „Wokół niemieckiej zbrodni na rodzinie Ulmów z Markowej oraz pomocy Żydom przez Polaków. Spojrzenie różnych perspektyw”. Spotkanie odbędzie się w 25 marca o godz. 17 w Centrum Edukacyjnym Instytutu Pamięci Narodowej „Przystanek Historia” ul. Warszawska 5 w Kielcach. 24 marca 1944 roku niemieckie formacje policyjne złożone z żandarmów i policji granatowej z Łańcuta przybyły do zabudowań rodziny Józefa i Wiktorii Ulmów zamieszkujących Markową w dystrykcie krakowskim. Rodzina ta ukrywała ośmioro Żydów: Saula Goldmana z Łańcuta wraz z czterema synami: Baruch, Joachim, Mechel i Mojżesz oraz dwóch ich krewnych z domu Goldman – Gołdy Grünfeld i jej siostry Lei Didner z córką Reszlą. W myśl niemieckiego prawa okupacyjnego małżeństwo

CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję