W czerwcu w Politechnice Łódzkiej odbyło się 18. spotkanie w ramach konwersatorium „Bóg i nauka”. Tym razem referat pt. Nauka a wartość wygłosił ks. dr hab. Zygmunt Hajduk, profesor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Spotkanie zgromadziło liczne grono słuchaczy i zakończyło się ożywioną dyskusją, która toczyła się wokół głównych myśli zaprezentowanego wykładu.
Otwierając dyskusję, dr hab. inż. Włodzimierz Wawszczak zauważył, iż przekonanie, że racjonalność świata odnajdujemy w nauce, przyjęło najbardziej konsekwentny wyraz w pozytywizmie logicznym, wypracowanym przez Koło Wiedeńskie: Moritza Schlicka, Rudolfa Carnapa, Hansa Reichenbacha i Karla R. Poppera. Wspomniani myśliciele pragnęli wykorzystać filozofię m.in. do zanalizowania podstawowych pojęć, jakimi posługują się nauki oraz do analizy i krytyki metod naukowych. Przedstawiony przez pozytywistów program uporządkowania podstaw naszej wiedzy o świecie okazał się jednak zbyt zasadniczy, aby dało się do niego dostosować praktykę badawczą nauki. W uprawianej współcześnie refleksji nad istotą nauki można odnaleźć te same fascynacje, które znalazły wyraz w pozytywistycznej filozofii nauki.
Kolejni mówcy zwracali uwagę, że dzisiaj, gdy nastąpił silny rozwój nauk, które w logice odnajdują narzędzie poznawcze dla swej pracy badawczej i weryfikacji wyników naukowych, zastosowanie logiki tradycyjnej nie jest już wystarczające. Tradycyjna logika nie obejmuje bowiem wszystkich rodzajów rozumowania, a na pewno nie znajduje pożądanego zastosowania we współczesnej matematyce. Wyzwolenie ze skostniałego sposobu myślenia wiąże się z odrzuceniem logiki tradycyjnej, gdyż praktyka badawcza narusza ustalone zasady tej logiki. Postęp w nauce dokonuje się dzięki śmiałemu poszukiwaniu nowych wzorców, nie obciążonych prawami dawnej logiki.
W dalszej części dyskusji podkreślono, że ludzie nauki uznają potrzebę wypracowania zarówno w filozofii, jak i w nauce takich wzorców, które uwzględniałyby przemiany, jakie na przestrzeni lat zaszły w pojmowaniu racjonalności. Do przeszłości należy obraz naukowca pragnącego bogactwo rzeczywistości wyjaśnić przy pomocy zbioru podstawowych pojęć i fundamentalnych praw. Wartościowa wiedza o świecie miała możliwość się rozwinąć dzięki dążeniom wykraczającym poza powierzchowną interpretację obserwowanych zjawisk.
Obraz świata, nakreślony przez współczesne nauki, pomija temat wartości. Jednak badacze często podkreślają, że sama nauka wraz ze swoją metodą są wielkimi wartościami człowieka i społeczeństwa. Zwracają także uwagę, iż sam wybór metody badania świata jest opowiedzeniem się za pewnymi, ściśle określonymi wartościami.
Spotkaniom konwersatoryjnym w Politechnice Łódzkiej patronuje prof. dr hab. inż. Jan Krysiński - rektor PŁ. Zespół inicjatywny konwersatorium Bóg i nauka tworzą: prof. dr hab. inż. Kazimierz Kopias i dr hab. inż. Włodzimierz Wawszczak. Gospodarzem czerwcowego spotkania był prof. dr hab. inż. Wojciech Barański, dziekan Wydziału Budownictwa, Architektury i Inżynierii Środowiska PŁ.
Pomóż w rozwoju naszego portalu